در دارالقرآن حرم رضوی صورت گرفت؛
تبیین آیات سوره آل عمران از نگاه امام رضا(ع)
به گزارش خبرگزاری رضوی، استاد حسن رحیم‌پور ازغدی در سلسله جلسات تفسیر قرآن با موضوع تفسیر امام رضا(ع) که در محل دارالقرآن الکریم حرم مطهر رضوی برگزار شد، با اشاره به آیات ۱۶۲ و ۱۶۳ سوره آل عمران؛ «اَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللَّهِ کَمَنْ بَاءَ بِسَخَطٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ هُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصِیرٌ بِمَا یَعْمَلُونَ» گفت: این آیات زمانی که رسول خدا(ص) دستور حرکت به سوى اُحد را صادر کردند نازل شده است.
وی تصریح کرد: بعد از این دستور پیامبر(ص) منافقان به بهانههاى مختلف در مدینه ماندند و گروهى از مسلمانان ضعیف‌الایمان نیز از آن‌ها پیروى کرده و در جبهه حاضر نشدند و خداوند در آین آیات می‌فرماید: «آیا کسى که خشنودى خدا را پیروى مىکند مانند کسی است که به خشم خدا دچار گردیده و جایگاهش جهنم است و چه بد بازگشتگاهى است. هر یک از ایشان را نزد خداوند درجاتى است و خدا به آنچه مى‌کنند، بیناست.»
این کارشناس و مفسر قرآنی افزود: این آیه نشان می‌دهد که بهشت هم مراتب و مدارجی دارد و این‌طور نیست که همه بهشتیان جایگاه یکسان و مساوی داشته باشند بلکه بسته به عملی که دارند در آنجا درجه‌بندی می‌شوند؛ بنابراین اعتقادات و اعمال در درجات بهشتیان تأثیر دارد.
وی ابراز کرد: در پایان آیه۱۶۳ این سوره آمده است؛ «وَ اللَّهُ بَصِیرٌ بِما یَعْمَلُونَ» یعنی همه اعمال و رفتار از ریز و درشت زیر ذره‌بین خداوند است و او بر همه اعمال و حتی تخیلات و خطورات ذهنی ما نیز بیناست و به هرکس طبق نیت و ایمان او درجه و رتبه عطا می‌کند.
رحیم‌پور ازغدی اظهار کرد: امام رضا(ع) ذیل این آیات فرموده‌اند: فاصله درجات شما در بهشت از زمین تا آسمان است آن عده‌ای که پشت به خدا و پشت حق زندگی کرده‌اند «مَأْوَاهُ جَهَنَّم» است و این جهنم بروز همان اعمال آن‌ها در زندگی است.
وی عنوان کرد: خداوند از تعبیر «مَأْوَاهُ جَهَنَّم» برای کفار، مشرکین و افراد بت‌پرست استفاده نکرده بلکه این تعبیر راجع به مسلمانان و کسانی است که همراه پیامبر(ص) به جنگ آمده بودند، ولی وقتی دیدند ادامه جنگ به نفع آن‌ها نیست جبهه اسلام را رها کردند.
این پژوهشگر قرآنی بیان کرد: خداوند در آیه ۱۵۵ این سوره فرموده است؛ «إِنَّ الَّذینَ تَوَلَّوْا مِنْکُمْ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیْطانُ بِبَعْضِ ما کَسَبُوا وَ لَقَدْ عَفَا اللهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللهَ غَفُورٌ حَلیمٌ». در این آیه خداوند از عفو و بخشش کسانى که در جنگ اُحُد بر اثر ضعف ایمان فرار کردند خبر داده است، ولی خداوند دو گروه را نمی‌بخشد؛ یکی کسانی که از پیروزی مسلمانان ناراحت می‌شود و دوم کسانی که منافق هستند.
وی اظهار کرد: آیه دیگری که حضرت رضا(ع) در ذیل آن فرمایش فرموده‌اند، آیه ۱۸۶ این سوره است؛ لَتُبلَوُنَّ فِی أَموَلِکُم وَأَنفُسِکُم وَلَتَسمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلکِتَبَ مِن قَبلِکُم وَمِنَ ٱلَّذِینَ أَشرَکُواْ أَذى کَثِیر وَإِن تَصبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِکَ مِن عَزمِ ٱلأُمُورِ».
