کارشناس مذهبی مطرح کرد؛
بایسته های زیارت کودکان در اعتاب مقدس
خبرگزاری رضوی: قسمت قابل توجهی از زائران اعتاب مقدسه، کودکان هستند؛ اما همراه کردن کودکان در سفرهای زیارتی و حضورشان در محفلهای معنوی دارای ظرافتهای تربیتی است که توجه به آنها در تربیت دینی کودکان لازم و ضروری است؛ از اینرو در این زمینه گفتوگویی داشتهایم با حجت الاسلام سید علیرضا تراشیون که از محققان و مؤلفان نامآشنا در حوزه تربیت هستند.
وی درباره اهمیت به همراه بردن کودکان به زیارت و حرمهای ائمه (ع) و راهکارهای شیرینسازی این زیارت در بچهها چند نکته را تبیین کرد که در ادامه از نظر مخاطبان خواهد گذشت:
اثر محیط و مکان معنوی قویتر از عامل وراثت در تربیت
حجت الاسلام تراشیون درباره نقش محیط در تربیت کودکان گفت: محیط از عوامل مهم در تربیت است.محیط هرچه سالمتر، نورانیتر و پاکتر باشد، در فطرت انسان اثرات ماندگارتری میگذارد و حتی برخی قدرت محیط از عامل وراثت نیز قویتر دانستهاند؛ وقتی کودکان را به مکانهای مذهبی میآوریم یا در جلسات معنوی و دینی شرکت میکنیم، صرف حضور آنها در این مکانها و مجالس، اثرش را میگذارد.همین که کودک حرم را ببیند و در صحنها و رواق ها قدم بزند، همینکه کنار ضریح برود و زیارت بکند، اثرات خودش را در این کودک میگذارد. دلیلش هم این است که بچهها در دوران کودکی شبیه گِل نرم هستند. در روایت هم داریم که علم فیالصغر کالنقش فی الحجر؛ بر این اساس، این مدل و سبک زندگی شکل میگیرد و ماندگار میشود.
نقش قوه «دیدن» حرمها در تربیت دینی کودکان
این کارشناس تربیتی در ادامه به اهمیت قوه دیدن پرداخت و تصریح کرد: بچهها مهمترین کانال یادگیریشان دیدن است. در مباحث تربیتی میگویند ۶۷ درصد یادگیری بر اساس دیدن شکل میگیرد؛ لذا وقتی کودک میآید حرم و محیطهای معنوی و مکانهای مذهبی را میبیند، یک یادگیری در عمق وجود او شکل میگیرد و میتواند در ذهن کودک خاطرهسازی و تداعیسازی شکل بگیرد تا در آینده هم هر زمان اسم حرم امام رضا (ع) را بشنود آن حس خوب تداعی شود و استمرار این حس در آینده تضمین شود. پس خود دیدن هم اثر دارد؛ نمونه آن در مدل تربیتی حسنین (ع) توسط حضرت زهرا (س) دیده میشود. حضرت آنها را میفرستاد به مسجد پیامبر (ص). آنها در آن محیط بازی میکردند. نمونههایی هم از حضور امام حسن و امام حسین (ع) در کودکی در روایات ما منعکس شده است مثل سوار شدن بر دوش پیامبر (ص) هنگام نماز و طولانی شدن سجده پیامبر (ص). پس این نکته باید دقت شود حضور در مکانهای مذهبی فارغ از اینکه آموزشی در آنجا ببیند یا نه، زمینه علاقه را فراهم میکند و تاثیر خود را دارد.
دیوارنگارههای کودکانه در حرم اجرا شود
این استاد مباحث مهارتهای زندگی در ادامه خاطرنشان کرد: در حرم مکانها و رواقهای خاص کودکان فعال است؛ اما آستان قدس رضوی میتواند بسترهای زیادی برای کودکان طراحی و فراهم کند. برای نمونه میتوان از ظرفیت بنرنوشتههای حرم برای کودکان استفاده کرد. بنرنوشتههای زیادی در سطح حرم میبینیم؛ چه خوب است داستانهای تصویری کودکانه از زندگی حضرت به صورت دیوارنگاره طراحی شود. قدیم پرده خوانی داشتیم. این هم میتواند تأثیر زیادی در تربیت و انتقال مفاهیم دینی به کودکان داشته باشد. همین که کودک از جلوی تصویرنگارهای رد شود و نگاه کند، همان علم فی الصغر میشود. خب جمعیت قابل توجهی از زائران کودکان هستند و این تمهیدات خوب است انجام شود؛ البته قطعا کسی که میخواهد این کار را بکند باید روانشناسی کودک را بشناسد، مفاهیم دینی را هم بداند و تلفیق اینها را به طراح بسپارد.
