تحلیلگر لبنانی در گفتگو با رضوی مطرح کرد:
سکوت و انفعال در برابر اقدام آل سعود، جنایت های بزرگتری در پی دارد
خبرگزاری رضوی. محمدعلی محمدیان. جنایت تکان دهنده آل سعود در اعدام گروهی 81 نفر از شهروندان خود که حدود نیمی از آنان را اهالی شیعه منطقه قطیف تشکیل می دادند آنقدر عجیب و هولناک بوده است که تاکنون با واکنش اتحادیه اروپا و اعتراض گسترده فعالان مدنی و حقوق بشری در شبکه های اجتماعی مواجه شده است. ناظران این اعدام ها را در تاریخ معاصر سعودی بی سابقه می دانند. درباره این واقعه که بزرگترین اعدام شیعیان بعد از پایان سیطره داعش به شمار می رود با آقای «قاسم عزالدین» تحلیلگر لبنانی و کارشناس کشورهای عربی گفتگو کرده ایم.
چرا دولت سعودی دست به اعدام هایی زد که آن را در تاریخ معاصر عربستان بی سابقه توصیف می کنند؟ هراس آل سعود از چه بود؟
با سلام و تشکر؛ من معتقد نیستم محمد بن سلمان از اوضاع داخلی سعودی هراسی داشته باشد. او از زمانی که روی کار آمده است تمامی مخالفان و منتقدان را قلع و قمع کرده، به قتل رسانده یا در اقامت اجباری نگه داشته است. سیاست تاریخی خاندان حاکم بر سعودی تسلط یافتن است و این کار را با تصاحب مراکز و مفاصل قدرت انجام می دهند. ملک سلمان و ولی عهد او هم بر همین روش جلو رفتند و نفوذ و حاکمیت خود را تثبیت کردند و از این بابت نگرانی ندارند.
بن سلمان ثروتمندترین و مشهورترین شخصیت عرب یعنی امیر ولید بن طلال که خود از خاندان حاکم به شمار می رود را حبس کرد و مدت ها او و دیگر شاهزادگان رقیب را در هتلی با عنوان مبارزه با فساد زندانی کرد و بعد از اخذ میلیون ها دلار آنها را رها کرد اما اجازه خروج از مملکت سعودی را به آنها نمی دهد. او همین رفتار را با سعد حریری نخست وزیر لبنان هم انجام داد تا نشان دهد مقتدرترین شخصیت سعودی و خلیج[فارس] و منطقه است. لذا معتقدم او بر اوضاع مسلط است اما آنچه او و بطور کلی خاندان حاکم را وادار به این جنایت ها می کند مربوط به شخصیت آنها خصوصا محمد بن سلمان می شود. او به این باور رسیده است که قتل مخالفان تنها راه و بهترین شیوه حکمرانی است. از آغاز ولی عهدی تا امروز محمد بن سلمان در صدد اثبات و القای همین نکته بوده است که عاجز نیست و می تواند بهتر از دیگر چهره های آل سعود عمل کند و قتل با القای صلابت و اقتدار را راه آن شناخته است. هر زمان فشار بر سعودی زیاد شده است شاهد کاهش اعدام ها بوده ایم مانند سال 2020 که به 27 نفر کاهش پیدا کرد با آنکه سعودی مقام اول اعدام در جهان را دارد اما وقتی فشارهای بین المللی برداشته می شود به روش سابق خود باز می گردد تا نشان دهد قوی است.
آیا شرایط خارجی هم در جریان اعدام گروهی شهروندان سعودی تأثیر داشته است؟
محمد بن سلمان زمانی را برای این اعدام ها انتخاب کرد که جهان گرفتار و متوجه جنگ اوکراین است و از دیگر موضوعات غافل است. سازمان های حقوق بشر اروپایی آنقدر از جنگ اوکراین شوکه و نگران هستند که دیگر انگیزه ای برای رسیدگی به جنایات دیگر نقاط جهان خصوصا خاورمیانه ندارند.
از طرف دیگر آشفتگی و گرانی قیمت جهانی نفت آمریکا و غرب را بیش از همیشه به تولیدکنندگان عمده آن نیازمند ساخته است و قطعا حاضر نیستند ریاض را برای اعدام هایی که بهانه آن اقدامات تروریستی عنوان می شود سرزنش کنند.
اعدام های گروهی بی سابقه، دستاوردهای ادعا شده عربستان سعودی مبنی بر اصلاحات و آزادی و تسامح دینی را به چالش نمی کشد؟
جنایتی در این حجم بزرگ باید با واکنش های فراوانی در داخل و خارج جهان عرب و اسلام مواجه می شد اما چنین نشد گویا همه خواب یا کر و کور هستند. این وضعیت نشان می دهد سازمان های بزرگ حقوق بشری دنیا تابع دولت ها هستند و اگر دولت ها نخواهند حاضر به تخریب چهره سعودی نمی شوند؛ گروه های حقوق بشری کوچک هم در داخل منطقه تأثیری به اندازه سازمان های بزرگتر جهانی ندارند و محمد بن سلمان این را به خوبی می داند. او تجارب متعددی به دست آورده است و اکنون به دنبال تغییر موقعیت خود است.
دولت سعودی با اعدام های اخیر، به دنبال ارسال چه پیام هایی به منطقه و فضای بین المللی بوده باشد؟
روابط سعودی و ایران از زمانی قطع شد که روحانی شیعه شیخ نمر اعدام شد و اکنون در زمانی که احتمال برقراری روابط داده می شد دوباره اعدام شیعیان این روند را قطع کرد. فکر نمی کنم این مسئله اتفاقی باشد. سعودی از توافق هسته ای نگران و عصبانی است و حاضر به پذیرش آن نیست و تحملش برای ریاض سخت است و در این نگاه با اسرائیل مشترک است. حال هرچه بتواند ایران را تضعیف کند یا موقعیت سعودی را بهبود ببخشد مورد استفاده قرار می گیرد. آمریکا هم از این اقدامات ناراضی نیست و اساسا واشنگتن همیشه بخاطر منافع حاضر به کوتاه آمدن در پرونده های حقوق بشری بوده است از این رو سکوت و انفعال در برابر این اقدام، جنایت های بزرگ تری را پی خواهد داشت.
