گزارش خبرگزاری رضوی از مرقد مطهر فرزند امام نهم؛
امامزاده موسی مبرقع(ع) نگین امامزادگان قم/ فرزند امام جواد(ع) علما را هم جذب خود کرده است
گزارش خبرنگار خبرگزاری رضوی به بهانه سالروز ولادت امام نهم امام جواد(ع)، از بارگاه مطهر فرزند بلافصل ایشان که در شهر قم وجود دارد/ شهر قم از دیرباز به عنوان شهری مذهبی و زیارتی شناخته می شود؛ در جای جای قم حضور امامزادگان صاحب کرامت دیده می شود که امامزاده موسی مبرقع فرزند بلافصل امام جواد(ع) نیز پس از حضرت معصومه(س)، دارای جایگاه خاصی است و مردم شهر قم به این امامزاده ارادت خاصی دارند.
امامزاده موسی مبرقع(ع)، دردانه امام جواد(ع) و فرزند بلافصل آن حضرت، چون نگینی در میان بیش از ۴۴۰ امامزاده مدفون در قم می‌درخشد؛ امروزه مرقد شریف این بزرگوار قطب فرهنگی و مذهبی قم است، تا جایی که محدث قمی(ره) با استفاده از تاریخ قم می‌نویسد: موسی مبرقع جدّ سادات رضویه است و نخستین کسی است که از این نسب در سال ۲۵۶ هـ. ق به قم وارد شده است.
برای آشنایی با این امام زاده واجب التعظیم، کافی است به زندگی نامه ایشان رجوع کنیم؛
امامزاده موسی مبرقع فرزند بلافصل امام جواد(ع) و سمانه مغربیه بوده که از جانب پدر و مادر با امام دهم برادر است. کنیه ایشان ابوجعفر و ابوحمد بوده است؛ این امام زاده در سن ۴۲سالگی به قم آمد و تا هنگام وفات یعنی شب چهارشنبه ۲۲ربیع الثانی سال۲۹۶ در قم ماند.
در تاریخ اینگونه آمده است که پس از رحلت این بزرگوار، امیر قم، عباس بن عمرو غنوی، بر جنازه او نماز خواند و در سرای خودش، موضعی که امروزه به مشهد موسی مبرقع در محلّه چهل اختران قم معروف است، به خاک سپرده شد.
امروزه مرقد این بزرگوار، میعادگاه عاشقان و زائران اهل بیت(ع) است؛ قمی ها معتقدند اگر کسی حاجتی داشته باشد، با زیارتی خالصانه دست پر از این بارگاه شریف بیرون می رود.
در تاریخ زندگی این امامزاده واجب التعظیم، تاریخ تولد ایشان به صراحت مشخص نیست ولی با توجه به قرائن و شواهد می‌توان اینگونه اظهار عقیده کرد که حضرت موسی مبرقع(ع) از برادر بزرگوارش امام علی النقی(ع)، دو سال کوچک‌تر بوده و میان علما هم بر این مسئله اتفاق نظر است و از طرفی هم به اتفاق جمیع علما رجال، مورخین، محدثین و علماء انساب تولد امام هادی(ع) در سال ۲۱۲ هـ. ق بوده است؛ لذا به دلالت مفاد وصیت حضرت امام جواد(ع) که شیخ کلینی در کتاب کافی با ذکر سند نقل می‌نماید، مبنی بر اینکه وصی خویش قرار دادم فرزند خود علی الهادی(ع) را نسبت به خود و خواهرانش؛ و کار موسی (مبرقع) را نیز تا زمانی که به حد بلوغ برسد، به او سپرده است، می‌توان گفت که میلاد با سعادت موسی مبرقع(ع) در سال ۲۱۴ هـ. ق در مدینه بوده است.
صاحب اعیان الشیعه نیز به نقل از کتاب شجر طیبه آورده است: موسی مبرقع در زیارتگاهی مشهور به چهل اختران، در محله‌ای معروف به موسویان (موسویین) به خاک سپرده شده است؛ در زیارتگاه کوچک، صورت دو قبر وجود دارد که یکی از آن‌ها مقبره موسی مبرقع(ع) و دیگری قبر احمد بن محمد بن احمد بن موسی مبرقع(ع) است.