سرود شاخصِ کودکانه، مخصوص آستان قدس تولید شود
این مولف و محقق حوزه تربیتی در ادامه به حس شنیداری کودکان اشاره کرد و گفت: از کانال های یادگیری کودکان شنیدن و گفتن است. از حس شنیداری بچهها باید استفاده کرد. مقام معظم رهبری هم بر ترویج سرود تاکید کرده بودند. خوبی سرود این است که کودکان میشنوند و در خلوتها زمزمه میکنند. سرودهایی که با ویژگیهای کودکان همخوان باشد باید تولید شود. اثر برخی سرودهای شاخص که هم در آن اخلاص بوده، هم محتوای خوبی داشته و هم متناسب با ویژگیهای کودکان است دیدهایم؛ مثل سرود سلام فرمانده که هم حماسی بود و طبق ویژگیهای کودکان بود یا سرود «من بچه شیعه هستم» که تا پخش میشد، بچهها همراهی میکردند. آستان قدس باید سرود ملی برای کودکان داشته باشد. سرودی که هر وقت کودکان وارد میشوند دائما در حرم تکرار شود. شنیدن و به خصوص بیان این سرودها در کودکان تاثیرگذار است.
نقش داستانهای مذهبی حوزه کودک در تربیت دینی
حجت الاسلام تراشیون در کلام آخر به حوزه داستان کودک اشاره کردند و گفتند: داستان در کودکان بسیار تاثیرگذار است؛ چون ویژگی کودکان این است که با شخصیتهای داستان همزادپنداری میکنند و خودشان را جای شخصیت داستان میگذارند و از آنها الگو میگیرند؛ از اینرو میتواند در شکلدهی شخصیت دینی کودکان کمک کند. مقام معظم رهبری هم در نمایشگاه کتاب این گلایه را در حوزه کتاب کودک داشتند که هنوز نتوانستهایم به اندازه نیاز کتاب داخلی برای کودکان تولید کنیم.
وی درباره اهمیت به همراه بردن کودکان به زیارت و حرمهای ائمه (ع) و راهکارهای شیرینسازی این زیارت در بچهها چند نکته را تبیین کرد که در ادامه از نظر مخاطبان خواهد گذشت:
اثر محیط و مکان معنوی قویتر از عامل وراثت در تربیت
حجت الاسلام تراشیون درباره نقش محیط در تربیت کودکان گفت: محیط از عوامل مهم در تربیت است.محیط هرچه سالمتر، نورانیتر و پاکتر باشد، در فطرت انسان اثرات ماندگارتری میگذارد و حتی برخی قدرت محیط از عامل وراثت نیز قویتر دانستهاند؛ وقتی کودکان را به مکانهای مذهبی میآوریم یا در جلسات معنوی و دینی شرکت میکنیم، صرف حضور آنها در این مکانها و مجالس، اثرش را میگذارد.همین که کودک حرم را ببیند و در صحنها و رواق ها قدم بزند، همینکه کنار ضریح برود و زیارت بکند، اثرات خودش را در این کودک میگذارد. دلیلش هم این است که بچهها در دوران کودکی شبیه گِل نرم هستند. در روایت هم داریم که علم فیالصغر کالنقش فی الحجر؛ بر این اساس، این مدل و سبک زندگی شکل میگیرد و ماندگار میشود.