چرا دولت سعودی دست به اعدام هایی زد که آن را در تاریخ معاصر عربستان بی سابقه توصیف می کنند؟ هراس آل سعود از چه بود؟
با سلام و تشکر؛ من معتقد نیستم محمد بن سلمان از اوضاع داخلی سعودی هراسی داشته باشد. او از زمانی که روی کار آمده است تمامی مخالفان و منتقدان را قلع و قمع کرده، به قتل رسانده یا در اقامت اجباری نگه داشته است. سیاست تاریخی خاندان حاکم بر سعودی تسلط یافتن است و این کار را با تصاحب مراکز و مفاصل قدرت انجام می دهند. ملک سلمان و ولی عهد او هم بر همین روش جلو رفتند و نفوذ و حاکمیت خود را تثبیت کردند و از این بابت نگرانی ندارند.
بن سلمان ثروتمندترین و مشهورترین شخصیت عرب یعنی امیر ولید بن طلال که خود از خاندان حاکم به شمار می رود را حبس کرد و مدت ها او و دیگر شاهزادگان رقیب را در هتلی با عنوان مبارزه با فساد زندانی کرد و بعد از اخذ میلیون ها دلار آنها را رها کرد اما اجازه خروج از مملکت سعودی را به آنها نمی دهد. او همین رفتار را با سعد حریری نخست وزیر لبنان هم انجام داد تا نشان دهد مقتدرترین شخصیت سعودی و خلیج[فارس] و منطقه است. لذا معتقدم او بر اوضاع مسلط است اما آنچه او و بطور کلی خاندان حاکم را وادار به این جنایت ها می کند مربوط به شخصیت آنها خصوصا محمد بن سلمان می شود. او به این باور رسیده است که قتل مخالفان تنها راه و بهترین شیوه حکمرانی است. از آغاز ولی عهدی تا امروز محمد بن سلمان در صدد اثبات و القای همین نکته بوده است که عاجز نیست و می تواند بهتر از دیگر چهره های آل سعود عمل کند و قتل با القای صلابت و اقتدار را راه آن شناخته است. هر زمان فشار بر سعودی زیاد شده است شاهد کاهش اعدام ها بوده ایم مانند سال 2020 که به 27 نفر کاهش پیدا کرد با آنکه سعودی مقام اول اعدام در جهان را دارد اما وقتی فشارهای بین المللی برداشته می شود به روش سابق خود باز می گردد تا نشان دهد قوی است.
آیا شرایط خارجی هم در جریان اعدام گروهی شهروندان سعودی تأثیر داشته است؟
محمد بن سلمان زمانی را برای این اعدام ها انتخاب کرد که جهان گرفتار و متوجه جنگ اوکراین است و از دیگر موضوعات غافل است. سازمان های حقوق بشر اروپایی آنقدر از جنگ اوکراین شوکه و نگران هستند که دیگر انگیزه ای برای رسیدگی به جنایات دیگر نقاط جهان خصوصا خاورمیانه ندارند.
از طرف دیگر آشفتگی و گرانی قیمت جهانی نفت آمریکا و غرب را بیش از همیشه به تولیدکنندگان عمده آن نیازمند ساخته است و قطعا حاضر نیستند ریاض را برای اعدام هایی که بهانه آن اقدامات تروریستی عنوان می شود سرزنش کنند.
اعدام های گروهی بی سابقه، دستاوردهای ادعا شده عربستان سعودی مبنی بر اصلاحات و آزادی و تسامح دینی را به چالش نمی کشد؟
جنایتی در این حجم بزرگ باید با واکنش های فراوانی در داخل و خارج جهان عرب و اسلام مواجه می شد اما چنین نشد گویا همه خواب یا کر و کور هستند. این وضعیت نشان می دهد سازمان های بزرگ حقوق بشری دنیا تابع دولت ها هستند و اگر دولت ها نخواهند حاضر به تخریب چهره سعودی نمی شوند؛ گروه های حقوق بشری کوچک هم در داخل منطقه تأثیری به اندازه سازمان های بزرگتر جهانی ندارند و محمد بن سلمان این را به خوبی می داند. او تجارب متعددی به دست آورده است و اکنون به دنبال تغییر موقعیت خود است.
دولت سعودی با اعدام های اخیر، به دنبال ارسال چه پیام هایی به منطقه و فضای بین المللی بوده باشد؟
روابط سعودی و ایران از زمانی قطع شد که روحانی شیعه شیخ نمر اعدام شد و اکنون در زمانی که احتمال برقراری روابط داده می شد دوباره اعدام شیعیان این روند را قطع کرد. فکر نمی کنم این مسئله اتفاقی باشد. سعودی از توافق هسته ای نگران و عصبانی است و حاضر به پذیرش آن نیست و تحملش برای ریاض سخت است و در این نگاه با اسرائیل مشترک است. حال هرچه بتواند ایران را تضعیف کند یا موقعیت سعودی را بهبود ببخشد مورد استفاده قرار می گیرد. آمریکا هم از این اقدامات ناراضی نیست و اساسا واشنگتن همیشه بخاطر منافع حاضر به کوتاه آمدن در پرونده های حقوق بشری بوده است از این رو سکوت و انفعال در برابر این اقدام، جنایت های بزرگ تری را پی خواهد داشت.
