اشعارآیینی غذای فرهنگی و روحی جامعه است/افزایش خرافه گویی در هیئت ها!

به گزارش سرویس فرهنگ خبرگزاری رضوی، چهل و نهمین نشست انجمن ادبی- آیینی «ارادت» شب گذشته مصادف با هفتمین روز از دهه محرم و با حال و هوای این ماه در محل ساختمان بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع) برگزار شد. این محفل شعرخوانی، متشکل از شاعران برجستۀ  آیینی مشهد است که هر هفته به قرائت اشعار خویش در زمینه‌های مختلف مذهبی و آیینی می‌پردازند.

این جلسه با حضور احمد حیدری(مسئول کانون شعر بسیج مداحان استان)، مهدی آخرتی(شاعر و منتقد مشهدی) و دیگر شاعران برجستهٔ آیینی همچنین استاد عباس ساعی برگزار  و طبق روال هر جلسه نیمی از وقت این نشست به شعر خوانی و نقد اشعار توسط متخصصان این حوزه شد.
عباس ساعی شاعر آیینی در این جلسه با اشاره به اینکه شعرهایی که در شان و اندازه‌ فرهنگ عاشورا نیست در این ایام توسط مداحان خوانده می شود که به نوعی تجارت در این ایام محسوب می شود، گفت: برخی شعرهایی که در هیئت های مذهبی در محرم و صفر خوانده می شوند ارزشی هستند اما به شکل نادرستی توسط مداحان عرضه می شوند و کاستی های زیادی دارد.
وی با بیان اینکه اشعار آیینی غذای فرهنگی و روحی یک جامعه است و باید درخوراهل بیت(ع) باشد، افزود: متاسفانه برخی شاعران آیینی از تحصیلات و مطالعات جدی در رابطه با حادثه کربلا برخوردار نیستند و اشعاری می سرایند که در شان این ائمه ی معصوم نیست و در اصل باید گفت آنان توانایی ارائه کارهای فاخرتر را ندارند.
این شاعر برجسته آیینی گفت: دستگاه‌های فرهنگی باید جدی‌تر در زمینه  اشعار آیینی وارد شوند و به آن ها نظارت کنند تا از سرایش اشعار ضعیف جلوگیری شود. اشعاری به اسم امام حسین(ع)، ائمه‌ اطهار (ع) و یاران امام حسین(ع) عرضه می‌شود که نوعی توهین و جسارت به اهل بیت(ع) است و به اسم شعر مذهبی تیشه به ریشه شعر مذهبی و مذهب می‌زنند.
وی گفت:باید فهم و ذوق مداحان را در اشعاری که می خوانند بالا ببریم تا مجبور به خواندن اشعار سخیف نشوند. شعر سبب بصیرت افزایی می شود لذا باید اثر مثبت بر مخاطب داشته باشد.
این منتقد ادبی در ادامه با اشاره به اینکه برخی شاعران گرفتار فرم زبانی شده اند، اظهارکرد: شاعرانی که به زبان کهنه شعر می گویند از این دست افراد هستند، به بیان دیگر شعر نباید سلامت زبان را فراموش کند.
ساعی ادامه داد: برخی اشعار از ابتدای سرایش در زمینه هایی همچون عاشورایی سروده می شود که مقصود شاعر از همان ابتدا مشخص است اما در برخی اشعار با متصل کردن ابیات گوناگون با یکدیگر مخاطب متوجه منظور اصلی شاعر در شعر می شود.
وی افزود: شاعران در انتخاب کلمات در شعر های آیینی باید دقت لازم را داشته باشند، برخی واژه ها اهورایی و برخی اهریمنی هستند که از واژه های اهریمنی در شخصیت های مثبت اشعارآیینی نباید استفاده کرد، شاعران باید این را درک کنند که هیچ واژه ای شاعرانه و غیر شاعرانه نیست و واژه ها باید در جای صحیح استفاده شوند در غیر این صورت جایگاه منفی در شعر دارد.
ساعی خاطرنشان کرد: برخی شاعران هویتی در شعر سپید ندارند و اشعار آنان اینگونه نیست که با خواندن ابیات آن بدون اینکه اسمی ازشاعر در شعر باشد متوجه شویم سروده ی کیست. آنان باید با الگوپذیری از شاعران قوی دیگر سبکی جدید در شعر ایجاد کنند.


