سرگردانی آداب معنویت در فضای مدرن/ احساس" من می دانم" مادران و حاصل پوچ آن در تربیت

به گزارش خبرگزاری رضوی، امروز در عصر مدرنیسم زندگی می کنیم که عصر نوآوری و فروپاشی مرزهای اطلاعاتی نامیده شده است. شتاب تحولات و پیشرفت تکنولوژی تاثیرات عمیق و شگرف خود را در معادلات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، تربیتی و دیگر جنبه های زندگی ما برجای گذاشته است.
تغییرات و دگرگونیهای اساسی دنیای جدید کارکرد نهادهای تربیتی از جمله خانواده و مدرسه را با چالش ها و دشواری های جدی مواجه ساخته است. برای غلبه براین آسیبها و چالشها بایستی توانایی جدیدی کسب کنیم که فرهنگ، اندیشه و روشهای تربیتی خود را متناسب با شرایط جدید رشد و تعالی بخشیم تا بتوانیم به درستی از محصولات پیشرفته جامعه مدرن استفاده کنیم و آسیبها یا آفتهای ناشی از تغییرات را کاهش دهیم. در این رویکرد اولین گام ،شناخت ویژگیها و قابلیتهای خانواده های گذشته و جدید است تا با درک تفاوتهای هریک بتوانیم موقعیت خود را شناسایی و روشهای نوین در تربیت فرزندان را برگزینیم . خانواده هایی که توانسته اند از روشهای تربیتی و مدیریتی جدید استفاده کنند درجه آسیب پذیری آنها بسیار پایین است.
احساس اینکه من می دانم و دانه ای پوچ در حاصل تربیت
نسرین شعبان‌زاده، کارشناس ارشد مردم شناسی و پژوهشگر اجتماعی، تربیت در خانواده های سنتی و خانواده های معاصر با محوریت نقش مادری تحلیل کرده و می گوید: مادر هسته و ریشه ی خانواده در فضای مدرن و سنتی است و مادامی که از وظایف اصلی خود خارج شود آسیب هایی را به خانواده وارد می کند، مادر به معنای ریشه تغذیه کننده فضای تربیتی فرزند و خانواده است. در خانواده های سنتی هر کس مسئول انجام وظیفه ی خود بوده است گرچه شاید در گذشته مادرهاکمتر در فضای جامعه حاضر بودند و سطح اطلاعات آنان پایین بود و فضای تربیتی صحیح تر بود اما امروزه مادران با این وجود که در بحث تربیت فرزندان اطلاعات بیشتری کسب کرده اند بازهم مانند گذشته نمی توانند در تربیت صحیح کودکان موثر باشند و من آنان را به مثابه ی دانه ای پوچ می دانم. در گذشته مادران تحت نظر مدیریت پدر خانواده قرار می گرفتند اما امروزه مستقل شدند. با توجه به اینکه در عصر دهکده جهانی و فضاهای مجازی زندگی می‌کنیم و تمامی کشورها به فرهنگ سازی یکسان رو آورده‌اند کار پدر و مادر در تربیت فرزندان سخت‌تر شده است. نقش مادر در خانواده  را مانند نفش یک ریشه در گلدان می دانم همان طور که ریشه به گیاه تغذیه رسانی می کند مادر در خانواده هم اینگونه عمل می کند اما امروزه این ریشه عریان شده است و از بستر اصلی یعنی خاک بیرون آمده است که سبب آسیب دیدن بسیار آن است؛ پس از آنجا که مادر ریشه خانواده است، اگر قوی بوده و صلابت و قدرت داشته باشد، می‌تواند ساقه و شاخه‌های سالم و در نهایت میوه‌های خوبی را ثمر بدهد.در صورت آسیب دیدن ریشه، باز هم درخت ممکن است میوه داشته باشد، اما این احتمال وجود دارد که آن میوه کیفیت لازم را نداشته باشد.در این روزگار مادر به عنوان ریشه از فضای خانه حذف ‌شده و حتی دیده می‌شود که در معماری‌هایمان به سمت بی‌حیایی می‌رویم.
 

                                

کم رنگی مواجه و تعامل، از میان رفتن گفتگو 
شعبان زاده در اشاره به مقوله گفتگو در خانواده می گوید: اولین موضوع که مطرح می شود این است که نگاه ما به گفتگو چیست؟ آیا فقط معنای گفت و گو را صحبت کردن با دیگران می دانیم یا تبادل اطلاعات؟به نظر من گفتگو با معنای انتقال اطلاعات می تواند از طریق صحبت کردن یا عملکرد شخص اتفاق بیافتد، اگر بخواهیم گفتگو براساس صحبت کردن ملاک عمل قرار دهیم در گذشته این مورد میان والدین و فرزندان کمتر اتفاق می افتاد.
گفتگو به معنای تعامل، در گذشته بیشتر بوده چراکه مادر مواجه بیشتری با فرزندان خود داشته و در مقایسه با دنیای امروز این مواجه کمتر رخ می دهد. گفتگو به معنای صحبت کردن در فضای مدرن به ظاهر بیشتر؛ اما عاملیت یعنی آنچه در فضای سنتی بوده کمتر شده است.

در فضای مدرن آداب معنویت با اداها گره خورده 
این پژوهشگر همچنین معتقد است؛ مقوله معنویت اگر منظور آداب و رسومی است که از اسلام مطرح می شود؛ جایگاه خاص خود دارد اما باید گفت در فضای مدرن آداب معنویت با اداها گره خورده است به این سبب که در عصر امروز اطلاعات به صورت ناقص به مخاطبان داده می شود و حق و باطل بایکدیگر ادغام می شود، در دنیای مجازی برخی ضمن اینکه آداب و اصول اسلامی را قبول دارند تصوری از معنویت را نیز می پذیرند.
معتقد هستم در فضای مدرن حتی اگر بین مردم بحث شعور یا آگاهی یک موضوع در حوزه های معنوی نباشد شور موضوع پررنگ است به عنوان مثال یک جوان شاید اطلاعات دقیق و خاصی از امام حسین(ع) نداشته باشد اما مشتاق است که در مراسمات عاشورا و تاسوعا شرکت کند و برخی ها در فضای تربیتی فرزندان خود امام حسین(ع) را الگوی آنان قرار می دهند حتی اگر خودشان اطلاعات کافی ندارند.