گفتگوی خبرگزاری رضوی با هنرمند عرصه فیلمسازی؛
وقتی اسم امام رضا (ع) می آید همه گرایش های سیاسی باید کنار بروند
خبرگزاری رضوی- الهام ظریفیان؛ سـعید نجاتـی دبیـر چهاردهمیـن دوره جشـنواره فیلـم کوتـاه رضـوی بـود کـه پارسـال در اسـتان گلسـتان برگـزار شـد. او فیلمسـازی اسـت کـه سـاخت 16فیلـم کوتـاه داسـتانی تجربـی را در کارنامـه دارد، مـدرس سینماسـت و کارشناسی ارشـد سـینما را از دانشـگاه سـوره گرفتـه اسـت. او تا کنـون بیـش از 150جایـزه ملـی و بین المللـی را از جشـنواره های مختلـف فیلـم کوتـاه دریافـت کـرده اسـت. بـا ایـن هنرمنـد دربـاره رونـد فیلمسـازی حـوزه رضـوی و نیـز برگـزاری رویدادهایـی نظیـر جشـنواره فیلـم کوتـاه امـام رضـا(ع) گفتوگویـی انجـام داده ایـم کـه در ادامـه می خوانیـد.
آشـنایی شـما بـا جشـنواره فیلـم رضـوی بـه چــه زمانــی برمی گــردد؟
جشــنواره رضــوی را از همــان زمانــی کــه در یــزد برگــزار می شــد، می شــناختم. بــه نظــرم آن موقــع در بیــن جشــنواره هایی کــه در ایــران برگــزار میشد،جشــنواره سروشــکل داری بــود. خیلــی منظــم و مرتـب بـود و هنرمنـدان هـم بـه آن عـادت کــرده بودنــد. جشــنوارهای بــود کــه ســر زمــان خــودش برگــزار میشــد و از لحــاظ گســتردگی موضوع هایــی کــه نگاهــی بــه ائمـه(ع)داشـت، برایـم جالـب بـود. این ها شـناخت مـن از ایـن جشـنواره بـود تا اینکه پارســال«سال 99» بــا مــن تمــاس گرفتنــد و پــس از آن جلســه ای گذاشــتیم و مــن به عنــوان دبیــر جشــنواره فیلــم کوتــاه امــام رضــا(ع) در دوره چهاردهــم معرفــی شــدم.
بـا توجـه بـه اینکـه شـما از همـان ابتـدا بـا ایـن جشـنواره آشـنایی داشته اید، لطفا جایگاه این رویـداد را بـا دیگـر جشـنواره های موضوعـی که در ایـران برگـزار میشـود، مقایسـه کنیـد.
یـک بعـد ایـن جشـنواره یـا هـر فسـتیوال فیلـم موضوعــی ایــن اســت کــه ســبب کارکــردن بچه هــای فیلمســاز فیلــم کوتــاه میشــود.بعد دیگــر، شــکل برگــزاری فســتیوال های مذهبــی اســت کــه برعکــس تصــوری کــه وجـود دارد، دولت هـا نـگاه ویـژهای بـه آنهـا ندارنــد. مــن اعتقــاد دارم اگــر قــرار اســت چنیــن جشــنواره هایی برگــزار شــود، بایــد بـه بهتریـن شـکل و در شـأن مقـام آن کسـی کــه جشــنواره بــه اســمش اســت، یعنــی آقــا امــام رضــا(ع)، برگــزار شــود. البتــه منظــورم بعد دیگــرش هــم بریــز و بپــاش نیســت. به ایـن اسـت کـه آدم را وادار میکنـد کـه نـگاه متفاوتـی داشـته باشـد، به خصـوص جوانـان دغدغه منـد. ایـن هـم از آن نکاتـی اسـت کـه میشـود بـه آن اشـاره کـرد. همیشـه اعتقـادم بــر ایــن بــوده اســت کــه جشــنواره موضوعــی خــودش بایــد فیلــم تولیــد کنــد کــه خــدا را شـکر بـا همـکاری انجمـن سـینمای جـوان و بنیــاد بینالمللــی امــام رضــا(ع)، پارســال 10فیلــم ویــژه ایــن جشــنواره تولیــد کردیــم.
