سید مرتضی، شخصیت بین المللی اسلامی در سپهر فرهنگ بشری

خبرگزاری رضوی. ادیان ابراهیمی عموما با بزرگان و تربیت یافتگان فکر و شریعت آیین خود در جهان معرفی و شناخته می شوند و انبیاء در صدر این شخصیت ها قرار دارند.
کتاب ها و چهره های تربیت یافته، برجسته ترین رهاورد ادیان الهی برای جوامع بشری به شمار می رود. تمامی ادیان ابراهیمی در سیر حیات معنوی خود در طول تاریخ تا امروز با یک کتاب آسمانی و در پی آن هزاران کتاب برآمده یا پیرامون آن مصدر و نیز یک نبی و در پی او صدها عالم و اندیشمند و متأله جریان بزرگ هدایت و روشنگری در تاریخ انسان ها را تکمیل کرده اند.
در اسلام به عنوان دین خاتم بعد از نزول قرآن و رسالت نبی اکرم(ص) انسان های فرزانه ای تربیت یافتند که روشنی بخش تاریخ و قله ها و الگوهای بشری در جامعه و زمانه خود گشتند.
اهل بیت رسول خدا و اصحاب و یاران و سلسله دانشمندان اسلامی مکتب اسلام اهل بیت، معارف و فرهنگ وحیانی را از دل قرون به دست بندگان خدا و ملت های امروز رسانده اند و از این رو شناخت حلقه های وصل این جریان عظیم تاریخی یک الزام معرفتی و اخلاقی دانسته می شود.
از قله های بلند و ستارگان آسمان علم و آگاهی در دنیای اسلام که سید مرتضی علم الهدی از دانشمندان شهیر شیعه امامیه در قرن چهارم هجری است.

اصالت تربیت و شخصیت سید مرتضی
سید مرتضی علم الهدی (۴۳۶-۳۵۵ ق)، فقیه، متکلم، ادیب برجسته شیعه در قرن چهارم و پنجم هجری و از شاگردان شیخ مفید است. وی نقیب و رهبر شیعیان در زمان خود بود و از نظر منزلت علمی و اجتماعی در مرتبت والایی نزد حاکمیت سیاسی وقت قرار داشت. ابوالقاسم علی بن الحسین بن موسی، مشهور به سید مرتضی علم الهدی، در سال ۳۵۵ هجری، در یکی از خانواده های محترم سادات بغداد به دنیا آمد. نسب شریفش با پنج واسطه به امام موسی بن جعفر علیه السلام می رسد.
شیخ مفید شبی در عالم رؤیا دید که حضرت فاطمه سلام الله علیها، امام حسن و امام حسین علیهما السلام را پیش او آورده است و می فرماید: «یا شیخ علّمهُما الفقه؛ به این دو فرزند فقه بیاموز». شیخ پس از بیداری به حیرت و تفکر فرو می رود، تا آن که همان صبح، فاطمه مادر سید مرتضی و سید رضی، دو پسر خود را که در آن موقع از نظر سن خردسال بوده اند، پیش شیخ مفید آورده، و همان عبارت مذکور در رؤیا را به زبان آورد و گفت: ای شیخ این دو پسران من هستند، اینها را پیش تو آورده ام که به آنان فقه تعلیم دهی.
پس شیخ مفید به تعلیم و تربیت آن دو برادر والا گوهر اهتمام تمام بکار برد تا هر دو از ذخیره های ارزشمند اسلام و از نوادر و نوابغ ‌روزگار گردیدند.

احیاگر قرن و قله تاریخ فکر جهان اسلام
سید مرتضی علم الهدی دارای تألیفات متعددی است که هر کدام نشانگر وسعت علم و فضیلت او بوده است. برخی مصادر و تراجم بیش از ۷۲ عنوان کتاب برای سیدمرتضی نام می برند که تعدادی از آنها تا امروز از منابع جریان ساز در علوم اسلامی هستند آنچنان که برخی او را مجدد مذهب در قرن چهارم هجری نامیده اند.
سید مرتضی، از نظر منزلت علمی و اعتبار فقهی در مرتبت بسیار والایی قرار دارد که کمتر کسی در آن عصر به پایه آن نایل آمد. او پیشوای فقهی، متکلم و مرجع امامیه در عصر خویش، پس از درگذشت استادش شیخ مفید (م ۴۱۳ ق) بوده است و رهبری جامعه شیعه زمان خود را بر عهده داشته است.
در مورد لقب «علم الهدی» برای او، مورخین حکایت جالب توجهی را مکرر نقل کرده اند: ابوسعید محمد بن حسین وزیر القادر بالله (خلافت ۴۲۲-۳۸۱ ق) در سال ۴۲۰ قمری بیمار شد. شبی در خواب دید که امیرالمومنین علیه السلام به او می فرماید: به علم الهدی بگو برای تو دعا کند تا از بیماری بهبود یابی. وزیر گفت: یا امیرالمؤمنین، علم الهدی کیست؟ فرمود: علی بن الحسین الموسوی است. چون از خواب برخاست، نامه ای به سید مرتضی نوشت که برای او دعا کند و در آن نامه او را علم الهدی خواند. سید مرتضی برآشفت و از وزیر خواست که او را با این لقب بزرگ نخواند. وزیر گفت: به خدا قسم امیرالمؤمنین علیه السلام امر فرموده که شما را به این لقب بخوانم. بعد از آن که وزیر از دعای سید مرتضی شفا یافت، جریان خواب خود و امتناع سید مرتضی را از قبول این لقب برای خلیفه بیان کرد. خلیفه پیام فرستاد که شایسته است لقبی را که از سوی جد شما داده شده است بپذیری و ابا نکنی. سپس حکم شد که منشیان در نامه های رسمی و عموم مردم او را با این لقب بخوانند و بدین گونه ملقب به «علم الهدی» گردید.
گفته شده در کتابخانه سید مرتضی، هشتاد هزار جلد کتاب بوده است که اغلب آن ها از کتاب های مورد مطالعه یا تألیف او بوده است.

منزلت بین المللی و تمدنی سید مرتضی
شخصیت سید مرتضی علم الهدی از چهره های تمدن ساز تاریخ تشیع و جهان اسلام است و از این رو به درخواست کشورهای ایران و عراق و لبنان سازمان یونسکو نام او را در زمره مفاخر فرهنگ بشری و سال 2017 را سال سید مرتضی نامید.
رهبر فرزانه انقلاب اسلامی سید مرتضی را یک شخصیت اسلامی بین المللی توصیف می کنند و درباره او می فرمایند: «به نظر من [کنگره سید مرتضی] کار بسیار خوبى است، بسیار کار شایسته‌‌اى است؛ بخصوص که شخصیّت سیّد مرتضی، هم ذوابعاد و ذوجهات است، هم به یک معنا بین‌‌المللىِ اسلامى است. در همین بحث ادبیّات و ادب، در بعضى از حالات ایشان یعنى شرح‌ حال‌هایى که براى ایشان نوشته‌‌اند، من حالا یادم نیست چه کسى تعبیر میکند، [ میگویند] که ایشان از بزرگان ادبِ معروفِ عالَم ادبیّات -عرب و غیر عرب، مثل سیبویه، مثل ابن‌‌جنّى- بالاتر است؛ یعنى این‌جور تعبیر کرده‌‌اند که رتبه‌‌ى ادبى ایشان بالاتر از این افراد است. این خیلى چیز مهمّى است؛ اینها را بایستى در کتابهاى ایشان جستجو کرد و آثارش و نشانه‌‌هایش را پیدا کرد و تحقیق کرد»۱۳۹۴/۰۸/۲۵