حرم رضوی، مرکز امامت و منبع هدایت امت اسلامی

خبرگزاری رضوی. بهمن دهستانی. امامت از ارکان مکتب تشیع و نزد پیروان اهل بیت(ع) از اصول دین و مذهب شمرده می شود و عامل اصلی هویت و تمایز شیعه از دیگر مذاهب اسلامی است.
مسئله امامت به باور گروهی از مورخان و صاحبنظران علوم اسلامی بیش از دیگر اصول و عقاید اسلامی موجب تحولات و رویدادهای تاریخی بوده است.
با رحلت نبی اعظم اسلام(ص) مقوله جانشینی آن حضرت و امامت و هدایت امت به برجسته ترین اتفاق میان مسلمانان بعد از دوران رسالت پیامبر خاتم تبدیل شد و در تاریخ اسلام به عنوان یک نقطه عطف باقی ماند و در پی آن اتفاقات و حوادث پرشماری تا قرن ها بعد تداوم یافت.
مرور تاریخ اسلام و تمدن اسلامی نشان می دهد با آنکه مندرج بودن مسئله امامت در دسته اصول یا فروع دین محل بحث میان علماء و اندیشمندان و متکلمان قرار داشته اما این واقعیت همواره از اصول بنیادین تغییرات و تحولات تاریخ و اجتماع مسلمانان بوده است.
تأکید آموزه های اسلامی رسیده از اهل بیت(ع) مبنی بر لزوم امامت برای نظام بخشی به امت و خصوصا آموزه های رضوی که جایگاه امامت را امری فراتر از توان و تشخیص مردم برای انتخاب امام تعریف می کند، از مرتبت و حساسیت امامت در سعادت امت حکایت می کند.
مطابق تعالیم امام رضا علیه السلام نظام امامت یک پدیده بی همتای اجتماعی و تاریخی است که بنا بر اختصاص های منحصر به فرد الهی، پیشران هدایت معنوی و رهبری سیاسی جامعه اسلامی است و در هر صورت چه با برخورداری از حق الهی و بسط ید و قدرت زمامداری مسلمین و چه با محروم ماندن از آن توسط خلافت جور، حجت و دلیل سعادت دنیا و فلاح آخرت انسان در نظام هستی و در پیشگاه پروردگار است.
روایت جامع و مشهوری که شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا و برخی آثار دیگر خود از امام رضا علیه السلام درباره جایگاه و اهمیت امامت نقل مى‌ کند دلالت روشنی بر ابعاد سرنوشت ساز امامت اهل بیت(ع) دارد. برخی صاحبنظران این حدیث گرانمایه را عامل توسعه معارف و درک دینی مسلمین و شیعیان درباره مفهوم امامت می دانند. بخشی از ترجمه آن حدیث مبسوط و خواندنی چنین است: «به راستى امامت زمام دین و نظام مسلمین و عزت مؤمنین است، امامت بنیاد پاک اسلام و شاخه با برکت آن است ...».
در عصر غیبت امام معصوم عصر، فقهای شیعه با اتکاء بر رهنمودهای ائمه اطهار رسالت هدایت و راهبری پیروان اهل بیت(ع) و نجات امت اسلامی از انحراف و خطرات را بر دوش گرفتند و بر مرکزیت امامت و زیارت تأکید کردند. امام خمینی(ره) به عنوان احیاگر فکر دینی در قرن اخیر و رهبر بزرگترین جنبش معنوی معاصر، مرکز ایران را حرم رضوی و آستان قدس امام رضا(ع) می داند و تصریح می کند: « اصلًا مرکز ایران آستان قدس است و ما امیدواریم که همه ما را خداوند از خدمتگزاران آستان قدس رضوی- سلام ا... علیه- قرار بدهد. و شماها چقدر خوشبخت هستید که در آن آستان زندگی می‏کنید، چه آنهایی که خدمتگزار مستقیم آستانه هستند و چه آنهایی که در آستان مقدس، خدمتگزار به ملت و اسلام و جمهوری اسلامی هستند. همه نیروها، همه قدرتها در هر جا هستند، محتاج به توجه خاص حضرت رضا- سلام ا... علیه- هستند»(صحیفه نور/ج16).
امام راحل در یکی از ملاقات های خود با جمعی از اهالی خراسان می گوید: «شما از مرکزی آمدید که مرکز نور است، مرکز علم الهی است، مرکزی است که باید همه در آن مرکز آستان بوسی کنید، و باید اظهار تأسف کنم که دست ما کوتاه است‏»»(صحیفه نور/ج19). همچنین در بیان دیگری از ایشان خطاب به میهمانانی که از مشهد به محضر ایشان آمده اند می فرماید: «من از شما آقایان که از راه دور و از مرکز ولایت و از محل قدس ملکوتی آمدید تشکر می‏کنم. چه سعادتی دارید که چشمهای شما به آن بارگاه عظیم ملکوتی باز می‏شود و در آن حرم شریف؛ مرکز علم و مرکز ملائکة ا... می‏روید و ما حسرت آن را داریم»(صحیفه نور/ج12).
تعابیر رهبر معظم انقلاب حضرت آیت اله خامنه ای نیز بر منبع و مرکز بودن حرم رضوی تأکید دارد. ایشان در سخنی بیان می دارد: «برکت وجود حرم مطهر حضرت رضا علیه‌السلام در سرزمین ما و حضور معنوی ایشان در سرتاسر کشور و در دل آحاد مردم ما آشکار است. امام هشتم علیه‌الصّلاةوالسّلام ولىّ‌نعمتِ معنوی و فکری و مادّی ملت ماست.» (۱۳۸۱/۱۰/۲۵)
در نگاه رهبران انقلاب اسلامی، حرم رضوی منبع و مرجع ایمان و باور و حرکت ملت ایران و جهان تشیع است از این رو لازم است به امر زیارت به عنوان رهیافت رسیدن به این منبع نور و تحقق بخش همبستگی اسلامی و تحول اجتماعی نگریست آنچنانکه شهید مطهری به عنوان شاگرد راستین امام راحل در توصیف زیارت حرم های اهل بیت(ع) می گوید اهتمام به زیارت موجب زنده شدن روح مردمان و در پی آن نوسازی اجتماعی می شود.