رحیم‌پور ازغدی بیان کرد: امام رضا(ع) در تبیین این آیه فرموده‌اند «خداوند شما را با اموال و جان‌هایتان آزمایش می‌کند؛ بنابراین کسانی که خداوند مال زیادی به آن‌ها عنایت فرموده است بین دوراهی بهشت و جهنم هستند. اگر از این مال به فقرا و مستمندان کمک کنند بهشتی و اگر بخل بورزند و انفاق نکنند جهنمی خواهند بود».
وی تصریح کرد: بعد از این دستور پیامبر(ص) منافقان به بهانههاى مختلف در مدینه ماندند و گروهى از مسلمانان ضعیف‌الایمان نیز از آن‌ها پیروى کرده و در جبهه حاضر نشدند و خداوند در آین آیات می‌فرماید: «آیا کسى که خشنودى خدا را پیروى مىکند مانند کسی است که به خشم خدا دچار گردیده و جایگاهش جهنم است و چه بد بازگشتگاهى است. هر یک از ایشان را نزد خداوند درجاتى است و خدا به آنچه مى‌کنند، بیناست.»
این کارشناس و مفسر قرآنی افزود: این آیه نشان می‌دهد که بهشت هم مراتب و مدارجی دارد و این‌طور نیست که همه بهشتیان جایگاه یکسان و مساوی داشته باشند بلکه بسته به عملی که دارند در آنجا درجه‌بندی می‌شوند؛ بنابراین اعتقادات و اعمال در درجات بهشتیان تأثیر دارد.
وی ابراز کرد: در پایان آیه۱۶۳ این سوره آمده است؛ «وَ اللَّهُ بَصِیرٌ بِما یَعْمَلُونَ» یعنی همه اعمال و رفتار از ریز و درشت زیر ذره‌بین خداوند است و او بر همه اعمال و حتی تخیلات و خطورات ذهنی ما نیز بیناست و به هرکس طبق نیت و ایمان او درجه و رتبه عطا می‌کند.
رحیم‌پور ازغدی اظهار کرد: امام رضا(ع) ذیل این آیات فرموده‌اند: فاصله درجات شما در بهشت از زمین تا آسمان است آن عده‌ای که پشت به خدا و پشت حق زندگی کرده‌اند «مَأْوَاهُ جَهَنَّم» است و این جهنم بروز همان اعمال آن‌ها در زندگی است.
وی عنوان کرد: خداوند از تعبیر «مَأْوَاهُ جَهَنَّم» برای کفار، مشرکین و افراد بت‌پرست استفاده نکرده بلکه این تعبیر راجع به مسلمانان و کسانی است که همراه پیامبر(ص) به جنگ آمده بودند، ولی وقتی دیدند ادامه جنگ به نفع آن‌ها نیست جبهه اسلام را رها کردند.
این پژوهشگر قرآنی بیان کرد: خداوند در آیه ۱۵۵ این سوره فرموده است؛ «إِنَّ الَّذینَ تَوَلَّوْا مِنْکُمْ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیْطانُ بِبَعْضِ ما کَسَبُوا وَ لَقَدْ عَفَا اللهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللهَ غَفُورٌ حَلیمٌ». در این آیه خداوند از عفو و بخشش کسانى که در جنگ اُحُد بر اثر ضعف ایمان فرار کردند خبر داده است، ولی خداوند دو گروه را نمی‌بخشد؛ یکی کسانی که از پیروزی مسلمانان ناراحت می‌شود و دوم کسانی که منافق هستند.
وی اظهار کرد: آیه دیگری که حضرت رضا(ع) در ذیل آن فرمایش فرموده‌اند، آیه ۱۸۶ این سوره است؛ لَتُبلَوُنَّ فِی أَموَلِکُم وَأَنفُسِکُم وَلَتَسمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلکِتَبَ مِن قَبلِکُم وَمِنَ ٱلَّذِینَ أَشرَکُواْ أَذى کَثِیر وَإِن تَصبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِکَ مِن عَزمِ ٱلأُمُورِ».
رحیم‌پور ازغدی بیان کرد: امام رضا(ع) در تبیین این آیه فرموده‌اند «خداوند شما را با اموال و جان‌هایتان آزمایش می‌کند؛ بنابراین کسانی که خداوند مال زیادی به آن‌ها عنایت فرموده است بین دوراهی بهشت و جهنم هستند. اگر از این مال به فقرا و مستمندان کمک کنند بهشتی و اگر بخل بورزند و انفاق نکنند جهنمی خواهند بود».
