معرفی رواق های حرم امام رضا(ع) که تلفیقی از معنویت و هنر معماری است؛
رواق منظر چشم من آشیانه توست
به گزارش خبرگزاری رضوی؛ پنجشنبه های آخر هفته برای خیلی ها به منزله گذران اوقات فراغت و گشت و گذار در مکان های تفریحی و تاریخی است. این که بعد از یک هفته کاری سخت و پر استرس ساعاتی را در آرامش و سکوت بگذرانی و فارغ از تمام مشکلات و اعصاب خوردی ها در کنار خانواده خستگی را از تنت دور کنی و لذت یک دورهمی چند ساعته را بچشی، خالی از لطف نیست.
از این هفته قصد داریم هر پنجشنبه یک مکان تاریخی، تفریحی، گردشگری و سیاحتی را به شما معرفی کنیم تا علاوه بر آشنایی مخاطبان با بسیاری از مناطق گردشگری و زیارتی که ممکن است از آن بی اطلاع باشند با معرفی این مکان ها، در این اوقات خوش سهیم باشیم.
امروز را به معرفی رواق های حرم مطهر رضوی اختصاص می دهیم؛ تا علاوه بر دیدن شاهکارهای معماری ایرانی اسلامی، یک زیارت دلچسب نصیب تان شود. پیشنهاد می کنیم این آیتم جذاب را از دست ندهید:
۳۱ رواق با ۵۷ هزار متر مربع
در تعریف کوتاه لغوی رواق به معنای پیشگاه و سایبان است و بناهای سرپوشیده ای که در اطراف بقعه قرار دارند به این نام خوانده می شوند و اکنون در حرم امام رضا(ع) ۳۱ رواق به صورت مردانه، زنانه و خانوادگی با مساحت حدود ۵۷ هزار متر مربع با قدمت های تاریخی و سبک های معماری و خاص و منحصر به فرد وجود دارد.
بزرگترین رواق حرم رضوی
يکی از بزرگ‌ترين رواق های حرم مطهر امام رضا (ع) رواق امام خمینی (ره) است که با پوشاندن سقف و آرايه‌بندی يکی از صحن‌های مجموعه حرم مطهر احداث شده است.
اين رواق 9800 هزار متر مربع مساحت دارد و از غرب به مسجد گوهرشاد، از شرق به ساختمان موزه، از شمال به صحن آزادی و تالار تشريفات و دارالزهد و رواق شيخ بهائی و دارالعباده، و از جنوب به صحن جامع رضوی راه دارد.
از اين رواق برای برگزاری مراسم مذهبی و سياسی و برپايی نماز جمعه و ديگر آيين‌های خاص استفاده می‌شود.
پس از انقلاب اسلامی، اين صحن برای برگزاری مراسم سياسی و سخنرانی‌های مناسبتی مورد استفاده قرار گرفت و سرانجام از سال 1381 درهای آن بسته شد، و با خاکبرداری کف، بدون آن که در ديوارهای آن تغييری حاصل آيد، 24 ستون قطور در ميانه آن برپا گرديد و سقف آن پوشيده شد. در فضای ميان هر چهارستون نورگيری تعبيه شده است.
رواقی با ۱۵۰۰۰ متر مربع مساحت
یکی دیگر از رواق های بزرگ حرم رضوی رواق دارالحجه است. که در طبقه زير صحن انقلاب ساخته شده و عرض آن برابر با صحن انقلاب و طول آن از شرق و غرب تا ميانه‌های بست شيخ حر عاملی در پايين‌خيابان و بست شيخ طوسی در بالاخيابان امتداد يافته و از طريق پلکانی که در ميانه اين دو بست احداث شده، دسترسی دارد.
ساخت اين رواق از سال 1381شمسی شروع شد و دو سال بعد اصل بنا به پايان رسيد و آينه‌کاری و تزئينات بسيار زيبا و چشمگير آن چند سال بعد به‌درازا کشيد و سرانجام در سال 1387 درهای آن به روی عموم زائران گشوده شد.
اصل رواق و حواشی آن نزديک به 15000 متر مربع مساحت دارد و برای ساخت آن در زير صحن انقلاب که قديمی‌ترين صحن حرم مطهر است و دو ايوان بزرگ ساعت و نقاره‌خانه و يک بنای سقاخانه در آن است، محاسبات دقيقی انجام شده و حدود هفت‌هزار تن بتون برای استحکام پايه‌های آن تزريق شده است. مقبره مرحوم شيخ مجتبی قزوينی در ضلع جنوبی و مقبره مرحوم شيخ حسنعلی نخودکی اصفهانی در ضلع شمالی همين رواق است.
