تصویری از رویداد جهانی عکاسی در مسیر خیابانی و شهری
فتوواک 2018 در مشهد
مریم ظریف/سرویس هنر خبرگزاری رضوی
در یکی از مسیرهای تعیین شده با پراکندگی تعدادی عکاس جوان که با فاصله های 5 ، 10، 15 و حتی نیم قدمی در حال ثبت تصویر هستند قرار می گیرم. نقطه ی آغاز مسیر یک میدان شهداء و با سرگروهی آقای علی حسینیان است. هر عکاس هنگام عبور از عرض خیابان شیرازی به نسبت سلیقه خود، لنز دوربین را به سمت زائرانی می گیرد که قدم هایشان به سوی ملکوتی ترین نقطه ی زمین است. حرکت گروه، از چهار راه شهدا به سمت شیرازی 9 توسط آقای حسینیان هدایت می شود.
پیچ اول
اسکلت برج های نیمه کاره، شیب گردن و قوس کمر لازم دارد تا در زاویه ای که عکاس می خواهد، قرار بگیرد. لولای در چوبی چسبیده به مهمانسرای پر رفت و آمد را باید با پایی که ستون پای دیگر است تا حالت چندک وار عکاس برای ثانیه هایی حفظ شود باعث توجه عابران پیاده می گردد. در اولین پیچ شیرازی 9 به سمت چپ، کنار بقالی کوچکی که تکلیفش روشن نیست ماست و پنیر بفروشد یا چیپس و پفک و یا حتی سیب زمینی سمت چپ ورودی مغازه باشد و پیاز سمت راست، مردی که یک سوم میانی نشیمنگاهش روی چهارپایه تعادلش را حفظ کرده، سیگاری را که فقط برای دود کردن روشن شده بین انگشتانش حرکت می دهد و قصدی برای پک زدن ندارد.
سیبل اول
یکی از دوربین ها مرد را نشانه می گیرد. دوربین دوم از آن طرف کوچه و دوربین بعدی از پشت یک ماشین، کمین وار فلش می زنند. یاد حرف های شهروز توکل، مستندساز جوان و داور جشنواره فیلم های مستند می افتم که می گوید: «انگار چیز دیگری نداریم و وجود ندارد که چندین دوربین یک سوژه را از زاویه های مختلف می گیرند.» سرپرست گروه، بچه ها را راهنمایی می کند که می توانند نزدیک تر بروند و کادر بسته بگیرند. اما فقط یک نفر، این کار را می کند آن هم به این دلیل که لنز دوربینش همراهش نیست تا بتواند زوم کند. آقای حسینیان می گوید:« به قول رابرت کاپا اگر دیدید عکس خوبی نگرفتید به خاطر اینست که به سوژه نزدیک نشده اید. امروز ممکن است هر عکاس بیشتر از 200 عکس بگیرد اما برای رویداد فتوواک فقط می تواند یک عکس را ارسال کند. با وجود اینکه، این حرکت خیابانی و شهری است اما می تواند طیف گسترده ای از عکاسی را شامل شود که عملا به شکل مستند در حال وقوع است. پرتره، خیابانی، معماری، شهری و ... در عکس های امروز به چشم می خورد. در عکاسی همه چیز را با هم باید در نظر گرفت. شاید نیاز باشد عکاس با یک فرد ارتباط برقرار کند، قصه اش را بشنود و گفته هایش نشانه ای برای عکس نوشت باشد. اما در فتوواک نوشته ملاک نیست. فقط عکس با ظاهرش بیننده یا داور را مجاب می کند.»
قواعد بازی
در تعریف فتوواک و عکسی که با سلیقه فتوواک سازگار است، سرگروه مسیر یک می گوید:«عکس می تواند هم شیک و آراسته باشد و هم نباشد. برخی عکس ها در نگاه اول جذاب هستند و یا فرم خوبی دارند. همچنین تصاویری با محتوای بکر و خاص و جدید هم در فتوواک دیده می شود. عکاسان اجازه دارند اندک ویرایشی روی عکس داشته باشند و فقط در حد کراپ کردن حذف انجام دهند. حتی می توان از نور بد هم برای عکاسی استفاده کرد. میانه روز، غروب و یا شب. فقط باید در نظر داشت که تاریخ امروز در عکس ثبت شود.»