مزار این امامزاده جلیل القدر و ۴۲ تن دیگر از خاندان امامت در محله چهل اختران قم، واقع در خیابان طالقانی (آذر) نرسیده به میدان میرزای قمی قرار دارد.
در بخشی از تاریخ آمده است که امامزاده موسی مبرقع(ع) در یک برهه زمانی، به کاشان مهاجرت و سپس به صورت مجدد به قم باز می گردد.
یکی از دلایلی که به این امامزاده مبرقع می گویند، چنین است که ایشان در ابتدای سکونت، دائماً روی صورت خود برقع می‌انداخت تا گمنام بماند. بزرگان عرب قم، چون او را نشناختند، به او پیغام فرستادند که از شهر خارج شو؛ پس از آن موسی مبرقع(ع) از قم به شهر کاشان مهاجرت کرد و در آنجا احمد بن عبدالعزیز بن دلف عجلی به او خوشامد و خیر مقدم گفت؛ لباس‌های فاخر و گران بها بر وی پوشاند؛ اسب‌های خوب به او هدیه داد و برای او هر سال مستمری(حقوق) به مقدار هزار مثقال طلا تعیین کرد.
بعد از خروج موسی مبرقع(ع) از قم، حسین بن علی بن آدم و شخص دیگری از رؤسای عرب وارد قم شدند و مردم قم را به خاطر اخراج موسی مبرقع(ع) سرزنش کردند؛ در نتیجه بزرگان عرب را در طلب او به کاشان فرستادند و موسی مبرقع(ع) را به شهر قم بازگرداندند؛ از او عذر خواهی نمودند، اکرامش کردند، از مالشان برایش منزل خریداری نمودند، از قریه‌های هنبرد، اندریقان و کارچه، برایش سهامی در نظر گرفتند؛ ۲۰هزار درهم به وی دادند و برایش زمین‌های فراوانی خریدند.
پس از این تاریخ، خواهرانش زینب، ام محمد و میمونه دختران امام جواد (ع) به او ملحق شدند و زمانی که از دنیا رفتند در کنار حضرت معصومه(س) دختر موسی بن جعفر(ع) در شهر قم دفن شدند.
بزرگان و علما هم نسبت به امامزاده موسی مبرقع(ع) ارادت خاصی دارند؛
آیت الله بهجت(ره) درباره امامزاده موسی مبرقع(ع) گفته است: هرکس به امامزاده موسی مبرقع (ع) خدمتی بکند، مورد عنایت اهل بیت(ع)، امام جواد(ع) وامام زمان(ع) قرار می‌گیرد.
مرقد امامزاده موسی مبرقع، در طول سالیان گذشته، همواره زیارتگاه علما و دوستداران اهل‌بیت(ع) بوده است؛ امام خمینی(ره)، آیت الله بروجردی(ره)، آیت الله بهجت(ره)، آیت الله نوری همدانی، آیت الله لطف‌الله صافی گلپایگانی و آیت الله جوادی آملی و مرحوم آیت الله فقیه سبزواری(ره)، از جمله علمایی هستند که همواره بر زیارت این حرم شریف تأکید و توجه ویژه دارند؛ تا جایی که آیت‌الله بهجت روزهای شهادت امام جواد(ع) به زیارت این مرقد مشرف می‌شدند و چند ساعتی را در این مکان خلوت کرده و به زیارت مشغول می‌شدند.
شاید جالب باشد که بدانید بسیاری از سادات قم از نسل این امام زاده بوده و به سادات برقعی معروف هستند.
موسی مبرقع دارای دو فرزند به نام‌های محمد و احمد بود؛ به فرزندان وی رضویون هم می‌گویند. نسل امامزاده موسی مبرقع(ع) اکنون در قم و شهرری و برخی از شهرهای دیگر حضور دارند.