آیینه هایی پر نقش و نگار
رواق دارالولايه پس از احداث صحن جمهوری اسلامی و در فاصله اين صحن و بقعه منوره ساخته شده و از شمال و جنوب به صحن آزادی و مدرسه‌های دودر و پريزاد راه دارد. اين بنا در سال 1368 شمسی گشايش يافت.
سازه اين رواقِ دوهزارمتری از بتون است، کف و ازاره با سنگ مرمر پوشش يافته و همه ديوارها و سقف و ستون‌ها آن آينه‌کاری شده است.
در ديوار غربی آن ايوان طلای صحن جمهوری اسلامی و پنجره‌ای گشوده به اين صحن است و در ديوار شرقی اين رواق که رو به بقعه منوره است، پنجره‌ای قرار دارد که از آن‌جا و با گذرِ نگاه از رواق دارالاخلاص و مسجد بالاسر می‌توان ضريح مطهر را زيارت کرد. در دو سوی اين پنجره اين بيت زيبای حافظ شيرازی خودنمايی می‌کند: «فقير و خسته به درگاهت آمدم، رحمی/ که جز وِلای تواَم نيست هيچ دست‌آويز».
رواقی با مقبره بزرگان
رواقی که به محراب آيينه‌کاریِ زيبايی تزيين شده و در کنار آن صفّه و ايوانی برای نشستن است، دارالسلام قرار دارد. ساخت اين رواق را هم به گوهرشاد خاتون در قرن نهم هجری منسوب کرده‌اند، البته در زمان ساخت، از آن به عنوان رواق استفاده نمی‌شد، بلکه بنای دوطبقه‌ای به نام «تحويل‌خانه» بود که از طبقه زيرين آن برای انبار فرش، و از طبقه بالای آن برای آسايشگاه فراشان بهره می‌بردند. اين بنا در سال 1338 شمسی به يک رواق بزرگ تبديل شد و دارالسلام نام گرفت.
آرايه‌های هنری اين رواق شامل آينه‌کاری، رسمی‌بندی و مقرنس‌کاری است و کف و ازاره آن تا 165 سانتی‌متر با سنگ مرمر يشمی پوشيده شده است. بزرگ‌ترين چلچراغ حرم مطهر با 144 شاخه، ارتفاع چهار متر و وزن حدود دو تن در اين رواق نصب شده است.
قبر شهيد هاشمی‌نژاد در گوشه‌ای از همين رواق مشخص است، حضرات آيات شيخ حبيب‌الله گلپايگانی و شيخ غلامحسين تبريزی نيز در همين رواق مدفون هستند.
رواقی خانوادگی
دارالزهد، رواقی بزرگ با حدود سيصد متر مربع مساحت است که در جنوب حرم مطهر و شمال رواقِ وسيع امام خمينی قرار دارد. اين رواق در فاصله سال‌های 1350 تا 1352 شمسی و در زمان نيابت توليت حسن زاهدی ساخته شده و چند پله از رواق دارالذکر بلندتر است.
تا همين اواخر از اين رواق برای برگزاری برخی از مراسم ترحيم و مجالس جشن ميلاد معصومان (عليهم‌السلام) استفاده می‌شد. از شخصيت‌هايی که در اين رواق به خاک سپرده شده‌اند می‌توان علامه محمدتقی جعفری و استاد محمد واعظ زاده را نام برد.
از سنگ نوشته آیت الله سید علی سیستانی تا آرامگاه بزرگان دینی
این چند مورد را می توان بزرگترین و خاص ترین رواق های حرم رضوی عنوان کرد. البته از رواق دارالحُفّاظ که کف اين رواق سنگ مرمر يشمی و ازاره آن سنگ مرمر سفيد است و
سنگ‌نوشته آرامگاه آيت‌الله سيد علی حسينی سيستانی، جد مرجع عاليقدر حضرت آيت‌الله العظمی سيستانی در ديوار شمالی اين رواق نمايان است، از رواق دارالضيافه که در آغاز از اين رواق به عنوان محل برگزاری مراسم و ضيافت‌های آستان قدس استفاده می‌شده و دليل نامگذاری آن به دارالضيافه هم همين است، دارالشکر که آرامگاه بزرگانی چون آيت‌الله ميرزا حسنعلی تهرانی، آيت‌الله سيدمحمد هادی ميلانی، آيت‌الله سيد عبدالله شيرازی، آيت‌الله سيد جواد خامنه‌ای، آيت‌الله سيد حسن قمی، آيت‌الله واعظ طبسی و محمدولی خان اسدی است نیز باید نام برد.
