خبرگزاری رضوی گزارش می دهد؛
لزوم توجه به عدالت اجتماعی و ریشه کن شدن فقر
خبرگزاری رضوی- زهرا رفعتی؛ در میان ارزش های اجتماعی؛ "عدالت اجتماعی" از والاترین و مهم ترین مولفه های هر جامعه است که مزایای طبیعی زیادی را در بطن خود جای داده است. عدالت اجتماعی به معنی این است که همه افراد از حقوق یکسان برخوردار باشند و مصلحت عمومی را به مصلحت فردی ترجیح بدهند. همچنین از تمامی حقوق طبیعی و قراردادی شناخت کامل داشته باشند. رعایت عدالت اجتماعی از ضروری ترین امور است که با وجود اینکه یک امر فطری است و با خلقت انسان شکل گرفته افراد برای دست یابی به آن تلاش می کنند. اما هرچه علم بیشتر پیشرفت می کند، نابرابری و تبعیض هم به موازات بیشتر می شود.
در هرصورت اهمیت این موضوع به اندازه ای زیاد است که ۲۰ فوریه به نام روز "عدالت اجتماعی" نام گذاری شده است.
نام‌گذاری روز جهانی عدالت اجتماعی باهدف حمایت از کشورهای جامعه بین‌المللی در جهت ریشه‌کنی فقر، اشتغال همه افراد، کار شایسته، تساوی جنسیتی و دسترسی به رفاه اجتماعی و عدالت برای همه اعلام‌شده است. ماری هوتیزه سخنگوی سابق سازمان ملل می‌گوید: "مهم‌ترین هدف نام‌گذاری این روزها آن است که توجه افکار عمومی، سازمان‌های غیردولتی و همین طور دولت‌ها به موضوعی جلب شود که احتمالاً در فهرست اولویت‌هایشان قرار ندارد." این گفته نشان می‌دهد که عدالت به‌عنوان یک موضوع از اولویت‌های کشورها، اقوام و ملل نیست. درحالی‌که یکی از اهداف انبیای الهی و تمام مکاتب بشری برقراری عدالت اجتماعی بوده است.
مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۷، ۲۰ فوریه را به‌عنوان روز جهانی عدالت اجتماعی معرفی و از کشورهای عضو دعوت کرد که با اختصاص روز عدالت اجتماعی برای ترویج فعالیت‌های ملی مطابق با اهداف اجلاس جهانی توسعه اجتماعی گام بردارند و در ریشه‌کن کردن فقر، ارتقا اشتغال کامل و کار مناسب، برابری جنسیتی و دسترسی به رفاه اجتماعی و عدالت تلاش کنند.
مسئولان سازمان ملل متحد معتقدند که بحران اقتصادی جهان ازجمله مواردی است که باعث کند شدن روند برنامه‌های انسانی این سازمان می‌شود.
پایان دادن به فقر موضوعی مهم
در حقیقت با توجه به اهمیت عدالت اجتماعی، این موضوع هم‌اکنون یکی از موضوعات کلیدی است که در تمام دنیا مورد بحث است به‌طوری‌که از سوی مجامع و سازمان‌های بین‌المللی چنین روزی نام‌گذاری شده است.
پایان دادن به فقر، تبعیض نژادی، محرومیت و بیکاری یکی از چند موضوعی است که ضرورت نام‌گذاری چنین روزی را بیشتر می‌کند. هدف سازمان ملل برای نامیدن بیستم فوریه به این نام، رعایت حقوق برابر میان همه مردم صرف‌نظر از جنسیت، گروه سنی، نژاد، قومیت، مذهب، فرهنگ و… اعلام‌شده است؛ همچنین می‌توان گفت رعایت حقوق پناه‌جویان و مهاجران از مهم‌ترین موضوعات عدالت اجتماعی مطرح می‌شود.
در دیدگاه حضرت علی، عدالت امری اجتماعی است و در تمامی ارکان جامعه با مفاهیم حق، نیاز، شایستگی، مساوات و برابری گره خورده است. عبارات مختلف نهج‌البلاغه دربارة عدالت، نشان می‌دهد نگاه حضرت به مفهوم عدالت، نه نگاه محافظه‌کارانه و انطباق با وضع موجود و نه نگاه صرف مساوات‌گرایانه است. انطباق پاداش‌های اجتماعی و مادی برحسب تلاش فردی، ارج نهادن حاکم عادل به شایستگی‌های افراد، و رفع حداقل نیاز همة افراد جامعه در عین پذیرش خلقت برابر انسان‌ها، فضای مفهومی عدالت علوی را از دیدگاه مساوات‌گرایی و برابری‌گرایی مرسوم در ادبیات سیاسی رایج غرب متمایز می‌سازد.