گفتیــد دولت هــا بایــد جشــنواره را جدی تــر بگیرنــد. می شــود مشــخص تر بگوییــد کــه دقیقــا منظورتــان چیســت؟
بودجـه را می گویـم. زمانـی کـه مـن جشـنواره را گرفتــم، بودجــه ای داشــت و بــا رســتورانی بــرای تهیــه غــذا قــرارداد بســتیم. به علــت شــیوع کرونــا 10مــاه کار را عقــب انداختیــم و در همیــن 10مــاه قیمــت همه چیــز تغییــر کــرد، امــا بودجــه جشــنواره تغییــری نکــرد. چندســال اســت کــه جایــزه اول جشــنواره هشــت میلیون تومــان اســت. شــما هشــت میلیون تومــان ششســال پیــش را بــا االن یکــی میدانیــد؟
بـا ایـن توصیفـات، میتـوان امیـدوار بـود کـه جشـنواره فیلـم رضوی بـه برند دینـی معتبر تبدیل شـود؟
به هرحــال مــن زمانــی کــه دبیــری ایــن جشــنواره را بــه عهــده گرفتــم، فقـط بـا ایـن نـگاه بـود کـه گفتـم آقـا امـام رضـا(ع)در آینـده نگاهـی بـه مـن بکنـد و جایـی دسـتم را بگیـرد. اصـلا بـه ایـن قضیـه نـگاه مـادی نداشـتم. امـا بحـث سـر ایـن اسـت کـه جشـنواره ها بـدون مسـائل مـادی نمی تواننـد راه بـه جایـی ببرنـد. اسـم جشـنواره روی آن اسـت. جشـنواره یعنـی مهمـان دارد، غـذا دارد، چـاپ کاتالـوگ دارد، تولیـد فیلـم دارد، پــرده ســینما دارد. هزارتــا چیــز دیگــر دارد کــه اگــر کســی از دور ببینــد، ممکـن اسـت بگویـد وای ایـن جشـنواره ها چقـدر بریزوبپـاش دارنـد! اگر همان هـا بیاینـد، میتواننـد بـا 50میلیـون تومـان جشـنواره برگـزار کننـد؟ ضمـن اینکـه ایـن جشـنواره یـک اعتبـار اسـت. مـا در کشـور اسـامی زندگـی می کنیـم. دولتـی کـه نخواهـد به این جشـنواره کمـک کند، پس بـه چـی بایـد کمـک کنـد؟
عـده ای هـم می گوینـد اختصـاص بودجه هـای زیـاد بـرای جشـنواره های موضوعـی این چنینـی درنهایـت می توانـد بـه تولیـد آثـار سفارشـی بـدون مخاطـب منجـر شـود.
ایـن دیگـر از آن حرفهاسـت! بـرای کسـی کـه فیلمسـاز باشـد، موضـوع سفارشـی و غیرسفارشـی ندارد. بعد هم چه کسـی زورشـان کرده اسـت کـه سفارشـی بسـازند؟ مـا کـه زور نکرده ایـم. در ایـن جشـنواره هرکسـی کـه دغدغـه داشـته، آمـده کار انجـام داده اسـت.
بـرای شـما آن اتفـاق خـوب افتـاد کـه گفتیـد به دلیـل رخدادن آن، جشـنواره را قبـول کردیـد؟
مــن همــه ســعی ام را کــردم کــه ایــن اتفــاق بیفتــد. مــا روضه هایمــان را خواندیـم. توقـع خیلـی بیشـتری از سـازمان ها داشـتیم. به ویـژه از آسـتان قـدس رضـوی؛ از لحـاظ اینکـه اسـم جشـنواره رضوی اسـت. وقتی اسـم امـام رضـا(ع) می آیـد، همـه گرایش هـای سیاسـی بایـد کنـار بروند. نکته ایـن اسـت کـه اسـم امـام رضـا(ع)وسـط اسـت. قـرار اسـت فیلم هـا و آثـاری دربـاره ائمـه(ع) بـه نمایـش دربیایـد. آن حکایـت را شـنیده اید که می گوینـد »شـخصی یـک مسـجد سـاخته بـود. بهلـول از او پرسـید ایـن مسـجد را بـرای کـی سـاختی؟ گفـت بـرای خـدا. فردایـش بهلـول جـار زد آی مـردم! مـن ایـن مسـجد را سـاختم و روی سـردر مسـجد نوشـت مســجد بهلــول. آن شــخص گفــت چــرا می گویــی بهلــول مســجد را سـاخته اسـت؟ بهلـول گفـت اگـر تـو بـرای خـدا سـاختی، چـه اهمیتـی دارد کـه مـردم بداننـد چـه کسـی آن را سـاخته اسـت؟!» ایـن قصـه را در ایــن جشــنواره ها هــم می شــود دیــد. آقــای مســئول فــلان ســازمان! اگــر میگوییـد امـام رضـا(ع) بـرای شـما مهـم اسـت، چـرا به جـای حمایـت فقـط حـرف میزنیـد؟
فکـر می کنیـد آن نـگاه سیاسـی کـه می گوییـد نبایـد دربـاره جشـنواره های این چنینـی و به طـور خاص جشـنواره رضوی وجود داشـته باشـد، هسـت؟ آیـا ایـن ذهنیـت دربـاره کسـانی کـه شـرکت می کننـد و نیـز خط مشـیها و سیاسـت ها وجـود دارد؟
فیلمســاز خیلــی ســاده تر از ایــن حرف هاســت. فیلمســاز فیلــم را کــه از احســاس درونــیا ش برآمــده، ســاخته اســت و فکــر می کنــد بــه جشــنواره فیلــم رضــوی می خــورد و ارســال کــرده اســت. آن بالادســتی اســت کــه می گویــد ایــن را کــدام ســازمان برگــزار کــرده اســت و بــر ایــن اسـاس تصمیـم میگیـرد کـه بـه آن کمـک کنـد یـا نـه. به جـای اینکـه فکـر کنـد کـدام سـازمان آن را برگـزار می کنـد، بایـد بـه ایـن فکـر کنـد کـه ایـن جشـنواره متعلـق بـه چـه کسـی اسـت. صاحـب ایـن رویـداد، آقـا امـام رضـا(ع) اسـت. بایـد بـا خـودش بگویـد چـرا مـا نبایـد بـه آن کمـک کنیــم؟ چــرا نبایــد هرچیــزی کــه در توانمــان اســت، انجــام دهیــم؟ سال هاسـت ایـن اتفـاق افتـاده اسـت. ایـن را به عنـوان یـک فیلمسـاز میگویـم. شـما پوسـتر جشـنواره را میبینیـد کـه صدتـا لوگـو پـای آن درج شـده اسـت. انتظـار داری انـدازه ایـن صدتـا لوگـو اعتبـار داشـته باشـد، ولـی بعـد میبینـی جایـزه شـش میلیون تومانـی آن کـه بعـد از 20سـال، دســتکم بایــد 20میلیــون یــا 50میلیــون تومــان می شــد، شــده اســت هشـت میلیـون تومـان.
