سکونت یک و نیم میلیون نفر از جمعیت مشهد در حاشیه شهر

به گزارش سرویس دین و زندگی خبرگزاری رضوی، مسئول تیم شناسایی طرح کوچه گردان عاشق گفت : تیم شناسایی و مددکاری جمعیت امام علی(ع) مشهد در دوازده نقطه حاشیه این شهر در حال فعالیت است.  اسماء روانخواه افزود : جمعیت امام علی(ع) مشهد در فرآیند برگزاری بیستمین دوره آیین کوچه گردان عاشق، برای شناسایی خانواده های آسیب دیده و اولیت دار جدید در دوازده نقطه تحت پوشش تیم شناسایی، فعالیت خود را از فروردین 98 آغاز کرد .
وی تصریح کرد : طی دو ماه و نیم گذشته بیش از سیصد و پنجاه  خانواده بررسی و در نهایت  237 خانواده دارای اولویت شناخته شدند که این اولولیت ها بر اساس شاخص هایی چون متوسط در آمد خانواده، کودکان دور مانده از تحصیل،   کودکان کار ، نداشتن اوراق هویت، سو تعذیه کودکان و غیره بوده است.
مسئول تیم شناسایی طرح کوچه گردان عاشق ادامه داد : مناطق  سالار آباد، کوشک مهدی، بسک آبادی، تاجرآباد، قلعه آباد، قلعه خیابان، قلعه ساختمان،شهرآباد،همت آباد( خیابان غلامی و خمینی)،گوندک، طبرسی، پنجتن و توس  مناطقی بود که بررسی شد. 

بیستمین همایش آیین کوچه گردان عاشق  
بیستمین همایش آیین کوچه گردان عاشق در فرهنگسرای غدیر مشهد برگزار شد.
بسته بندی و توزیع مایحتاج غذایی یک ماهه 8000 خانواده محروم و آسیب دیده حاشیه شهر مشهد  مهم ترین هدف این همایش بود.
اسما روان خواه، مسئول تیم شناسایی طرح کوچه گردان عاشق در این همایش بااشاره به پیامدهای منفی حاشیه نشینی گفت : پدیده شوم حاشیه نشینی با دو مولفه شناخته می شود ، اول مختصات جغرافیایی که براساس آن کمترین امکانات رفاهی ، خدماتی ، آموزشی، بهداشتی، شبکه حمل و نقل و فاضلاب را دارد و دوم  افرادی  که ساکن این مختصات جغرافیایی هستند.
روانخواه افزود : این مختصات جغرافیایی نابرابر سبب شده که افراد این منطقه، امکان دست یابی به امکانات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را نداشته باشند و باز تولید این وضع ، فقر است. افرادی که در حاشیه های شهر زندگی می کنند مقصر نیستند ؛ بلکه ساختاری نابرابر باعث شده است تا آنها در این شرایط نابرابر قرار بگیرند.
وی با اشاره به اینکه ساکنان حاشیه شهر مشهد از خدمات بهداشتی و درمانی ، آموزشی ، شغلی و بیمه ای محروم هستند، افزود: کودکان حاشیه شهر در کارگاه های تفکیک زباله و کوره های آجرپزی کار می کنند که آسیب های بسیاری برای آنها دارد.

رشد بسیار بالای حاشیه نشینی مشهد در سال های اخیر
مسئول تیم شناسایی طرح کوچه گردان عاشق گفت : در سال های اخیر حاشیه نشینی در اطراف مشهد رشد بسیاری داشته است و حدود یک و نیم میلیون نفر از جمعیت سه میلیونی مشهد در حاشیه شهر و در وضعیتی بسیار نامناسب زندگی می کنند .  
روانخواه افزود : جمعیت حاشیه شهر همگی زیر خط فقر نیستند، اما این پدیده رو به رشد است به دو  دلیل ؛ یکی فقر مالی و اسکان در خانه های ارزان قیمت و دیگری مهاجرت .
روانخواه به گروه های جمعیتی ساکن در بافت حاشیه شهر مشهد اشاره کرد و گفت : بافت جمعیتی افراد ساکن در حاشیه شهر مشهد شامل سه گروه است ؛ ایرانی و دارای اوراق هویت، مهاجرین خارج از کشور که عموما افغانستانی هستند و  بیشتر آن ها اوراق هویتی ندارند، ایرانی و بدون اوراق هویت مانند کودکان حاصل از ازدواج  زنان ایرانی با افراد  غیر ایرانی که عموما افغانستانی و عراقی هستند .