                                       

در این جلسه شاعران اشعار محرمی را قرائت کردند که در ادامه شعری از #احمد_حیدری را می خوانیم:

دمید ماه رخت در مقابل دریا
که جذر و مد شده مهمان منزل دریا

دخیل دامن تو گشته دست علقمه تا
به برکتش بشود باز مشکل دریا

لبت پر از ترک بوسه های خورشید است
و مانده حسرت یک بوسه بر دل دریا

خطوط شرم شده موج و مانده از آن روز
به روی خسته ی آب و شمایل دریا

شده است وزن همین مشک خالی ات انگار
برای شانه شرمت معادل دریا

صدای وا عطشای غروب عاشورا
اذان گریه شده بر نوافل دریا

دوید و دور تو پیچید و پیشکش آورد
تو رد نمودی و شد غصه قاتل دریا

پس از تو موج نزد پای شوق هیچ کسی
نداشت در دل مایوس حوصله دریا

                                    

آخرتی ضمن نقد اشعار شاعران حاضر در جلسه نکاتی را به آنان گوشزد کرد.
وی گفت: شاعران آیینی باید اشعاری با وزن های جدید بسرایند در غیر این صورت تنوع در این حوزه کم می شود.
این شاعر آیینی افزود: بهترین منتقد هر شاعر خود او است، لذا شعر پس از سرودن باید توسط خود شاعر چندبار خوانده شود تا ایرادات شعری برطرف شود، متاسفانه برخی شاعران به نقد متخصصین در این حوزه بی توجه هستند و شعر خود را اصلاح نمی کنند که این مورد آسیب بزرگی در این حوزه است.
آخرتی استفاده کردن از عناصر دینی در روزگار امروز را طرحی نو برای شاعر دانست و بیان کرد: می توان از فضای معنوی 1400 سال گذشته در شعر های آیینی امروز بهره برد.
وی گفت: ژان پیاژه در مورد ساختار می گوید:« ساختار چندویژگی دارد و اگر یک عنصر به درستی فعال نباشد دیگر عناصر ناقص می شوند» این مورد در ابیات شعر هم کارایی دارد.
آخرتی در خصوص اشعار سخیفی که مداحان می خوانند این گونه بیان کرد: قطعا مداحان شاعران آیینی برجسته را می شناسند و اشعار آنان را شنیده اند اما نمی خواهند برای دریافت شعر خوب هزینه کنند و مجبورند اشعاری که ارزش ادبی ندارند و خرافه گویی است را در هیئت ها بخوانند که این مورد سبب آسیب رساندن به فضای شعر آیینی می شود.
این استاد ادبیات ادامه داد: نوحه هایی در تاریخ ماندگار می شوند که اشعار قوی دارند و از شاعران آیینی تقاضا دارم در سرودن اشعار قوی کم کاری نکنند و آنان را به دست مداحان برسانند تا در هیئت ها استفاده شود.
         

#عالیه_رجبی یکی از شاعران حاضر درجلسه شعری عاشورایی خواند که در ادامه می خوانیم:

تشنگی بازهم میان خیام
روضه ی العطش بپا میکرد
گریه ی بی امان اصغر بود
 که تورا درعطش صدا میکرد

مشک بر روی دوش میرفتی
 ای یل هاشمی تبار حرم
بیتو زینب زگوش دخترها
 درحرم  گوشواره وا میکرد

چشمشان شور بود میدانم
 روی ماه تورا نظر زده اند
توکه ازاسب برزمین خوردی
 دخترمن دعا دعا میکرد