اگــر ایــن حمایت هــا صــورت می گرفــت، به طورحتــم جشــنواره فیلــم رضــوی جریان ســازتر هــم عمــل میکــرد؟
بـه نظـر مـن بـاز هم جریان سـاز بـوده و از معتبرترین جشـنواره های کنونی کــل کشــور اســت. جریان ســازی یعنــی چــی؟ یعنــی اینکــه بچه هــا را راه بدهـند کـه فیلـم بسـازند؟ خـب دارنـد می سـازند. پـس ایـن فیلم هایـی کـه دارنـد می سـازند، چیسـت؟
سرنوشت فیلمهایی که انتخاب میشوند، چه میشود؟
مگــر بایــد چه کارشــان کنیــم؟ کار جشــنواره ایــن اســت کــه آثــاری را از فیلمسـازهایی کـه راجـع بـه موضـوع خاصـی فیلـم سـاخته اند، نمایـش بدهــد. کــدام جشــنواره دنیــا را دیده ایــد کــه بعــدش بــه فیلمســازهای برتــر بگویــد فــان کار را برایـم بکنیـد؟
منظـورم ایـن اسـت کـه چـه تعـداد فیلمسـاز از بیـن آنهـا مطـرح شـده اند و بـه سـمت تولیـد فیلم هـای بلنـد مخاطـب دار رفته انـد؟
فیلـم کوتـاه هویتـی مسـتقل دارد. جشـنواره رضــوی کــه قــرار نیســت مســیر فیلم ســازها را همـوار کنـد کـه برونـد فیلـم بلنـد بسـازند. بعــد هــم کدامیــک از فیلم هــای بلندمــان جریان ســاز بوده انــد؟ همــه کســانی کــه در ایــن جشــنواره شــرکت کرده انــد، فیلم ســازهای مطــرح فیلــم کوتــاه هســتند، امــا قــرار نیســت برونــد فیلــم بلنــد بســازند. ایــن جشــنواره آنقــدر اعتبــار دارد کــه برنــده جایــزه بــزرگ آن به طــور مســتقیم بــه جشــن مســتقل فیلــم کوتــاه راه پیــدا می کنــد. اگــر نگاهـی بـه فهرسـت برنـدگان ایـن جشـنواره بیندازیــد، نــام بهترین هــای فیلــم کوتــاه را در آن می بینیــد. ایــن نشــان می دهــد کــه جشــنواره معتبــر اســت.
بــه نظــر شــما ایــن آثــار چقــدر می توانــد بعد بیرونــی داشــته باشــد؟
همـه سـازمان ها بایـد کمـک کننـد کـه ایـن اتفـاق بیفتد. دوم اینکـه امکان نمایش آنها وجـود داشـته باشـد. تلویزیـون مـا هـر فیلمـی را پخــش نمی کنــد و از نظــر آنهــا فیلم هــا بایــد مختصــات خاصــی داشــته باشــند. مــا کــه نمی توانیــم بــه همــه بگوییــم فیلــم تلویزیونـی برایمـان بسـازید. آن موقـع اسـمش میشـود فیلـم تلویزیونـی. همـه ایـن آثـار بایـد بتواننــد در تلویزیــون نمایــش داده شــوند، ولــی نمی توانیــم ایــن کار را بکنیــم. اتفاقــا اینجاســت کــه مــا بــه فیلمســاز نمی گوییــم تـو بیـا بـه سـفارش مـا بـا این مختصـات فیلم بســاز. آن آدم دغدغــه امــام رضــا(ع)را دارد کــه رفتــه فیلــم ســاخته اســت، امــا بــا نــگاه خــودش. تلویزیــون بایــد نگاهــش را عــوض کنــد، نــه مــا. مــا کــه راه را درســت می رویــم. حالا بـرای نمایـش می تـوان از پلتفرمهـای مختلفـی اسـتفاده کـرد. مـا از سـه پلتفـرم مجــازی ودیــو، هاشــور و آپــارات اســتفاده کردیـم و همـه فیلم هـای جشـنواره را نمایـش دادیــم. بیشــتر از 32هــزار بازدید هــم داشــتیم. چــه می خواهیــم دیگــر؟ میخواهیــم مــردم ببیننــد کــه خــب میبیننــد.