تبیین عدالت
عدالت را می توان در چهار عرصه قابل تبیین دانست: در تکوین نظام خلقت، در تشریع قانونگذاری، در تدبیر و نظام اجرائی، در روش زندگی فردی و اجتماعی.
و به نوعی دیگر عدالت را می توان به دو نوع الهی و غیر الهی تقسیم کرد که عدالت الهی به سه قسم تکوینی، تشریعی و جزائی تقسیم و عدلت غیر الهی، فردی و اجتماعی تقسیم می شود که ما بیشتر عدالت غیر الهی را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم. عدالت فردی عبارت است از تهذیب نیروی عامله که در نفس وجود دارد و به معنای چیرگی نیروی عاقله بر نیروی عامله،شهویه و غضبیه می باشد. نوع دیگر عدالت غیر الهی، عدالت اجتماعی می باشد که عبارتست از: احترام به حقوق دیگران و رعایت مصلحت عمومی و یا به عبارت دیگر شناخت حقوق طبیعی و قراردادی که جامعه برای تمام افراد قائل است مانند تقسیم کار، دادن مزد به کارگران مطابق کارائی آنان و تامین نیازهای اجتماعی که افراد برای حفظ بقای خود و پیشرفت کار خود و رسیدن به سعادت خود حق دارند آن را بدست آورند. محمد جعفر لنگرودی در تعریف عدالت می فرماید: عدالت شرعي كه در برابر فسق به كار مي رود و نيز نمونه اي از معناي عام عدالت؛ زيرا شخص عادل در كارهایی كه مي كند به معيار شرع، هر چيز رابر جای خود باید بگذارد چه در امور و کارهای فردی و چه در کارهای اجتماعی.
عدالت از دیدگاه شهید مطهری
از دیدگاه شهید مطهری عدل به چند معنی می باشد؛ موزون بودن که نقطه مقابل آن بی تناسبی است 2. رعایت تساوی و نفی هر گونه تبعیض 3. رعایت حقوق افراد 4. رعایت شان و منزلت هر چیزی.
فقهای شیعه نیز به استناد به روایات پیامبر و ائمه اطهار، به معنای فقهی عدالت پرداخته اند از جمله از پیامبر (ص) روایت شده است کسی که در تعامل با مردم ظلم نمی کند و در گفتار با ایشان دروغ نمی گوید و در وعده با آنها تخلف نمی کند از کسانی است که مروت و بزرگ منشی اش کامل و عدالتش ظاهر گردیده است.
امام علی نیز در تعریف عدل و عدالت می فرمایند: عدل آن است که امور را در جایگاه و مواضع خودشان قرار می دهدو اداره کننده عموم و مصلحت عمومی است.
در هرصورت اهمیت این موضوع به اندازه ای زیاد است که ۲۰ فوریه به نام روز "عدالت اجتماعی" نام گذاری شده است.
نام‌گذاری روز جهانی عدالت اجتماعی باهدف حمایت از کشورهای جامعه بین‌المللی در جهت ریشه‌کنی فقر، اشتغال همه افراد، کار شایسته، تساوی جنسیتی و دسترسی به رفاه اجتماعی و عدالت برای همه اعلام‌شده است. ماری هوتیزه سخنگوی سابق سازمان ملل می‌گوید: "مهم‌ترین هدف نام‌گذاری این روزها آن است که توجه افکار عمومی، سازمان‌های غیردولتی و همین طور دولت‌ها به موضوعی جلب شود که احتمالاً در فهرست اولویت‌هایشان قرار ندارد." این گفته نشان می‌دهد که عدالت به‌عنوان یک موضوع از اولویت‌های کشورها، اقوام و ملل نیست. درحالی‌که یکی از اهداف انبیای الهی و تمام مکاتب بشری برقراری عدالت اجتماعی بوده است.
مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۷، ۲۰ فوریه را به‌عنوان روز جهانی عدالت اجتماعی معرفی و از کشورهای عضو دعوت کرد که با اختصاص روز عدالت اجتماعی برای ترویج فعالیت‌های ملی مطابق با اهداف اجلاس جهانی توسعه اجتماعی گام بردارند و در ریشه‌کن کردن فقر، ارتقا اشتغال کامل و کار مناسب، برابری جنسیتی و دسترسی به رفاه اجتماعی و عدالت تلاش کنند.
مسئولان سازمان ملل متحد معتقدند که بحران اقتصادی جهان ازجمله مواردی است که باعث کند شدن روند برنامه‌های انسانی این سازمان می‌شود.