از این هفته قصد داریم هر پنجشنبه یک مکان تاریخی، تفریحی، گردشگری و سیاحتی را به شما معرفی کنیم تا علاوه بر آشنایی مخاطبان با بسیاری از مناطق گردشگری و زیارتی که ممکن است از آن بی اطلاع باشند با معرفی این مکان ها، در این اوقات خوش سهیم باشیم.
امروز را به معرفی رواق های حرم مطهر رضوی اختصاص می دهیم؛ تا علاوه بر دیدن شاهکارهای معماری ایرانی اسلامی، یک زیارت دلچسب نصیب تان شود. پیشنهاد می کنیم این آیتم جذاب را از دست ندهید:
۳۱ رواق با ۵۷ هزار متر مربع
در تعریف کوتاه لغوی رواق به معنای پیشگاه و سایبان است و بناهای سرپوشیده ای که در اطراف بقعه قرار دارند به این نام خوانده می شوند و اکنون در حرم امام رضا(ع) ۳۱ رواق به صورت مردانه، زنانه و خانوادگی با مساحت حدود ۵۷ هزار متر مربع با قدمت های تاریخی و سبک های معماری و خاص و منحصر به فرد وجود دارد.
بزرگترین رواق حرم رضوی
يکی از بزرگ‌ترين رواق های حرم مطهر امام رضا (ع) رواق امام خمینی (ره) است که با پوشاندن سقف و آرايه‌بندی يکی از صحن‌های مجموعه حرم مطهر احداث شده است.
اين رواق 9800 هزار متر مربع مساحت دارد و از غرب به مسجد گوهرشاد، از شرق به ساختمان موزه، از شمال به صحن آزادی و تالار تشريفات و دارالزهد و رواق شيخ بهائی و دارالعباده، و از جنوب به صحن جامع رضوی راه دارد.
از اين رواق برای برگزاری مراسم مذهبی و سياسی و برپايی نماز جمعه و ديگر آيين‌های خاص استفاده می‌شود.
پس از انقلاب اسلامی، اين صحن برای برگزاری مراسم سياسی و سخنرانی‌های مناسبتی مورد استفاده قرار گرفت و سرانجام از سال 1381 درهای آن بسته شد، و با خاکبرداری کف، بدون آن که در ديوارهای آن تغييری حاصل آيد، 24 ستون قطور در ميانه آن برپا گرديد و سقف آن پوشيده شد. در فضای ميان هر چهارستون نورگيری تعبيه شده است.
رواقی با ۱۵۰۰۰ متر مربع مساحت
یکی دیگر از رواق های بزرگ حرم رضوی رواق دارالحجه است. که در طبقه زير صحن انقلاب ساخته شده و عرض آن برابر با صحن انقلاب و طول آن از شرق و غرب تا ميانه‌های بست شيخ حر عاملی در پايين‌خيابان و بست شيخ طوسی در بالاخيابان امتداد يافته و از طريق پلکانی که در ميانه اين دو بست احداث شده، دسترسی دارد.
ساخت اين رواق از سال 1381شمسی شروع شد و دو سال بعد اصل بنا به پايان رسيد و آينه‌کاری و تزئينات بسيار زيبا و چشمگير آن چند سال بعد به‌درازا کشيد و سرانجام در سال 1387 درهای آن به روی عموم زائران گشوده شد.
اصل رواق و حواشی آن نزديک به 15000 متر مربع مساحت دارد و برای ساخت آن در زير صحن انقلاب که قديمی‌ترين صحن حرم مطهر است و دو ايوان بزرگ ساعت و نقاره‌خانه و يک بنای سقاخانه در آن است، محاسبات دقيقی انجام شده و حدود هفت‌هزار تن بتون برای استحکام پايه‌های آن تزريق شده است. مقبره مرحوم شيخ مجتبی قزوينی در ضلع جنوبی و مقبره مرحوم شيخ حسنعلی نخودکی اصفهانی در ضلع شمالی همين رواق است.