به نظرتــان ایــن جشــنواره چقــدر ظرفیــت بین المللی شــدن دارد؟
مگر نیسـت؟ مگر اسـمش بنیـاد بینالمللی امـام رضا(ع) نیسـت؟
خــب واقعــا اینطــوری اســت؟ یعنــی دســتکم از کشــورهای همســایه خودمـان در ایـن جشـنواره آثـار درخـور توجهـی ارائــه میکننــد؟ جشنواره از کشورهای غیراسلامی هم می تواند فیلــم بگیــرد. مگــر کشــورهای غیراسلامی نمی تواننــد ســخن از ائمــه(ع)را بــه تصویــر بکشـند؟ مـا فیلـم را از نـگاه خـود اثـر بایـد نـگاه کنیـم، نـه اینکـه فیلمسـازش مسـلمان اسـت یــا نیســت. مــا بــه اثــر، مســتقل از ســازنده اش نــگاه میکنیــم. آن اثــری کــه راجــع بــه رافت و مهربانــی اســت، مربــوط بــه امــام رضــا(ع) هــم میشــود. بنابرایــن معلــوم اســت کــه ایــن جشــنواره می توانــد بین المللــی باشــد، ولــی به شـرطی کـه بودجـه اش هـم در شـأن جشـنواره بین المللــی باشــد، نــه مثــل جشــنواره های شـوخی کـه اسمشـان بین المللـی اسـت، ولـی هیــچ مهمــان خارجــی ندارنــد و دو نفــر در آن نمی تواننــد انگلیســی صحبــت کننــد، یــا در اختتامیــه همــه بــه فارســی حــرف میزننــد. بی شــک بایــد زیرســاخت های آن درســت شــود. بنابرایــن معتقــدم کــه جــدا از مضمــون، اصــول بین المللی شــدن را دارد. اســتایل ایــن جشــنواره بــه بین المللی شــدن می خــورد. یعنـی اگـر ایـن جشـنواره 14دوره مـداوم راجع به زعفـران قائنـات هـم برگـزار میشـد، همینقـدر می توانســت بین المللــی شــود. بــا امســال، دوسـالانه شـده، یعنـی 17سـال اسـت کـه ایـن جشـنواره برگـزار میشـود. مگـر ایـن قدمت، کم اسـت؟ ایـن یعنـی کسـانی پشـت آن هسـتند کـه نمی خواهنـد ایـن جشـنواره تعطیـل شـود.
نگاه تــان بــه آینــده ایــن جشــنواره چگونــه اسـت؟ فکـر می کنیـد بـا ایـن وضعیـت پیـش بــرود، بــه کجــا میرســد؟
مــن آدم امیــدواری هســتم، ولــی واقعــا در کشــور مــا هیچ چیــز از آینــده را نمی تــوان پیش بینـی کـرد. بـه اقتصـاد و کمـک دولـت بســتگی دارد. نمی دانــم چــه میشــود. فقـط دعـا میکنـم همـه کسـانی کـه علاقمندی و عشــق بــه امــام رضــا(ع) را دارنــد، ایــن علاقمندی را در عمــل نشــان بدهنــد. حــرف زدن را کــه همــه می تواننــد به راحتــی انجــام دهنــد. می گوینــد برخــی جوان هــا راجــع بــه امــام رضــا(ع)، راجــع بــه احادیــث امــام رضــا(ع)فیلــم ســاخته اند و حرفشـان را هـم بـه مهمتریـن رسـانه های دنیـا زده انـد، ولـی وقتـی حمایـت نمی کننـد، چـه کار بایــد بکنیــم؟
و درنهایت حرف پایانی شما.
از شــما ممنونــم. می خواهــم از دوســتانم در بنیــاد امــام رضــا(ع)، انجمــن ســینمای جوانــان اســتان گلســتان، اداره کل ارشــاد اسـتان گلسـتان و مدیـران بانـک رفاه تشـکر کنـم. مـن بـه چشـم هایم دیـده ام کـه آنهـا به ایـن جشـنواره چقـدر علقـه دارنـد. از مدیـر کل ارشـاد اسـامی استان گلسـتان تا رئیس سـینمای جـوان آن دغدغـه داشـتند. این را فراموش نکنیم که اسـتان گلسـتان ظرفیت بی نظیــری بــرای ایــن عرصــه دارد. یادمــان نـرود کـه ایـن اسـتان بخشـی از مسـیر تـردد زوار بــه ســمت حــرم امــام رضــا(ع)اســت. انجمــن ســینمای جــوان در ایــن اســتان به شـدت حامـی شـد. بـا همیـاری مدیـران این اسـتان در سـالی که من جشـنواره را کار کــردم، بخــش فیلمنامــه اضافــه شــد. بــرای بخش هـای تخصصـی جایـزه گرفتیـم کـه قبـلا نبـود. انیمیشـن هـم اضافـه شـد. البتـه اسـتان گلسـتان انیمیشـن را برگـزار میکـرد. دو جشــنواره تجمیــع شــد، ولــی بودجــه دو جشــنواره تجمیــع نشــد. واقعــا هرکســی را کــه دعــوت کردیــم، از روی ارادت بــه امــام هشـتم(ع) آمـد و یـک گوشـه کار را گرفـت.
