گزارشی از ریز و درشت جزییات طرح رتبه بندی معلمان؛
وعده های چندین ساله برای ارتقاء جایگاه معلمان/سند تحول آموزش و پرورش دقیق اجرا شود
به گزارش خبرگزاری رضوی؛ آذر ماه سال ۹۰ بود که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. در واقع این سند مشتمل بر ۷ فصل و ۱۳۱ راهکار ذیل چشمانداز سال ۱۴۰۴ تنظیم شده و در زمان تنظیم مدل سه گام برای اجرای آن تصور شد؛ گام نخست تدوین سند و نقشه راه، گام دوم زمینهسازی برای اجرای سند و گام سوم اجرای احکام سند است. اما فصل ششم از این سند به ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفهای منابع انسانی با تأکید بر نقش الگویی و جایگاه معلم میپردازد.
جزییات طرح چه بود؟
آموزش و پرورش از همان سال نسبت به تدوین طرح رتبهبندی معلمان اقدام کرد و تابستان سال ۹۲ لایحهای توسط دولت به مجلس ارائه شد که بر اساس آن معلمان با در نظر گرفتن معیارهایی در چهار گروه طبقه بندی و دستمزد آنها بر همین اساس تعیین میشد. البته این طرح پس از بررسی به دلیل برخی اشکالات توسط مجلس به دولت بازگردانده شد و نمایندگان مشخص شدن منابع مالی برای اجرای آن را خواستار شدند.
در ادامه بررسی طرح، مسئولان آموزش و پرورش اعلام کردند طرح رتبه بندی معلمان نیاز به مصوبه مجلس شورای اسلامی ندارد؛ از این رو پس از کش و قوس ها، این لایحه با هدف افزایش انگیزه فرهنگی و ارتقای شایستگی های حرفه ای معلمان در آخرین جلسه هیات دولت ۲۷ اسفند ۹۳ در قالب قانون مدیریت خدمات کشوری به تصویب رسید.
بر این اساس مرحله اول طرح رتبه بندی معلمان در نیمه ابتدایی سال ۹۴ با بار مالی ۱۳۰۰ میلیارد تومان اجرا شد و طی آن حقوق فرهنگیان میانگین تا ۴۰۰ هزار تومان افزایش یافت. با وجود این برای اعتباربخشی بیشتر و قانونی بودن اجرا و تامین اعتبار این طرح در قانون برنامه ششم توسعه (۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰)، دولت مکلف شد طرح رتبهبندی را در مرحله نهایی در قالب یک لایحه تهیه کرده و به مجلس ارائه دهد.
اما هنوز این طرح تصویب نشده و معلمان را منتظر تصویب نهایی آن گذاشته است. کش و قوس های این طرح به اندازه ای زیاد و پردردسر بوده که برخی منابع خبری زمانی که بطحایی وزیر سابق آموزش و پرورش استعفای خود را تقدیم رییس جمهور کرد، علت این استعفا را طرح رتبه بندی معلمان و مسایل معیشتی آنها عنوان کردند.
ارتقا کیفیت آموزش
تقریبا می توان گفت هرسال وعده ای جدید برای اجرای این طرح داده میشد و داد معلمان را از این که چه زمانی قرار است این طرح اجرایی شود درآورده است.
علاوه بر این آمار دقیقی مبنی بر این که چه تعداد معلم شامل این طرح می شوند اعلام نشده است تا این که در چهارم آذر ماه سال جاری وزیر آموزشوپرورش با بیان اینکه ۷۲۰ هزار نفر مشمول رتبهبندی معلمان میشوند، میزان افزایش حقوق معلمان با اجرای این طرح را اعلام کرد.
وزیر جدید آموزش و پرورش درباره آغاز اجرای طرح رتبهبندی معلمان به خبرگزاری تسنیم گفته بود: رتبهبندی معلمان شب گذشته در هیئت وزیران به تصویب نهایی رسید و مقدمات اجرایی آن از هفته آینده آغاز میشود، در این رابطه باید شیوهنامهای تدوین شود که نحوه تخصیص معلمان در رتبهها را تعیین کند، این شیوهنامه آماده و به استانها برای اجرا ابلاغ شده است.
وی افزود: بین کیفیت کار نیروی انسانی یعنی معلمان به عنوان اصلیترین سرمایه آموزشوپرورش و نظام جبران خدمات، رابطه وجود دارد و هر چقدر این رابطه مناسبتر تنظیم شود، نیروها کیفیتر میشوند، رتبهبندی معلمان در تلاش برای ارتقای کیفیت در آموزشوپرورش است.