آیینه هایی پر نقش و نگار
رواق دارالولايه پس از احداث صحن جمهوری اسلامی و در فاصله اين صحن و بقعه منوره ساخته شده و از شمال و جنوب به صحن آزادی و مدرسه‌های دودر و پريزاد راه دارد. اين بنا در سال 1368 شمسی گشايش يافت.
سازه اين رواقِ دوهزارمتری از بتون است، کف و ازاره با سنگ مرمر پوشش يافته و همه ديوارها و سقف و ستون‌ها آن آينه‌کاری شده است.
در ديوار غربی آن ايوان طلای صحن جمهوری اسلامی و پنجره‌ای گشوده به اين صحن است و در ديوار شرقی اين رواق که رو به بقعه منوره است، پنجره‌ای قرار دارد که از آن‌جا و با گذرِ نگاه از رواق دارالاخلاص و مسجد بالاسر می‌توان ضريح مطهر را زيارت کرد. در دو سوی اين پنجره اين بيت زيبای حافظ شيرازی خودنمايی می‌کند: «فقير و خسته به درگاهت آمدم، رحمی/ که جز وِلای تواَم نيست هيچ دست‌آويز».
رواقی با مقبره بزرگان
رواقی که به محراب آيينه‌کاریِ زيبايی تزيين شده و در کنار آن صفّه و ايوانی برای نشستن است، دارالسلام قرار دارد. ساخت اين رواق را هم به گوهرشاد خاتون در قرن نهم هجری منسوب کرده‌اند، البته در زمان ساخت، از آن به عنوان رواق استفاده نمی‌شد، بلکه بنای دوطبقه‌ای به نام «تحويل‌خانه» بود که از طبقه زيرين آن برای انبار فرش، و از طبقه بالای آن برای آسايشگاه فراشان بهره می‌بردند. اين بنا در سال 1338 شمسی به يک رواق بزرگ تبديل شد و دارالسلام نام گرفت.
آرايه‌های هنری اين رواق شامل آينه‌کاری، رسمی‌بندی و مقرنس‌کاری است و کف و ازاره آن تا 165 سانتی‌متر با سنگ مرمر يشمی پوشيده شده است. بزرگ‌ترين چلچراغ حرم مطهر با 144 شاخه، ارتفاع چهار متر و وزن حدود دو تن در اين رواق نصب شده است.
قبر شهيد هاشمی‌نژاد در گوشه‌ای از همين رواق مشخص است، حضرات آيات شيخ حبيب‌الله گلپايگانی و شيخ غلامحسين تبريزی نيز در همين رواق مدفون هستند.
رواقی خانوادگی
دارالزهد، رواقی بزرگ با حدود سيصد متر مربع مساحت است که در جنوب حرم مطهر و شمال رواقِ وسيع امام خمينی قرار دارد. اين رواق در فاصله سال‌های 1350 تا 1352 شمسی و در زمان نيابت توليت حسن زاهدی ساخته شده و چند پله از رواق دارالذکر بلندتر است.
تا همين اواخر از اين رواق برای برگزاری برخی از مراسم ترحيم و مجالس جشن ميلاد معصومان (عليهم‌السلام) استفاده می‌شد. از شخصيت‌هايی که در اين رواق به خاک سپرده شده‌اند می‌توان علامه محمدتقی جعفری و استاد محمد واعظ زاده را نام برد.
از سنگ نوشته آیت الله سید علی سیستانی تا آرامگاه بزرگان دینی
این چند مورد را می توان بزرگترین و خاص ترین رواق های حرم رضوی عنوان کرد. البته از رواق دارالحُفّاظ که کف اين رواق سنگ مرمر يشمی و ازاره آن سنگ مرمر سفيد است و
سنگ‌نوشته آرامگاه آيت‌الله سيد علی حسينی سيستانی، جد مرجع عاليقدر حضرت آيت‌الله العظمی سيستانی در ديوار شمالی اين رواق نمايان است، از رواق دارالضيافه که در آغاز از اين رواق به عنوان محل برگزاری مراسم و ضيافت‌های آستان قدس استفاده می‌شده و دليل نامگذاری آن به دارالضيافه هم همين است، دارالشکر که آرامگاه بزرگانی چون آيت‌الله ميرزا حسنعلی تهرانی، آيت‌الله سيدمحمد هادی ميلانی، آيت‌الله سيد عبدالله شيرازی، آيت‌الله سيد جواد خامنه‌ای، آيت‌الله سيد حسن قمی، آيت‌الله واعظ طبسی و محمدولی خان اسدی است نیز باید نام برد.