آشـنایی شـما بـا جشـنواره فیلـم رضـوی بـه چــه زمانــی برمی گــردد؟
جشــنواره رضــوی را از همــان زمانــی کــه در یــزد برگــزار می شــد، می شــناختم. بــه نظــرم آن موقــع در بیــن جشــنواره هایی کــه در ایــران برگــزار میشد،جشــنواره سروشــکل داری بــود. خیلــی منظــم و مرتـب بـود و هنرمنـدان هـم بـه آن عـادت کــرده بودنــد. جشــنوارهای بــود کــه ســر زمــان خــودش برگــزار میشــد و از لحــاظ گســتردگی موضوع هایــی کــه نگاهــی بــه ائمـه(ع)داشـت، برایـم جالـب بـود. این ها شـناخت مـن از ایـن جشـنواره بـود تا اینکه پارســال«سال 99» بــا مــن تمــاس گرفتنــد و پــس از آن جلســه ای گذاشــتیم و مــن به عنــوان دبیــر جشــنواره فیلــم کوتــاه امــام رضــا(ع) در دوره چهاردهــم معرفــی شــدم.
بـا توجـه بـه اینکـه شـما از همـان ابتـدا بـا ایـن جشـنواره آشـنایی داشته اید، لطفا جایگاه این رویـداد را بـا دیگـر جشـنواره های موضوعـی که در ایـران برگـزار میشـود، مقایسـه کنیـد.
یـک بعـد ایـن جشـنواره یـا هـر فسـتیوال فیلـم موضوعــی ایــن اســت کــه ســبب کارکــردن بچه هــای فیلمســاز فیلــم کوتــاه میشــود.بعد دیگــر، شــکل برگــزاری فســتیوال های مذهبــی اســت کــه برعکــس تصــوری کــه وجـود دارد، دولت هـا نـگاه ویـژهای بـه آنهـا ندارنــد. مــن اعتقــاد دارم اگــر قــرار اســت چنیــن جشــنواره هایی برگــزار شــود، بایــد بـه بهتریـن شـکل و در شـأن مقـام آن کسـی کــه جشــنواره بــه اســمش اســت، یعنــی آقــا امــام رضــا(ع)، برگــزار شــود. البتــه منظــورم بعد دیگــرش هــم بریــز و بپــاش نیســت. به ایـن اسـت کـه آدم را وادار میکنـد کـه نـگاه متفاوتـی داشـته باشـد، به خصـوص جوانـان دغدغه منـد. ایـن هـم از آن نکاتـی اسـت کـه میشـود بـه آن اشـاره کـرد. همیشـه اعتقـادم بــر ایــن بــوده اســت کــه جشــنواره موضوعــی خــودش بایــد فیلــم تولیــد کنــد کــه خــدا را شـکر بـا همـکاری انجمـن سـینمای جـوان و بنیــاد بینالمللــی امــام رضــا(ع)، پارســال 10فیلــم ویــژه ایــن جشــنواره تولیــد کردیــم.
گفتیــد دولت هــا بایــد جشــنواره را جدی تــر بگیرنــد. می شــود مشــخص تر بگوییــد کــه دقیقــا منظورتــان چیســت؟
بودجـه را می گویـم. زمانـی کـه مـن جشـنواره را گرفتــم، بودجــه ای داشــت و بــا رســتورانی بــرای تهیــه غــذا قــرارداد بســتیم. به علــت شــیوع کرونــا 10مــاه کار را عقــب انداختیــم و در همیــن 10مــاه قیمــت همه چیــز تغییــر کــرد، امــا بودجــه جشــنواره تغییــری نکــرد. چندســال اســت کــه جایــزه اول جشــنواره هشــت میلیون تومــان اســت. شــما هشــت میلیون تومــان ششســال پیــش را بــا االن یکــی میدانیــد؟
بـا ایـن توصیفـات، میتـوان امیـدوار بـود کـه جشـنواره فیلـم رضوی بـه برند دینـی معتبر تبدیل شـود؟
به هرحــال مــن زمانــی کــه دبیــری ایــن جشــنواره را بــه عهــده گرفتــم، فقـط بـا ایـن نـگاه بـود کـه گفتـم آقـا امـام رضـا(ع)در آینـده نگاهـی بـه مـن بکنـد و جایـی دسـتم را بگیـرد. اصـلا بـه ایـن قضیـه نـگاه مـادی نداشـتم. امـا بحـث سـر ایـن اسـت کـه جشـنواره ها بـدون مسـائل مـادی نمی تواننـد راه بـه جایـی ببرنـد. اسـم جشـنواره روی آن اسـت. جشـنواره یعنـی مهمـان دارد، غـذا دارد، چـاپ کاتالـوگ دارد، تولیـد فیلـم دارد، پــرده ســینما دارد. هزارتــا چیــز دیگــر دارد کــه اگــر کســی از دور ببینــد، ممکـن اسـت بگویـد وای ایـن جشـنواره ها چقـدر بریزوبپـاش دارنـد! اگر همان هـا بیاینـد، میتواننـد بـا 50میلیـون تومـان جشـنواره برگـزار کننـد؟ ضمـن اینکـه ایـن جشـنواره یـک اعتبـار اسـت. مـا در کشـور اسـامی زندگـی می کنیـم. دولتـی کـه نخواهـد به این جشـنواره کمـک کند، پس بـه چـی بایـد کمـک کنـد؟
عـده ای هـم می گوینـد اختصـاص بودجه هـای زیـاد بـرای جشـنواره های موضوعـی این چنینـی درنهایـت می توانـد بـه تولیـد آثـار سفارشـی بـدون مخاطـب منجـر شـود.