پایان دادن به فقر موضوعی مهم
در حقیقت با توجه به اهمیت عدالت اجتماعی، این موضوع هم‌اکنون یکی از موضوعات کلیدی است که در تمام دنیا مورد بحث است به‌طوری‌که از سوی مجامع و سازمان‌های بین‌المللی چنین روزی نام‌گذاری شده است.
پایان دادن به فقر، تبعیض نژادی، محرومیت و بیکاری یکی از چند موضوعی است که ضرورت نام‌گذاری چنین روزی را بیشتر می‌کند. هدف سازمان ملل برای نامیدن بیستم فوریه به این نام، رعایت حقوق برابر میان همه مردم صرف‌نظر از جنسیت، گروه سنی، نژاد، قومیت، مذهب، فرهنگ و… اعلام‌شده است؛ همچنین می‌توان گفت رعایت حقوق پناه‌جویان و مهاجران از مهم‌ترین موضوعات عدالت اجتماعی مطرح می‌شود.
در دیدگاه حضرت علی، عدالت امری اجتماعی است و در تمامی ارکان جامعه با مفاهیم حق، نیاز، شایستگی، مساوات و برابری گره خورده است. عبارات مختلف نهج‌البلاغه دربارة عدالت، نشان می‌دهد نگاه حضرت به مفهوم عدالت، نه نگاه محافظه‌کارانه و انطباق با وضع موجود و نه نگاه صرف مساوات‌گرایانه است. انطباق پاداش‌های اجتماعی و مادی برحسب تلاش فردی، ارج نهادن حاکم عادل به شایستگی‌های افراد، و رفع حداقل نیاز همة افراد جامعه در عین پذیرش خلقت برابر انسان‌ها، فضای مفهومی عدالت علوی را از دیدگاه مساوات‌گرایی و برابری‌گرایی مرسوم در ادبیات سیاسی رایج غرب متمایز می‌سازد.
تبیین عدالت
عدالت را می توان در چهار عرصه قابل تبیین دانست: در تکوین نظام خلقت، در تشریع قانونگذاری، در تدبیر و نظام اجرائی، در روش زندگی فردی و اجتماعی.
و به نوعی دیگر عدالت را می توان به دو نوع الهی و غیر الهی تقسیم کرد که عدالت الهی به سه قسم تکوینی، تشریعی و جزائی تقسیم و عدلت غیر الهی، فردی و اجتماعی تقسیم می شود که ما بیشتر عدالت غیر الهی را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم. عدالت فردی عبارت است از تهذیب نیروی عامله که در نفس وجود دارد و به معنای چیرگی نیروی عاقله بر نیروی عامله،شهویه و غضبیه می باشد. نوع دیگر عدالت غیر الهی، عدالت اجتماعی می باشد که عبارتست از: احترام به حقوق دیگران و رعایت مصلحت عمومی و یا به عبارت دیگر شناخت حقوق طبیعی و قراردادی که جامعه برای تمام افراد قائل است مانند تقسیم کار، دادن مزد به کارگران مطابق کارائی آنان و تامین نیازهای اجتماعی که افراد برای حفظ بقای خود و پیشرفت کار خود و رسیدن به سعادت خود حق دارند آن را بدست آورند. محمد جعفر لنگرودی در تعریف عدالت می فرماید: عدالت شرعي كه در برابر فسق به كار مي رود و نيز نمونه اي از معناي عام عدالت؛ زيرا شخص عادل در كارهایی كه مي كند به معيار شرع، هر چيز رابر جای خود باید بگذارد چه در امور و کارهای فردی و چه در کارهای اجتماعی.
عدالت از دیدگاه شهید مطهری
از دیدگاه شهید مطهری عدل به چند معنی می باشد؛ موزون بودن که نقطه مقابل آن بی تناسبی است 2. رعایت تساوی و نفی هر گونه تبعیض 3. رعایت حقوق افراد 4. رعایت شان و منزلت هر چیزی.
فقهای شیعه نیز به استناد به روایات پیامبر و ائمه اطهار، به معنای فقهی عدالت پرداخته اند از جمله از پیامبر (ص) روایت شده است کسی که در تعامل با مردم ظلم نمی کند و در گفتار با ایشان دروغ نمی گوید و در وعده با آنها تخلف نمی کند از کسانی است که مروت و بزرگ منشی اش کامل و عدالتش ظاهر گردیده است.
امام علی نیز در تعریف عدل و عدالت می فرمایند: عدل آن است که امور را در جایگاه و مواضع خودشان قرار می دهدو اداره کننده عموم و مصلحت عمومی است.