وزیر آموزشوپرورش درباره افرادی که مشمول طرح رتبهبندی میشوند، گفت: تمام افرادی که مشمول طبقهبندی مشاغل هستند، تحت پوشش رتبهبندی قرار میگیرند که شامل آموزگاران، دبیران، هنرآموزان، مربیان پرورشی، مراقبان سلامت، معاون و مدیران و مشاوران مدارس است، در مجموع حدود 720 هزار نفر در سراسر کشور از امتیازات رتبهبندی بهرهمند میشوند و با اختصاص به رتبههای مختلف برای افزایش صلاحیت حرفهای و دانش تخصصی تشویق خواهند شد تا از این طریق بتوانند به رتبههای بالاتر ارتقاء یابند.
حاجیمیرزایی درباره شاخصهای رتبهبندی معلمان مطرح کرد: صلاحیتهای مورد سنجش شامل سه صلاحیت است که افراد به تناسب آن در رتبههای مختلف قرار میگیرند؛ نخست صلاحیت عمومی که همان صلاحیتهای استخدام اولیه است، دوم، صلاحیت حرفهای و سوم صلاحیت تخصصی یعنی دانش، تجربه، مهارت و نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد و توانمندی معلمان برای ایفای مسئولیت و تلاش برای ارتقای دانش تخصصی است.
۷۲۰ هزار نفر مشمول طرح می شوند
وی با اشاره به اینکه افراد باید حداقل دو سال سابقه معلمی داشته باشند تا تحت پوشش طرح رتبهبندی قرار گیرند، تصریح کرد: کسب رتبه اول دو سال، رتبه دوم 6 سال، رتبه سوم 12 سال، رتبه چهارم 18 سال و رتبه پنجم 24 سال سابقه معلمی نیاز دارد؛ برای افرادی که بعد از 24 سال همچنان به همکاری ادامه دهند امتیاز ویژه معادل میانگین افزایش رتبهبندی لحاظ شده که هر سال بین 3 تا 5 درصد به حقوق آنها اضافه میشود.
طرح تناقض دارد
اما با وجود صحبت های وزیر، معاون برنامهریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش در گفتگو با مهر در پاسخ به این سوال که وزیر آموزش و پرورش در جایی میانگین دریافتی ۷۲۰ هزار معلمی که مشمول این طرح می شوند را ۴۲۰ هزار تومان ذکر کردند در حالیکه هنوز قرار گیری تعداد معلمان در هر رتبه و دریافتی تک تک معلمان در این طرح مشخص نیست و این مسائل تناقضاتی را ایجاد می کند نیز گفت: رتبه بندی یک پیوستی دارد و جداولی در آن مشخص شده است. این امتیازاتی که در متن پیش بینی شده است و در اثر سنجش سه صلاحیت به حقوق معلمان افزوده می شود مشخص است. در رتبه اول ۲۲۵ هزار تومان و در رتبه ۵ عدد ۶۸۰ هزار تومان به حقوق معلمان افزوده خواهد شد که میانگین این عدد را وزیر ۴۲۰ هزار تومان اعلام کردند. در واقع یک وضعیت و دورنمایی را ایشان اعلام کردند.
الهیار ترکمن این را هم تاکید کرده که من خواهشم از معلم ها این است که رتبه بندی را به چشم افزایش حقوق نبینند. در شرایط و ماهیتی که تعریف حقوق دارد ما نمی توانیم یک جهش در حقوق معلمان با رقمی مثل ۲ میلیون تومان ایجاد کنیم. قوانین موجود این اجازه را نمی دهد.
وی همچنین ۱۸ آذر ماه سال جاری با اشاره به اینکه کمتر از ۴۵روز دیگر احکام معلمان براساس نظام رتبهبندی اصلاح میشود، گفت: نیروهای اداری فعلاً تا مهر ۹۹ مشمول رتبهبندی میشوند.
وی این را هم عنوان کرده که برای اینکه بتوانیم امتیازات رتبهبندی را به روزآوری کرده و چک لیستی که از شاخصهای صلاحیتهای عمومی تخصصی و حرفهای نیاز است را تهیه و به هیئتهای ممیزه در سطح شهرستانها و استانها ارسال کنیم، مقدمات کار آغاز شده است و بخشنامههایی را به استانها ارسال کردهایم که بتوانیم براساس آن معلمان را وارد بحث امتیاز بندی کنیم، پیش بینی ما این است کمتر از 45 روز بتوانیم احکام معلمان را براساس نظام رتبهبندی اصلاح کرده و امتیازات را به روز کنیم. این نکته قابل توجه است چون تاریخ اجرای مصوبه رتبه بندی از اول مهر ماه 98 است هر زمان که حکم افراد اصلاح شود پرداخت آن از اول مهر است و معوقات به آنها پرداخت میشود.