علاّمه نورى طبرسى درباره احوال امامزاده موسی مبرقع و همچنین ذریه اش، کتاب جامعى با عنوان «البدر المشعشع فى احوال ذرّیّة موسى المبرقع» نوشته است که شرح حال کامل او در آنجا آمده است؛ همچنین کتاب دیگرى به زبان فارسى با نام ترجمة موسى المبرقع تألیف شیخ محمّد کجورى طهرانى (م ۱۳۵۳ ق) نوشته که حجم آن بیش از کتاب سابق است.
حضرت امامزاده ابواحمد موسی المبرقع ابن الامام محمد التقی الجواد(ع)، سیّدی جلیل القدر و از راویان احادیث شیعه است.
امامزاده موسی مبرقع(ع) جدّ سادات برقعی، رضایی، ابن الرضایی، تقوی، نقوی و رضوی است.
اکثر تاریخ نویسان و محدثان و علمای اسلامی اتفاق نظر دارند که موسی مبرقع از کوفه به قم هجرت نموده و در همین شهر رحلت کرده و در محلّی که هم اکنون در خیابان آذر (طالقانی) محلّه چهل اختران قم معروف است به خاک سپرده شده است.
حجت الاسلام عرفان از فضلای حوزه علمیه قم با اشاره به شخصیت امامزاده موسی مبرقع می گوید: این امامزاده بسیار پارسا و بزرگوار بودند به گونه ای که نه تنها خودشان به گناه نمی افتادند، بلکه نمی گذاشتند دیگران نیز به گناه بیفتند.
مدرس حوزه علمیه قم در ادامه کرامتی از امامزاده موسی مبرقع(ع) اشاره و بیان کرد: فردی از علما برایم تعریف کرد که برای یکی از طلاب مشکل مالی پیش آمد و من از طرف او به زیارت موسی مبرقع(ع) آمدم و توسل نمودم و وقتی خارج شدم از فاصله امامزاده تا سر خیابان حاجتم برآورده شد.
بعضی از امامزادگان کرامات خاصی دارند که علما به آن اشاره کرده اند و امام زاده موسی مبرقع فرزند بلافصل امام جواد(ع) نیز بسیاری از حاجات مردم را می دهد تا جایی که ذکر شده با توجه به اینکه پدر ایشان باب الحوائج است، این امامزاده شریف را واسطه ای قرار می دهند تا از پدرشان بخواهند حاجت مردم را بدهند و یا شاید کرامات امام جواد(ع) در فرزندشان نیز نهفته است و کمتر کسی را می شود یافت که پس از زیارت این امامزاده دست خالی بازگشته باشد.
امامزاده موسی مبرقع(ع)، دردانه امام جواد(ع) و فرزند بلافصل آن حضرت، چون نگینی در میان بیش از ۴۴۰ امامزاده مدفون در قم می‌درخشد؛ امروزه مرقد شریف این بزرگوار قطب فرهنگی و مذهبی قم است، تا جایی که محدث قمی(ره) با استفاده از تاریخ قم می‌نویسد: موسی مبرقع جدّ سادات رضویه است و نخستین کسی است که از این نسب در سال ۲۵۶ هـ. ق به قم وارد شده است.
برای آشنایی با این امام زاده واجب التعظیم، کافی است به زندگی نامه ایشان رجوع کنیم؛
امامزاده موسی مبرقع فرزند بلافصل امام جواد(ع) و سمانه مغربیه بوده که از جانب پدر و مادر با امام دهم برادر است. کنیه ایشان ابوجعفر و ابوحمد بوده است؛ این امام زاده در سن ۴۲سالگی به قم آمد و تا هنگام وفات یعنی شب چهارشنبه ۲۲ربیع الثانی سال۲۹۶ در قم ماند.
در تاریخ اینگونه آمده است که پس از رحلت این بزرگوار، امیر قم، عباس بن عمرو غنوی، بر جنازه او نماز خواند و در سرای خودش، موضعی که امروزه به مشهد موسی مبرقع در محلّه چهل اختران قم معروف است، به خاک سپرده شد.
امروزه مرقد این بزرگوار، میعادگاه عاشقان و زائران اهل بیت(ع) است؛ قمی ها معتقدند اگر کسی حاجتی داشته باشد، با زیارتی خالصانه دست پر از این بارگاه شریف بیرون می رود.