سیبل دوم
کوچه ها باریک تر و تنگ تر می شوند. دیگر از ماشین هایی که با دنده یک، خود را به زحمت می اندازند و عابران کوچه ها را به دیوار می چسبانند تا عبور کنند، خبری نیست. موتورسواران و بایسیکل رانان هشدار می دهند که مراقب دوربین هایتان باشید. زائران مازندرانی نمی دانند این حرکت و عکاسی دسته جمعی به چه مناسبت است اما برای بچه ها آرزوی توفیق می کنند و با لهجه می گوید:«ایشالا اول بشیییید.». پیرمردی زانوی راستش را بغل گرفته و کنار حجره ای که سایه ی ساختمان مقابل تاریکی داخل آن را بیشتر کرده، سوژه می شود. آنقدر از او عکس می گیرند که فقط با لبخند به عکاسان بعدی که نزدیکش می شوند می گوید:«حسودی نکن، تو هم بگیر.»
پیچ آخر
انتهای مسیر خیابان طبرسی است. پس از حدود یک ساعت پیاده روی، برخی تازه توربین دوربین هایشان راه افتاده است و تعدادی هم در حال استراحت هستند. از آقای حسینیان می خواهم در مورد چنین حرکتی در کشور و تمایل عکاسان برای شرکت در آن بگوید و با ذکر اینکه خودش خیلی کم در جشنواره ها شرکت می کند می گوید:«فتوواک به خاطر جهانی بودن، انسجام داشتن و غیرقابل پیش بینی بودن جذاب است. هر چیزی می تواند عکس باشد و همین جذابیت فتوواک را بیشتر کرده است که به نظر من چنین حرکتی به هر دلیل، به صورت کشوری، انسجام و جذابیت اینگونه را ندارد.»
سیبل دیگر
پیرمردی با کلاه سبز روی زمین نشسته و بدنش آفتاب نیمروز شنبه را می گیرد. آرنجش را به زانو قفل کرده، دستش را طوری به پیشانی چسبانده که سایبان صورت چروکیده اش شود. فقط مردمک چشم هایش سایه هایی را دنبال می کند که با شئیی چسبیده به چشم، چپ و راستش، در حرکتند.
در یکی از مسیرهای تعیین شده با پراکندگی تعدادی عکاس جوان که با فاصله های 5 ، 10، 15 و حتی نیم قدمی در حال ثبت تصویر هستند قرار می گیرم. نقطه ی آغاز مسیر یک میدان شهداء و با سرگروهی آقای علی حسینیان است. هر عکاس هنگام عبور از عرض خیابان شیرازی به نسبت سلیقه خود، لنز دوربین را به سمت زائرانی می گیرد که قدم هایشان به سوی ملکوتی ترین نقطه ی زمین است. حرکت گروه، از چهار راه شهدا به سمت شیرازی 9 توسط آقای حسینیان هدایت می شود.