ایـن دیگـر از آن حرفهاسـت! بـرای کسـی کـه فیلمسـاز باشـد، موضـوع سفارشـی و غیرسفارشـی ندارد. بعد هم چه کسـی زورشـان کرده اسـت کـه سفارشـی بسـازند؟ مـا کـه زور نکرده ایـم. در ایـن جشـنواره هرکسـی کـه دغدغـه داشـته، آمـده کار انجـام داده اسـت.
بـرای شـما آن اتفـاق خـوب افتـاد کـه گفتیـد به دلیـل رخدادن آن، جشـنواره را قبـول کردیـد؟
مــن همــه ســعی ام را کــردم کــه ایــن اتفــاق بیفتــد. مــا روضه هایمــان را خواندیـم. توقـع خیلـی بیشـتری از سـازمان ها داشـتیم. به ویـژه از آسـتان قـدس رضـوی؛ از لحـاظ اینکـه اسـم جشـنواره رضوی اسـت. وقتی اسـم امـام رضـا(ع) می آیـد، همـه گرایش هـای سیاسـی بایـد کنـار بروند. نکته ایـن اسـت کـه اسـم امـام رضـا(ع)وسـط اسـت. قـرار اسـت فیلم هـا و آثـاری دربـاره ائمـه(ع) بـه نمایـش دربیایـد. آن حکایـت را شـنیده اید که می گوینـد »شـخصی یـک مسـجد سـاخته بـود. بهلـول از او پرسـید ایـن مسـجد را بـرای کـی سـاختی؟ گفـت بـرای خـدا. فردایـش بهلـول جـار زد آی مـردم! مـن ایـن مسـجد را سـاختم و روی سـردر مسـجد نوشـت مســجد بهلــول. آن شــخص گفــت چــرا می گویــی بهلــول مســجد را سـاخته اسـت؟ بهلـول گفـت اگـر تـو بـرای خـدا سـاختی، چـه اهمیتـی دارد کـه مـردم بداننـد چـه کسـی آن را سـاخته اسـت؟!» ایـن قصـه را در ایــن جشــنواره ها هــم می شــود دیــد. آقــای مســئول فــلان ســازمان! اگــر میگوییـد امـام رضـا(ع) بـرای شـما مهـم اسـت، چـرا به جـای حمایـت فقـط حـرف میزنیـد؟
فکـر می کنیـد آن نـگاه سیاسـی کـه می گوییـد نبایـد دربـاره جشـنواره های این چنینـی و به طـور خاص جشـنواره رضوی وجود داشـته باشـد، هسـت؟ آیـا ایـن ذهنیـت دربـاره کسـانی کـه شـرکت می کننـد و نیـز خط مشـیها و سیاسـت ها وجـود دارد؟
فیلمســاز خیلــی ســاده تر از ایــن حرف هاســت. فیلمســاز فیلــم را کــه از احســاس درونــیا ش برآمــده، ســاخته اســت و فکــر می کنــد بــه جشــنواره فیلــم رضــوی می خــورد و ارســال کــرده اســت. آن بالادســتی اســت کــه می گویــد ایــن را کــدام ســازمان برگــزار کــرده اســت و بــر ایــن اسـاس تصمیـم میگیـرد کـه بـه آن کمـک کنـد یـا نـه. به جـای اینکـه فکـر کنـد کـدام سـازمان آن را برگـزار می کنـد، بایـد بـه ایـن فکـر کنـد کـه ایـن جشـنواره متعلـق بـه چـه کسـی اسـت. صاحـب ایـن رویـداد، آقـا امـام رضـا(ع) اسـت. بایـد بـا خـودش بگویـد چـرا مـا نبایـد بـه آن کمـک کنیــم؟ چــرا نبایــد هرچیــزی کــه در توانمــان اســت، انجــام دهیــم؟ سال هاسـت ایـن اتفـاق افتـاده اسـت. ایـن را به عنـوان یـک فیلمسـاز میگویـم. شـما پوسـتر جشـنواره را میبینیـد کـه صدتـا لوگـو پـای آن درج شـده اسـت. انتظـار داری انـدازه ایـن صدتـا لوگـو اعتبـار داشـته باشـد، ولـی بعـد میبینـی جایـزه شـش میلیون تومانـی آن کـه بعـد از 20سـال، دســتکم بایــد 20میلیــون یــا 50میلیــون تومــان می شــد، شــده اســت هشـت میلیـون تومـان.