نقش قوه «دیدن» حرمها در تربیت دینی کودکان
این کارشناس تربیتی در ادامه به اهمیت قوه دیدن پرداخت و تصریح کرد: بچهها مهمترین کانال یادگیریشان دیدن است. در مباحث تربیتی میگویند ۶۷ درصد یادگیری بر اساس دیدن شکل میگیرد؛ لذا وقتی کودک میآید حرم و محیطهای معنوی و مکانهای مذهبی را میبیند، یک یادگیری در عمق وجود او شکل میگیرد و میتواند در ذهن کودک خاطرهسازی و تداعیسازی شکل بگیرد تا در آینده هم هر زمان اسم حرم امام رضا (ع) را بشنود آن حس خوب تداعی شود و استمرار این حس در آینده تضمین شود. پس خود دیدن هم اثر دارد؛ نمونه آن در مدل تربیتی حسنین (ع) توسط حضرت زهرا (س) دیده میشود. حضرت آنها را میفرستاد به مسجد پیامبر (ص). آنها در آن محیط بازی میکردند. نمونههایی هم از حضور امام حسن و امام حسین (ع) در کودکی در روایات ما منعکس شده است مثل سوار شدن بر دوش پیامبر (ص) هنگام نماز و طولانی شدن سجده پیامبر (ص). پس این نکته باید دقت شود حضور در مکانهای مذهبی فارغ از اینکه آموزشی در آنجا ببیند یا نه، زمینه علاقه را فراهم میکند و تاثیر خود را دارد.
دیوارنگارههای کودکانه در حرم اجرا شود
این استاد مباحث مهارتهای زندگی در ادامه خاطرنشان کرد: در حرم مکانها و رواقهای خاص کودکان فعال است؛ اما آستان قدس رضوی میتواند بسترهای زیادی برای کودکان طراحی و فراهم کند. برای نمونه میتوان از ظرفیت بنرنوشتههای حرم برای کودکان استفاده کرد. بنرنوشتههای زیادی در سطح حرم میبینیم؛ چه خوب است داستانهای تصویری کودکانه از زندگی حضرت به صورت دیوارنگاره طراحی شود. قدیم پرده خوانی داشتیم. این هم میتواند تأثیر زیادی در تربیت و انتقال مفاهیم دینی به کودکان داشته باشد. همین که کودک از جلوی تصویرنگارهای رد شود و نگاه کند، همان علم فی الصغر میشود. خب جمعیت قابل توجهی از زائران کودکان هستند و این تمهیدات خوب است انجام شود؛ البته قطعا کسی که میخواهد این کار را بکند باید روانشناسی کودک را بشناسد، مفاهیم دینی را هم بداند و تلفیق اینها را به طراح بسپارد.
سرود شاخصِ کودکانه، مخصوص آستان قدس تولید شود
این مولف و محقق حوزه تربیتی در ادامه به حس شنیداری کودکان اشاره کرد و گفت: از کانال های یادگیری کودکان شنیدن و گفتن است. از حس شنیداری بچهها باید استفاده کرد. مقام معظم رهبری هم بر ترویج سرود تاکید کرده بودند. خوبی سرود این است که کودکان میشنوند و در خلوتها زمزمه میکنند. سرودهایی که با ویژگیهای کودکان همخوان باشد باید تولید شود. اثر برخی سرودهای شاخص که هم در آن اخلاص بوده، هم محتوای خوبی داشته و هم متناسب با ویژگیهای کودکان است دیدهایم؛ مثل سرود سلام فرمانده که هم حماسی بود و طبق ویژگیهای کودکان بود یا سرود «من بچه شیعه هستم» که تا پخش میشد، بچهها همراهی میکردند. آستان قدس باید سرود ملی برای کودکان داشته باشد. سرودی که هر وقت کودکان وارد میشوند دائما در حرم تکرار شود. شنیدن و به خصوص بیان این سرودها در کودکان تاثیرگذار است.
نقش داستانهای مذهبی حوزه کودک در تربیت دینی
حجت الاسلام تراشیون در کلام آخر به حوزه داستان کودک اشاره کردند و گفتند: داستان در کودکان بسیار تاثیرگذار است؛ چون ویژگی کودکان این است که با شخصیتهای داستان همزادپنداری میکنند و خودشان را جای شخصیت داستان میگذارند و از آنها الگو میگیرند؛ از اینرو میتواند در شکلدهی شخصیت دینی کودکان کمک کند. مقام معظم رهبری هم در نمایشگاه کتاب این گلایه را در حوزه کتاب کودک داشتند که هنوز نتوانستهایم به اندازه نیاز کتاب داخلی برای کودکان تولید کنیم.