پیچ اول
اسکلت برج های نیمه کاره، شیب گردن و قوس کمر لازم دارد تا در زاویه ای که عکاس می خواهد، قرار بگیرد. لولای در چوبی چسبیده به مهمانسرای پر رفت و آمد را باید با پایی که ستون پای دیگر است تا حالت چندک وار عکاس برای ثانیه هایی حفظ شود باعث توجه عابران پیاده می گردد. در اولین پیچ شیرازی 9 به سمت چپ، کنار بقالی کوچکی که تکلیفش روشن نیست ماست و پنیر بفروشد یا چیپس و پفک و یا حتی سیب زمینی سمت چپ ورودی مغازه باشد و پیاز سمت راست، مردی که یک سوم میانی نشیمنگاهش روی چهارپایه تعادلش را حفظ کرده، سیگاری را که فقط برای دود کردن روشن شده بین انگشتانش حرکت می دهد و قصدی
سیبل اول
یکی از دوربین ها مرد را نشانه می گیرد. دوربین دوم از آن طرف کوچه و دوربین بعدی از پشت یک ماشین، کمین وار فلش می زنند. یاد حرف های شهروز توکل، مستندساز جوان و داور جشنواره فیلم های مستند می افتم که می گوید: «انگار چیز دیگری نداریم و وجود ندارد که چندین دوربین یک سوژه را از زاویه های مختلف می گیرند.» سرپرست گروه، بچه ها را راهنمایی می کند که می توانند نزدیک تر بروند و کادر بسته بگیرند. اما فقط یک نفر، این کار را می کند آن هم به این دلیل که لنز دوربینش همراهش نیست تا بتواند زوم کند. آقای حسینیان می گوید:« به قول رابرت کاپا اگر دیدید عکس خوبی نگرفتید به خاطر اینست که به سوژه نزدیک نشده اید. امروز ممکن است هر عکاس بیشتر از 200 عکس بگیرد اما برای رویداد فتوواک فقط می تواند یک عکس را ارسال کند. با وجود اینکه، این حرکت خیابانی و شهری است اما می تواند طیف گسترده ای از عکاسی را شامل شود که عملا به شکل مستند در حال وقوع است. پرتره، خیابانی، معماری، شهری و ... در عکس های امروز به چشم می خورد. در عکاسی همه چیز را با هم باید در نظر گرفت. شاید نیاز باشد عکاس با یک فرد ارتباط برقرار کند، قصه
قواعد بازی
در تعریف فتوواک و عکسی که با سلیقه فتوواک سازگار است، سرگروه مسیر یک می گوید:«عکس می تواند هم شیک و آراسته باشد و هم نباشد. برخی عکس ها در نگاه اول جذاب هستند و یا فرم خوبی دارند. همچنین تصاویری با محتوای بکر و خاص و جدید هم در فتوواک دیده می شود. عکاسان اجازه دارند اندک ویرایشی روی عکس داشته باشند و فقط در حد کراپ کردن حذف انجام دهند. حتی می توان از نور بد هم برای عکاسی استفاده کرد. میانه روز، غروب و یا شب. فقط باید در نظر داشت که تاریخ امروز در عکس ثبت شود.»
سیبل دوم
کوچه ها باریک تر و تنگ تر می شوند. دیگر از ماشین هایی که با دنده یک، خود را به زحمت می اندازند و عابران کوچه ها را به دیوار می چسبانند تا عبور کنند، خبری نیست. موتورسواران و بایسیکل رانان هشدار می دهند که مراقب دوربین هایتان باشید. زائران مازندرانی نمی دانند این حرکت و عکاسی دسته جمعی به چه مناسبت است اما برای بچه ها آرزوی توفیق می کنند و با لهجه می گوید:«ایشالا اول بشیییید.». پیرمردی زانوی
پیچ آخر
انتهای مسیر خیابان طبرسی است. پس از حدود یک ساعت پیاده روی، برخی تازه توربین دوربین هایشان راه افتاده است و تعدادی هم در حال استراحت هستند. از آقای حسینیان می خواهم در مورد چنین حرکتی در کشور و تمایل عکاسان برای شرکت در آن بگوید و با ذکر اینکه خودش خیلی کم در جشنواره ها شرکت می کند می گوید:«فتوواک به خاطر جهانی بودن، انسجام داشتن و غیرقابل پیش بینی بودن جذاب است. هر چیزی می تواند عکس باشد و همین جذابیت فتوواک را بیشتر کرده است که به نظر من چنین حرکتی به هر دلیل، به صورت کشوری، انسجام و جذابیت اینگونه را ندارد.»
سیبل دیگر
پیرمردی با کلاه سبز روی زمین نشسته و بدنش آفتاب نیمروز شنبه را می گیرد. آرنجش را به زانو قفل کرده، دستش را طوری به پیشانی چسبانده که سایبان صورت چروکیده اش شود. فقط مردمک چشم هایش سایه هایی را دنبال می کند که با شئیی چسبیده به چشم، چپ و راستش، در حرکتند.
