مدیر موزه فاطمی آستان مقدس حضرت معصومه(س) با بیان اینکه بعد از امام رضا(ع)، فرقهسازی در جهان تشیع را شاهد نیستیم، گفت: امام رضا(ع) با استفاده از هجرت تاریخی خود به خراسان و با سلاح علم، در مناظرههایی که مأمون با هدف شکست ایشان ترتیب میداد، با بیان معارف دینی و الهی، حقانیت اسلام و تشیع را اثبات میکردند و همین جلسات باعث رشد و ترویج علوم اسلامی در ایران شد.
به گزارش خبرگزاری رضوی، حجتالاسلام محمدباقر مشکاتی، اظهار کرد: تاریخ ایران اسلامی مدیون دو سفر آسمانی است که امام رضا(ع) و پس از ایشان حضرت فاطمه معصومه(س) از مدینه به ایران داشتند. در واقع اگرچه این سفر با اجبار همراه بود، اما به مصداق ضربالمثل "عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد" و برخلاف خواسته مأمون، حضور حضرت در ایران باعث گسترش و تحکیم اسلام و تشیع شد.
او با اشاره به علت پذیرش ولایتعهدی توسط امام رضا(ع) گفت: ایشان در پاسخ به فردی که به پذیرش ولایتعهدی توسط حضرت اعتراض کرده بود، به حضرت یوسف اشاره کردند که از انبیاء الهی بودند، اما برای مصالح جامعه و خدمت به مردم، همراهی و معاونت عزیز مصر را که پادشاهی مشرک بود، پذیرفتند. در واقع حضرت به سابقه این حرکت در تاریخ انبیا اشاره کردند و پذیرش ولایتعهدی اجباری را تاکتیک و استراتژی حفظ اسلام و مکتب اهلبیت(ع) و خدمت به مردم دانستند، با این وجود ایشان در جای جای این سفر، اجباری بودن و بی بازگشت بودن آن را به مردم نشان دادند.
مدیر موزه فاطمی قم با اشاره به اهمیت این هجرت تأکید کرد: این سفر، تمام شئون جامعه ایران را به لحاظ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دینی و حتی هنری دستخوش تغییر کرد که بخشی از آن در کتاب خدمات متقابل ایران و اسلام ذکر شده است، یکی از دستاوردهای مهم سفر حضرت امام رضا(ع) حضور امامزادگان در ایران بود که با هدف حمایت از ولایت و افشاگری علیه حکومت انجام شد و هر یک در هر شهر و دیاری که سکونت داشتند و یا به شهادت رسیدند، منشا بسیاری از خیرات و برکات شدند.
مشکاتی اضافه کرد: مدح امام رضا(ع) و ضرب سکه به نام ایشان در سال ۲۰۱ قمری که ۱۲ نوع آن در موزه رضوی نگهداری میشود، باعث معرفی بیشتر حضرت و از سوی دیگر باعث رشد هنرهای مختلف در کشور شد؛ بسیاری از هنرمندان در رشتههای مختلف هنری از جمله هنرهای چوبی، فلزی، خوشنویسی، نقاشی و تصویرگری در طول این ۱۲ قرن همت ویژهای در تولید آثار با محتوای رضوی داشتند و امروز کمتر موزهای است که اثری با این موضوع نداشته باشد و این یکی از مهمترین آثار و برکات تمدنی حضور و سفر امام رضا(ع) به ایران بوده است که همچنان ادامه دارد، کما اینکه امروز در ایران و بیش از ۱۰۰ کشور، جشنوارههای رضوی با هنرهای قدیم و جدید برگزار میشود و هنرمندان تلاش دارند که با استفاده از هنرخود، قدمی در نشر ارزشها و تعالیم اهل بیت(ع) بردارند.
این سندپژوه گفت: همانطور که هریک از اهلبیت(ع) سلاح ویژهای در مقابله با دشمنان و معاندان و دفاع از ولایت و تشیع داشتند، امام رضا(ع) از این هجرت تاریخی و سلاح علم و مناظره برای این منظور استفاده کردند و در مناظرههایی که مأمون با هدف شکست ایشان ترتیب میداد، با بیان معارف دینی و الهی، حقانیت اسلام و تشیع را اثبات میکردند و در عین حال همین جلسات باعث رشد و ترویج علوم اسلامی در ایران شد که همچنان ادامه دارد و به همین دلیل حضرت را "عالم آل محمد" لقب دادند. این برجستگی، ظهور و بروز علم امام معصوم در میان اهل بیت در حضرت رضا پررنگتر است و کتب خطی و روایات و احادیث زیادی از حضرت رسیده که معروفترین آنها حدیث توحیدی سلسلهالذهب است که به اهمیت ولایت میپردازد و در موزه حضرت معصومه نگهداری میشود.
وی ادامه داد: بسط توحید و ولایت و امامت الهی در ایران مدیون امام رضا(ع) است، از برکات حضور امام رضا(ع) این بود که بعد از امام رضا فرقهسازی و ظهور فرق را در جهان تشیع شاهد نیستیم؛ اتفاقی که پیش از امام رضا(ع) بسیار زیاد بود، اما پس از ایشان، فرقهای در تشیع تا زمان امام عصر(عج) دیده نمیشود، حضرت زمینه پذیرش امام غایب و انتظار را با بیان روایات و زمینهسازی فرهنگی، اجتماعی، معنوی و عاطفی ایجاد کردند.
مدیر موزه فاطمی با اشاره به اینکه سناریو و چیدمان داستانی در موزه فاطمی قم بر اساس همین آثار و برکات سفر امام رضا(ع) و حضرت معصومه ایجاد شده و روند این سفرها با آثار هنری و موزهای به نمایش گذاشتهشده است، گفت: یکی از جنبههای اثرگذاری سفر امام رضا(ع) بر هنر ایران و تأثیر در حوزه معماری، کاشیکاری است که نمونه شاهکارهای معماری را در مشهد و قم میبینیم.