که نیفتی  به زیرپای کسی
 نیزه ها ضربه هایشان کاری ست
پیش چشمان خیس من ،نامرد
دستهای تورا جدا میکرد

دستهایت نبود برگردی
 صورتت را ز خاک برداری
نانجیبی تن تورا با پا 
گاه با نیزه جابجا میکرد

ماه در خون خسوف کرده ی من
  تارسیدم کنار پیکر تو
یک خدا ناشناس را دیدم
 بدنت را هجا هجا میکرد

داغ پیشانی شکسته ی تو
 کمرم را شکسته بوداما
این وسط خنده های حرمله ..آه
 کارتیر سه شعبه را میکرد

#عالیه_رجبی

                                             
در پایان شعری از #مسعود_یوسف پور شاعر برجسته آیینی در وصف حضرت علی اکبر(ع) را می خوانیم که در این جلسه قرائت شد کرد:

در شباهت به نظر نفسِ پیمبر شده است

بی جهت نیست که اسمش علی اکبر شده ست


چه بگویم من از آن ذات که ممسوسِ خداست

اکبر است و صفت اکبر، مخصوصِ خداست


حرکات و سکنات و وجناتش طاها

مادرش آمنه بوده ست مگر یا لیلا؟


با همه، خُلقِ عظیمش سرِ احسان دارد

این پیمبر چه قدر تازه مسلمان دارد


ماه عالم شده از دیدن رویش سرمست

"پیرهن چاک و غزل خوان و صراحی در دست"


سنگ در دستش از اعجاز، قمر میگردد

گر به خورشید بگوید نرو، برمیگردد


جان علی، جسم نبی، جلوه ی کوثر بوده

سرّ لولاک، ازاول علی اکبر بوده


هر زمان عطر حضورش به هوا برمیخواست

نفس پنج تن آل عبا بر میخواست


ذاتش آئینه در آئینه پیمبر گشته

بارها از شب معراجِ خودش برگشته


قاب قوسینِ خداوند خمِ ابرویش

زد قدم زینب کبری به سر زانویش


بی نقاب آمدنش پیش عمو دیدنی است

به ابالفضل قسم قامت او دیدنی است


چه بگویم من از آن سروِ خرامانِ بهشت

حرف حق را قلم خواجه ی شیراز نوشت:


"شاه شمشاد قدان، خسرو شیرین دهنان

که به مژگان شکند قلب همه صف شکنان"


زلفش آنروز که در دست نسیم افتاده

سمت و سو داده به تحریر موذن زاده


کربلا هم عطشش چندبرابر شده بود

تشنه ی صوت اذان علی اکبر شده بود


أشهدُ أنّ به این مرد ولی باید گفت

اشهدُ أنّ علی بعدِ علی باید گفت


جلوی چشم پدر، رد شدنش را عشق است

أشهدُ أنّ محمّد شدنش را عشق است


باد آورده به همراه، شمیم صلوات

میوزد بر سر کوی تو نسیم صلوات


ابر رحمت تویی و تشنه ی الطافِ تو دشت

مشک از چشمه ی چشمان تو پر برمیگشت


کیستی ای که پیمبر شدی از کل جهات

باز هم بر گل روی علی اکبر صلوات


چشم دنیا به تنت جامه ی احسان دیده ست

حسنی بودن تو بر چه کسی پوشیده ست؟


رحمت واسعه ای، اسب تو از روی کرم

وسط لشکر دشمن زده ناگاه قدم


میروی پشت سرت باد شده پا به رکاب

نام اسب تو عقاب است، عقاب است عقاب


میشود صید نگاهت دل میدان حتی

باز شد روی تو آغوش بیابان حتی


رفتی آنگونه که شد دشت پر از عطر تنت

کربلا رنگ گرفت از نفس پیرهنت


ذات تو گرچه خلاصه شده ی پنج تن است

بعد تو دشت پر از عطر حسین و حسن است


بیشتر ریخت بهم رفتن تو قاسم را

کشت داغ تو جوانان بنی هاشم را


#مسعود_یوسف_پور