جایگاه معلمان نادیده گرفته نشود
شایان ذکر است جایگاه رفیع معلمان در تعلیم و تربیت بر کسی پوشیده نیست و در این بین فراهم آوردن حداقل ها برای امرار معیشت و روزمرگی های این قشر نیاز به توجه بیشتری دارد تا به طبع شاهد انگیزه بالا معلمان در ارتقای سطح کیفی آموزش باشیم و این موضوع که نسبت به حقوق معلمان کوتاهی می شود، لااقل از ذهن آنها دور شود و تمامی اینها در بطن طرح رتبه بندی معلمان مشاهده می شود.
جزییات طرح چه بود؟
آموزش و پرورش از همان سال نسبت به تدوین طرح رتبهبندی معلمان اقدام کرد و تابستان سال ۹۲ لایحهای توسط دولت به مجلس ارائه شد که بر اساس آن معلمان با در نظر گرفتن معیارهایی در چهار گروه طبقه بندی و دستمزد آنها بر همین اساس تعیین میشد. البته این طرح پس از بررسی به دلیل برخی اشکالات توسط مجلس به دولت بازگردانده شد و نمایندگان مشخص شدن منابع مالی برای اجرای آن را خواستار شدند.
در ادامه بررسی طرح، مسئولان آموزش و پرورش اعلام کردند طرح رتبه بندی معلمان نیاز به مصوبه مجلس شورای اسلامی ندارد؛ از این رو پس از کش و قوس ها، این لایحه با هدف افزایش انگیزه فرهنگی و ارتقای شایستگی های حرفه ای معلمان در آخرین جلسه هیات دولت ۲۷ اسفند ۹۳ در قالب قانون مدیریت خدمات کشوری به تصویب رسید.
بر این اساس مرحله اول طرح رتبه بندی معلمان در نیمه ابتدایی سال ۹۴ با بار مالی ۱۳۰۰ میلیارد تومان اجرا شد و طی آن حقوق فرهنگیان میانگین تا ۴۰۰ هزار تومان افزایش یافت. با وجود این برای اعتباربخشی بیشتر و قانونی بودن اجرا و تامین اعتبار این طرح در قانون برنامه ششم توسعه (۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰)، دولت مکلف شد طرح رتبهبندی را در مرحله نهایی در قالب یک لایحه تهیه کرده و به مجلس ارائه دهد.
اما هنوز این طرح تصویب نشده و معلمان را منتظر تصویب نهایی آن گذاشته است. کش و قوس های این طرح به اندازه ای زیاد و پردردسر بوده که برخی منابع خبری زمانی که بطحایی وزیر سابق آموزش و پرورش استعفای خود را تقدیم رییس جمهور کرد، علت این استعفا را طرح رتبه بندی معلمان و مسایل معیشتی آنها عنوان کردند.
ارتقا کیفیت آموزش
تقریبا می توان گفت هرسال وعده ای جدید برای اجرای این طرح داده میشد و داد معلمان را از این که چه زمانی قرار است این طرح اجرایی شود درآورده است.
علاوه بر این آمار دقیقی مبنی بر این که چه تعداد معلم شامل این طرح می شوند اعلام نشده است تا این که در چهارم آذر ماه سال جاری وزیر آموزشوپرورش با بیان اینکه ۷۲۰ هزار نفر مشمول رتبهبندی معلمان میشوند، میزان افزایش حقوق معلمان با اجرای این طرح را اعلام کرد.
وزیر جدید آموزش و پرورش درباره آغاز اجرای طرح رتبهبندی معلمان به خبرگزاری تسنیم گفته بود: رتبهبندی معلمان شب گذشته در هیئت وزیران به تصویب نهایی رسید و مقدمات اجرایی آن از هفته آینده آغاز میشود، در این رابطه باید شیوهنامهای تدوین شود که نحوه تخصیص معلمان در رتبهها را تعیین کند، این شیوهنامه آماده و به استانها برای اجرا ابلاغ شده است.
وی افزود: بین کیفیت کار نیروی انسانی یعنی معلمان به عنوان اصلیترین سرمایه آموزشوپرورش و نظام جبران خدمات، رابطه وجود دارد و هر چقدر این رابطه مناسبتر تنظیم شود، نیروها کیفیتر میشوند، رتبهبندی معلمان در تلاش برای ارتقای کیفیت در آموزشوپرورش است.
وزیر آموزشوپرورش درباره افرادی که مشمول طرح رتبهبندی میشوند، گفت: تمام افرادی که مشمول طبقهبندی مشاغل هستند، تحت پوشش رتبهبندی قرار میگیرند که شامل آموزگاران، دبیران، هنرآموزان، مربیان پرورشی، مراقبان سلامت، معاون و مدیران و مشاوران مدارس است، در مجموع حدود 720 هزار نفر در سراسر کشور از امتیازات رتبهبندی بهرهمند میشوند و با اختصاص به رتبههای مختلف برای افزایش صلاحیت حرفهای و دانش تخصصی تشویق خواهند شد تا از این طریق بتوانند به رتبههای بالاتر ارتقاء یابند.