اگــر ایــن حمایت هــا صــورت می گرفــت، به طورحتــم جشــنواره فیلــم رضــوی جریان ســازتر هــم عمــل میکــرد؟
بـه نظـر مـن بـاز هم جریان سـاز بـوده و از معتبرترین جشـنواره های کنونی کــل کشــور اســت. جریان ســازی یعنــی چــی؟ یعنــی اینکــه بچه هــا را راه بدهـند کـه فیلـم بسـازند؟ خـب دارنـد می سـازند. پـس ایـن فیلم هایـی کـه دارنـد می سـازند، چیسـت؟
سرنوشت فیلمهایی که انتخاب میشوند، چه میشود؟
مگــر بایــد چه کارشــان کنیــم؟ کار جشــنواره ایــن اســت کــه آثــاری را از فیلمسـازهایی کـه راجـع بـه موضـوع خاصـی فیلـم سـاخته اند، نمایـش بدهــد. کــدام جشــنواره دنیــا را دیده ایــد کــه بعــدش بــه فیلمســازهای برتــر بگویــد فــان کار را برایـم بکنیـد؟
منظـورم ایـن اسـت کـه چـه تعـداد فیلمسـاز از بیـن آنهـا مطـرح شـده اند و بـه سـمت تولیـد فیلم هـای بلنـد مخاطـب دار رفته انـد؟
فیلـم کوتـاه هویتـی مسـتقل دارد. جشـنواره رضــوی کــه قــرار نیســت مســیر فیلم ســازها را همـوار کنـد کـه برونـد فیلـم بلنـد بسـازند. بعــد هــم کدامیــک از فیلم هــای بلندمــان جریان ســاز بوده انــد؟ همــه کســانی کــه در ایــن جشــنواره شــرکت کرده انــد، فیلم ســازهای مطــرح فیلــم کوتــاه هســتند، امــا قــرار نیســت برونــد فیلــم بلنــد بســازند. ایــن جشــنواره آنقــدر اعتبــار دارد کــه برنــده جایــزه بــزرگ آن به طــور مســتقیم بــه جشــن مســتقل فیلــم کوتــاه راه پیــدا می کنــد. اگــر نگاهـی بـه فهرسـت برنـدگان ایـن جشـنواره بیندازیــد، نــام بهترین هــای فیلــم کوتــاه را در آن می بینیــد. ایــن نشــان می دهــد کــه جشــنواره معتبــر اســت.
بــه نظــر شــما ایــن آثــار چقــدر می توانــد بعد بیرونــی داشــته باشــد؟
همـه سـازمان ها بایـد کمـک کننـد کـه ایـن اتفـاق بیفتد. دوم اینکـه امکان نمایش آنها وجـود داشـته باشـد. تلویزیـون مـا هـر فیلمـی را پخــش نمی کنــد و از نظــر آنهــا فیلم هــا بایــد مختصــات خاصــی داشــته باشــند. مــا کــه نمی توانیــم بــه همــه بگوییــم فیلــم تلویزیونـی برایمـان بسـازید. آن موقـع اسـمش میشـود فیلـم تلویزیونـی. همـه ایـن آثـار بایـد بتواننــد در تلویزیــون نمایــش داده شــوند، ولــی نمی توانیــم ایــن کار را بکنیــم. اتفاقــا اینجاســت کــه مــا بــه فیلمســاز نمی گوییــم تـو بیـا بـه سـفارش مـا بـا این مختصـات فیلم بســاز. آن آدم دغدغــه امــام رضــا(ع)را دارد کــه رفتــه فیلــم ســاخته اســت، امــا بــا نــگاه خــودش. تلویزیــون بایــد نگاهــش را عــوض کنــد، نــه مــا. مــا کــه راه را درســت می رویــم. حالا بـرای نمایـش می تـوان از پلتفرمهـای مختلفـی اسـتفاده کـرد. مـا از سـه پلتفـرم مجــازی ودیــو، هاشــور و آپــارات اســتفاده کردیـم و همـه فیلم هـای جشـنواره را نمایـش دادیــم. بیشــتر از 32هــزار بازدید هــم داشــتیم. چــه می خواهیــم دیگــر؟ میخواهیــم مــردم ببیننــد کــه خــب میبیننــد.