در تاریخ زندگی این امامزاده واجب التعظیم، تاریخ تولد ایشان به صراحت مشخص نیست ولی با توجه به قرائن و شواهد می‌توان اینگونه اظهار عقیده کرد که حضرت موسی مبرقع(ع) از برادر بزرگوارش امام علی النقی(ع)، دو سال کوچک‌تر بوده و میان علما هم بر این مسئله اتفاق نظر است و از طرفی هم به اتفاق جمیع علما رجال، مورخین، محدثین و علماء انساب تولد امام هادی(ع) در سال ۲۱۲ هـ. ق بوده است؛ لذا به دلالت مفاد وصیت حضرت امام جواد(ع) که شیخ کلینی در کتاب کافی با ذکر سند نقل می‌نماید، مبنی بر اینکه وصی خویش قرار دادم فرزند خود علی الهادی(ع) را نسبت به خود و خواهرانش؛ و کار موسی (مبرقع) را نیز تا زمانی که به حد بلوغ برسد، به او سپرده است، می‌توان گفت که میلاد با سعادت موسی مبرقع(ع) در سال ۲۱۴ هـ. ق در مدینه بوده است.
صاحب اعیان الشیعه نیز به نقل از کتاب شجر طیبه آورده است: موسی مبرقع در زیارتگاهی مشهور به چهل اختران، در محله‌ای معروف به موسویان (موسویین) به خاک سپرده شده است؛ در زیارتگاه کوچک، صورت دو قبر وجود دارد که یکی از آن‌ها مقبره موسی مبرقع(ع) و دیگری قبر احمد بن محمد بن احمد بن موسی مبرقع(ع) است.
مزار این امامزاده جلیل القدر و ۴۲ تن دیگر از خاندان امامت در محله چهل اختران قم، واقع در خیابان طالقانی (آذر) نرسیده به میدان میرزای قمی قرار دارد.
در بخشی از تاریخ آمده است که امامزاده موسی مبرقع(ع) در یک برهه زمانی، به کاشان مهاجرت و سپس به صورت مجدد به قم باز می گردد.
یکی از دلایلی که به این امامزاده مبرقع می گویند، چنین است که ایشان در ابتدای سکونت، دائماً روی صورت خود برقع می‌انداخت تا گمنام بماند. بزرگان عرب قم، چون او را نشناختند، به او پیغام فرستادند که از شهر خارج شو؛ پس از آن موسی مبرقع(ع) از قم به شهر کاشان مهاجرت کرد و در آنجا احمد بن عبدالعزیز بن دلف عجلی به او خوشامد و خیر مقدم گفت؛ لباس‌های فاخر و گران بها بر وی پوشاند؛ اسب‌های خوب به او هدیه داد و برای او هر سال مستمری(حقوق) به مقدار هزار مثقال طلا تعیین کرد.
بعد از خروج موسی مبرقع(ع) از قم، حسین بن علی بن آدم و شخص دیگری از رؤسای عرب وارد قم شدند و مردم قم را به خاطر اخراج موسی مبرقع(ع) سرزنش کردند؛ در نتیجه بزرگان عرب را در طلب او به کاشان فرستادند و موسی مبرقع(ع) را به شهر قم بازگرداندند؛ از او عذر خواهی نمودند، اکرامش کردند، از مالشان برایش منزل خریداری نمودند، از قریه‌های هنبرد، اندریقان و کارچه، برایش سهامی در نظر گرفتند؛ ۲۰هزار درهم به وی دادند و برایش زمین‌های فراوانی خریدند.
پس از این تاریخ، خواهرانش زینب، ام محمد و میمونه دختران امام جواد (ع) به او ملحق شدند و زمانی که از دنیا رفتند در کنار حضرت معصومه(س) دختر موسی بن جعفر(ع) در شهر قم دفن شدند.