محرومیت های مطلق از خدمات درمانی، آموزشی  و شغلی
روانخواه تصریح کرد : به طور کلی مسائل مناطق حاشیه شهری در دو بعد کالبدی و اجتماعی قابل بررسی است؛ در خصوص مسائل کالبدی می توان به زمین ارزان قیمت، ساخت و ساز غیر مجاز، مسکن ناایمن، زمین های بایر و رها شده، تجمع زباله، بروز مسائل بهداشتی از جمله پشه سالک و حیوانات ولگرد، امنیت پایین و به تبع آن دسترسی آسان و ارزان قیمت به مواد مخدر، تجمع افراد کارتن خواب و تجمع افراد معتاد اشاره کرد.
نداشتن شبکه فاضلاب ،مسیر رو باز فاضلاب، بوی نامطبوع، پشه سالک و انواع حشرات موزی، مشکلات بهداشتی،  نبود دسترسی به آب آشامیدنی سالم و تامین آب از تانکر ، حمل و نقل عمومی نامناسب، دسترسی دشوار به سایر نقاط شهری و دورماندن از فرصت های آموزشی و شغلی به خصوص برای زنان و دختران از دیگر مسائل کالبدی حاشیه شهر است.
وی افزود : در خصوص مسائل اجتماعی به مواردی همچون بیکاری و فقرمالی، سوء تغذیه کودکان،پیگیری نشدن مسائل بهداشتی و درمانی و آموزشی ، دریافت دستمزد پایین در مقابل ساعات کاری زیاد به دلیل نداشتن اوراق هویت،  نداشتن مهارت کافی و حرفه ای، کمبود فرصت های شغلی و فروش نوزادان و کودکان می توان اشاره کرد.
  روانخواه معضل قابل تامل در حاشیه شهر مشهد  را  موضوع  کار کودکان  دانست و تصریح کرد :   کار کودکان به دو صورت آشکار و پنهان تقسیم می شود؛ کار آشکار که در فضای شهری دیده می شود، مانند دست فروشی، زباله گردی و کار پنهان که در فضای شهری دیده نمی شود و کودکان در کارگاه های شیشه گری، کارگاه های تفکیک زباله و کوره های آجرپزی کار می کنند.
کار کودک آسیب هایی چون دور ماندن از فضای آموزشی، کسب مهارت های حرفه ای، تجربه آسیب های جسمی و جنسی  و روانی همچون ترحم، سرکوب، دیده نشدن و طرد اجتماعی را به همراه دارد.

فضای بهداشتی غیر استاندارد در کارگاه تفکیک زباله و کوره آجرپزی
روانخواه فضای بهداشتی غیر استاندارد در کارگاه تفکیک زباله و کوره آجرپزی، نبود سرویس بهداشتی مناسب در کارگاه های تفکیک زباله و کوره آجرپزی، استفاده نکردن از دستکش و ماسک در کارگاه های تفکیک زباله، کار سنگین و احتمال ابتلا به رماتسیم به دلیل  حضور مداوم در حوضچه های آب جهت خشت زنی را از شرایط نامناسب کار در کارگاه های تفکیک زباله و کوره های آجرپزی عنوان کرد.
وی گفت : اعتیاد از دیگر مشکلات حاشیه شهر است که شامل اعتیاد والدین و کودک می شود. سوء استفاده از کودکان برای تهیه مواد مخدر خانواده یا صاحبکار (ساقی گری کودکان) و کودک آزاری و فروش کودک از تبعات اعتیاد است.
روانخواه با اشاره به فقر فرهنگی  افراد ساکن در این مناطق  گفت :  از پیامدهای فقر فرهنگی می توان به  ترک تحصیل کودک، ازدواج کودک همراه با خطرات جسمی و روانی، دور ماندن کودک و خانواده از فرصت های کسب مهارت های اجتماعی و اقتصادی اشاره کرد.
 