به نظرتــان ایــن جشــنواره چقــدر ظرفیــت بین المللی شــدن دارد؟
مگر نیسـت؟ مگر اسـمش بنیـاد بینالمللی امـام رضا(ع) نیسـت؟
خــب واقعــا اینطــوری اســت؟ یعنــی دســتکم از کشــورهای همســایه خودمـان در ایـن جشـنواره آثـار درخـور توجهـی ارائــه میکننــد؟ جشنواره از کشورهای غیراسلامی هم می تواند فیلــم بگیــرد. مگــر کشــورهای غیراسلامی نمی تواننــد ســخن از ائمــه(ع)را بــه تصویــر بکشـند؟ مـا فیلـم را از نـگاه خـود اثـر بایـد نـگاه کنیـم، نـه اینکـه فیلمسـازش مسـلمان اسـت یــا نیســت. مــا بــه اثــر، مســتقل از ســازنده اش نــگاه میکنیــم. آن اثــری کــه راجــع بــه رافت و مهربانــی اســت، مربــوط بــه امــام رضــا(ع) هــم میشــود. بنابرایــن معلــوم اســت کــه ایــن جشــنواره می توانــد بین المللــی باشــد، ولــی به شـرطی کـه بودجـه اش هـم در شـأن جشـنواره بین المللــی باشــد، نــه مثــل جشــنواره های شـوخی کـه اسمشـان بین المللـی اسـت، ولـی هیــچ مهمــان خارجــی ندارنــد و دو نفــر در آن نمی تواننــد انگلیســی صحبــت کننــد، یــا در اختتامیــه همــه بــه فارســی حــرف میزننــد. بی شــک بایــد زیرســاخت های آن درســت شــود. بنابرایــن معتقــدم کــه جــدا از مضمــون، اصــول بین المللی شــدن را دارد. اســتایل ایــن جشــنواره بــه بین المللی شــدن می خــورد. یعنـی اگـر ایـن جشـنواره 14دوره مـداوم راجع به زعفـران قائنـات هـم برگـزار میشـد، همینقـدر می توانســت بین المللــی شــود. بــا امســال، دوسـالانه شـده، یعنـی 17سـال اسـت کـه ایـن جشـنواره برگـزار میشـود. مگـر ایـن قدمت، کم اسـت؟ ایـن یعنـی کسـانی پشـت آن هسـتند کـه نمی خواهنـد ایـن جشـنواره تعطیـل شـود.
نگاه تــان بــه آینــده ایــن جشــنواره چگونــه اسـت؟ فکـر می کنیـد بـا ایـن وضعیـت پیـش بــرود، بــه کجــا میرســد؟
مــن آدم امیــدواری هســتم، ولــی واقعــا در کشــور مــا هیچ چیــز از آینــده را نمی تــوان پیش بینـی کـرد. بـه اقتصـاد و کمـک دولـت بســتگی دارد. نمی دانــم چــه میشــود. فقـط دعـا میکنـم همـه کسـانی کـه علاقمندی و عشــق بــه امــام رضــا(ع) را دارنــد، ایــن علاقمندی را در عمــل نشــان بدهنــد. حــرف زدن را کــه همــه می تواننــد به راحتــی انجــام دهنــد. می گوینــد برخــی جوان هــا راجــع بــه امــام رضــا(ع)، راجــع بــه احادیــث امــام رضــا(ع)فیلــم ســاخته اند و حرفشـان را هـم بـه مهمتریـن رسـانه های دنیـا زده انـد، ولـی وقتـی حمایـت نمی کننـد، چـه کار بایــد بکنیــم؟
و درنهایت حرف پایانی شما.
از شــما ممنونــم. می خواهــم از دوســتانم در بنیــاد امــام رضــا(ع)، انجمــن ســینمای جوانــان اســتان گلســتان، اداره کل ارشــاد اسـتان گلسـتان و مدیـران بانـک رفاه تشـکر کنـم. مـن بـه چشـم هایم دیـده ام کـه آنهـا به ایـن جشـنواره چقـدر علقـه دارنـد. از مدیـر کل ارشـاد اسـامی استان گلسـتان تا رئیس سـینمای جـوان آن دغدغـه داشـتند. این را فراموش نکنیم که اسـتان گلسـتان ظرفیت بی نظیــری بــرای ایــن عرصــه دارد. یادمــان نـرود کـه ایـن اسـتان بخشـی از مسـیر تـردد زوار بــه ســمت حــرم امــام رضــا(ع)اســت. انجمــن ســینمای جــوان در ایــن اســتان به شـدت حامـی شـد. بـا همیـاری مدیـران این اسـتان در سـالی که من جشـنواره را کار کــردم، بخــش فیلمنامــه اضافــه شــد. بــرای بخش هـای تخصصـی جایـزه گرفتیـم کـه قبـلا نبـود. انیمیشـن هـم اضافـه شـد. البتـه اسـتان گلسـتان انیمیشـن را برگـزار میکـرد. دو جشــنواره تجمیــع شــد، ولــی بودجــه دو جشــنواره تجمیــع نشــد. واقعــا هرکســی را کــه دعــوت کردیــم، از روی ارادت بــه امــام هشـتم(ع) آمـد و یـک گوشـه کار را گرفـت.