حاجیمیرزایی درباره شاخصهای رتبهبندی معلمان مطرح کرد: صلاحیتهای مورد سنجش شامل سه صلاحیت است که افراد به تناسب آن در رتبههای مختلف قرار میگیرند؛ نخست صلاحیت عمومی که همان صلاحیتهای استخدام اولیه است، دوم، صلاحیت حرفهای و سوم صلاحیت تخصصی یعنی دانش، تجربه، مهارت و نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد و توانمندی معلمان برای ایفای مسئولیت و تلاش برای ارتقای دانش تخصصی است.
۷۲۰ هزار نفر مشمول طرح می شوند
وی با اشاره به اینکه افراد باید حداقل دو سال سابقه معلمی داشته باشند تا تحت پوشش طرح رتبهبندی قرار گیرند، تصریح کرد: کسب رتبه اول دو سال، رتبه دوم 6 سال، رتبه سوم 12 سال، رتبه چهارم 18 سال و رتبه پنجم 24 سال سابقه معلمی نیاز دارد؛ برای افرادی که بعد از 24 سال همچنان به همکاری ادامه دهند امتیاز ویژه معادل میانگین افزایش رتبهبندی لحاظ شده که هر سال بین 3 تا 5 درصد به حقوق آنها اضافه میشود.
طرح تناقض دارد
اما با وجود صحبت های وزیر، معاون برنامهریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش در گفتگو با مهر در پاسخ به این سوال که وزیر آموزش و پرورش در جایی میانگین دریافتی ۷۲۰ هزار معلمی که مشمول این طرح می شوند را ۴۲۰ هزار تومان ذکر کردند در حالیکه هنوز قرار گیری تعداد معلمان در هر رتبه و دریافتی تک تک معلمان در این طرح مشخص نیست و این مسائل تناقضاتی را ایجاد می کند نیز گفت: رتبه بندی یک پیوستی دارد و جداولی در آن مشخص شده است. این امتیازاتی که در متن پیش بینی شده است و در اثر سنجش سه صلاحیت به حقوق معلمان افزوده می شود مشخص است. در رتبه اول ۲۲۵ هزار تومان و در رتبه ۵ عدد ۶۸۰ هزار تومان به حقوق معلمان افزوده خواهد شد که میانگین این عدد را وزیر ۴۲۰ هزار تومان اعلام کردند. در واقع یک وضعیت و دورنمایی را ایشان اعلام کردند.
الهیار ترکمن این را هم تاکید کرده که من خواهشم از معلم ها این است که رتبه بندی را به چشم افزایش حقوق نبینند. در شرایط و ماهیتی که تعریف حقوق دارد ما نمی توانیم یک جهش در حقوق معلمان با رقمی مثل ۲ میلیون تومان ایجاد کنیم. قوانین موجود این اجازه را نمی دهد.
وی همچنین ۱۸ آذر ماه سال جاری با اشاره به اینکه کمتر از ۴۵روز دیگر احکام معلمان براساس نظام رتبهبندی اصلاح میشود، گفت: نیروهای اداری فعلاً تا مهر ۹۹ مشمول رتبهبندی میشوند.
وی این را هم عنوان کرده که برای اینکه بتوانیم امتیازات رتبهبندی را به روزآوری کرده و چک لیستی که از شاخصهای صلاحیتهای عمومی تخصصی و حرفهای نیاز است را تهیه و به هیئتهای ممیزه در سطح شهرستانها و استانها ارسال کنیم، مقدمات کار آغاز شده است و بخشنامههایی را به استانها ارسال کردهایم که بتوانیم براساس آن معلمان را وارد بحث امتیاز بندی کنیم، پیش بینی ما این است کمتر از 45 روز بتوانیم احکام معلمان را براساس نظام رتبهبندی اصلاح کرده و امتیازات را به روز کنیم. این نکته قابل توجه است چون تاریخ اجرای مصوبه رتبه بندی از اول مهر ماه 98 است هر زمان که حکم افراد اصلاح شود پرداخت آن از اول مهر است و معوقات به آنها پرداخت میشود.
جایگاه معلمان نادیده گرفته نشود
شایان ذکر است جایگاه رفیع معلمان در تعلیم و تربیت بر کسی پوشیده نیست و در این بین فراهم آوردن حداقل ها برای امرار معیشت و روزمرگی های این قشر نیاز به توجه بیشتری دارد تا به طبع شاهد انگیزه بالا معلمان در ارتقای سطح کیفی آموزش باشیم و این موضوع که نسبت به حقوق معلمان کوتاهی می شود، لااقل از ذهن آنها دور شود و تمامی اینها در بطن طرح رتبه بندی معلمان مشاهده می شود.