پیگیری مشکلات مناطق حاشیه شهر مشهد 
مسئول تیم شناسایی طرح کوچه گردان عاشق به اقدامات شناسایی و مدد کاری جمعیت امام علی(ع) در سال گذشته اشاره کرد و گفت: در زمینه بهداشتی و درمانی ، آموزشی و حقوقی پیگیری هایی صورت گرفته است.  در زمینه بهداشت و درمان می توان به ارجاعات پزشکی به بیمارستان برای پیگیری درمانی خانواده های تحت پوشش، تامین داروهای بیماری های حاد، مشاوره و روانشناسی، پیگیری ترک اعتیاد نوزادان درگیر اعتیاد، پیگیری سلامت مادران باردار و پیگیری هزینه های جانبی درمانی خانواده ها اشاره کرد.
در زمینه آموزش نیز کودکان بدون اوراق هویت در مدرسه، کودکان افغان با کارت آبی، کودکان دارای شناسنامه محروم از تحصیل به علت فقر مالی در مدارس ثبت نام شدند و پشتیبانی تحصیلی کودکان خانواده های تحت پوشش انجام شده است.
پیگیری موارد کودک آزاری (روحی، جسمی، جنسی)، همسر آزاری، فرار کودک، ارجاع موارد حاد به اورژانس اجتماعی نیز پیگیری های حقوقی این مجموعه مردم نهاد است.
اسماء روانخواه به مراحل تحت پوشش قرار گرفتن خانواده های آسیب دیده  اشاره کرد و گفت: تعیین رابط محله برای هر کدام از نقاط تحت پوشش جمعیت ( این افراد در زیر مجموعه تیم شناسایی و مددکاری جمعیت فعالیت می کنند)، ارتباط با معتمدین محلی، ارائه شرحی از فعالیت های جمعیت امام علی(ع) به معتمدین محلی و ارائه اولویت های مورد نظر جمعیت برای خانواده ها، گرفتن نشانی خانواده های نیازمند به همت رابط محله، شناسایی خانواده های نیازمند به همت  تیم شناسایی و مددکاری محله و ثبت اطلاعات خانواده، تعیین اولویت های مورد نیاز خانواده ها ، برنامه ریزی و انجام مداخلات مددکاری با توجه به اولویت خانواده توسط تیم شناسایی و مددکاری از کارهای صورت گرفته است. 

 

در پایان بیستمین همایش گوچه گردان عاشق ، اعضای جمعیت امام علی(ع) پیمان نامه ای را قرائت کردند .
در بخشی از این پیمان نامه آمده است : با حضرت علی(ع)  پیشوای انسانیت و آزادگی و عدالت پیمان عاشقانه می بندیم  که در مسیر دگرخواهی و عشق به همنوع قدم برداریم و هر روز گامی در این راه پیش رویم.پیمان می بندیم که به فرموده امام علی(ع) پایبند باشیم که هر آنچه که بر خود نمی پسندیم، بر دیگری نیز نپسندیم، یعنی چنان که فقر و اعتیاد و فساد و ظلم را بر خویش نمی پسندیم برای سایر انسان ها هم آن ها را نپسندیم و بی فقه برای رفع این معضلات بکوشیم.
پیمان می بندیم که کودکان بی پناه سرزمینمان را در سختی و رنج هایشان تنها نگذاریم و برای احقاق حقوق ابتدایی انسانی آنان تلاش کنیم.
پیمان می بندیم که قسمتی از روزهای خود را برای گسترش آگاهی نسبت به معضلات اجتماعی و متحد نمودن انسان ها با هدف غلبه بر این معضلات صرف کنیم و همت ما تنها محدود به ایام کوتاه و خاصی از سال نباشد.
پیمان می بندیم که نه فقط در حرف که در عمل پیرو راه مولا علی (ع) باشیم.
  
 

پس از پایان همایش اعضای جمعیت امام علی(ع) و افراد خیر و شرکت کننده در مراسم ، بسته های مواد غذایی آماده شده را به خانواده های شناسایی شده تحویل دادند.