بزرگان و علما هم نسبت به امامزاده موسی مبرقع(ع) ارادت خاصی دارند؛
آیت الله بهجت(ره) درباره امامزاده موسی مبرقع(ع) گفته است: هرکس به امامزاده موسی مبرقع (ع) خدمتی بکند، مورد عنایت اهل بیت(ع)، امام جواد(ع) وامام زمان(ع) قرار می‌گیرد.
مرقد امامزاده موسی مبرقع، در طول سالیان گذشته، همواره زیارتگاه علما و دوستداران اهل‌بیت(ع) بوده است؛ امام خمینی(ره)، آیت الله بروجردی(ره)، آیت الله بهجت(ره)، آیت الله نوری همدانی، آیت الله لطف‌الله صافی گلپایگانی و آیت الله جوادی آملی و مرحوم آیت الله فقیه سبزواری(ره)، از جمله علمایی هستند که همواره بر زیارت این حرم شریف تأکید و توجه ویژه دارند؛ تا جایی که آیت‌الله بهجت روزهای شهادت امام جواد(ع) به زیارت این مرقد مشرف می‌شدند و چند ساعتی را در این مکان خلوت کرده و به زیارت مشغول می‌شدند.
شاید جالب باشد که بدانید بسیاری از سادات قم از نسل این امام زاده بوده و به سادات برقعی معروف هستند.
موسی مبرقع دارای دو فرزند به نام‌های محمد و احمد بود؛ به فرزندان وی رضویون هم می‌گویند. نسل امامزاده موسی مبرقع(ع) اکنون در قم و شهرری و برخی از شهرهای دیگر حضور دارند.
علاّمه نورى طبرسى درباره احوال امامزاده موسی مبرقع و همچنین ذریه اش، کتاب جامعى با عنوان «البدر المشعشع فى احوال ذرّیّة موسى المبرقع» نوشته است که شرح حال کامل او در آنجا آمده است؛ همچنین کتاب دیگرى به زبان فارسى با نام ترجمة موسى المبرقع تألیف شیخ محمّد کجورى طهرانى (م ۱۳۵۳ ق) نوشته که حجم آن بیش از کتاب سابق است.
حضرت امامزاده ابواحمد موسی المبرقع ابن الامام محمد التقی الجواد(ع)، سیّدی جلیل القدر و از راویان احادیث شیعه است.
امامزاده موسی مبرقع(ع) جدّ سادات برقعی، رضایی، ابن الرضایی، تقوی، نقوی و رضوی است.
اکثر تاریخ نویسان و محدثان و علمای اسلامی اتفاق نظر دارند که موسی مبرقع از کوفه به قم هجرت نموده و در همین شهر رحلت کرده و در محلّی که هم اکنون در خیابان آذر (طالقانی) محلّه چهل اختران قم معروف است به خاک سپرده شده است.
حجت الاسلام عرفان از فضلای حوزه علمیه قم با اشاره به شخصیت امامزاده موسی مبرقع می گوید: این امامزاده بسیار پارسا و بزرگوار بودند به گونه ای که نه تنها خودشان به گناه نمی افتادند، بلکه نمی گذاشتند دیگران نیز به گناه بیفتند.
مدرس حوزه علمیه قم در ادامه کرامتی از امامزاده موسی مبرقع(ع) اشاره و بیان کرد: فردی از علما برایم تعریف کرد که برای یکی از طلاب مشکل مالی پیش آمد و من از طرف او به زیارت موسی مبرقع(ع) آمدم و توسل نمودم و وقتی خارج شدم از فاصله امامزاده تا سر خیابان حاجتم برآورده شد.
بعضی از امامزادگان کرامات خاصی دارند که علما به آن اشاره کرده اند و امام زاده موسی مبرقع فرزند بلافصل امام جواد(ع) نیز بسیاری از حاجات مردم را می دهد تا جایی که ذکر شده با توجه به اینکه پدر ایشان باب الحوائج است، این امامزاده شریف را واسطه ای قرار می دهند تا از پدرشان بخواهند حاجت مردم را بدهند و یا شاید کرامات امام جواد(ع) در فرزندشان نیز نهفته است و کمتر کسی را می شود یافت که پس از زیارت این امامزاده دست خالی بازگشته باشد.
