در سی و نهمین نشست انجمن ادبی- آیینی «ارادت» مطرح شد؛
به حاشیه رانده شدن شعرآزادآیینی/شعر آغاز یک گفتمان است
به گزارش سرویس فرهنگ خبرگزاری رضوی، سی و نهمین نشست انجمن ادبی- آیینی «ارادت» شب گذشته در محل ساختمان بنیاد بینالمللی امام رضا(ع) برگزار شد. این محفل شعرخوانی، متشکل از شاعران برجستۀ آیینی مشهد است که هر هفته به قرائت اشعار خویش در زمینههای مختلف مذهبی و آیینی میپردازند. این جلسه با حضور معاونت فرهنگی هنری بنیاد بین المللی امام رضا(ع)، مهدی آخرتی(شاعر و منتقد مشهدی) و محمد سعید میرزایی(شاعرآیینی) برگزار شد.
ابتدای جسله طبق روال گذشته به شعر خوانی، نقد و بررسی اشعار شاعران حاضر در جلسه سپری شد و سپس منتقدان نکاتی را در خصوص اشعار قرائت شده مطرح کردند.
مهدی آخرتی ضمن نقد اشعار شاعران حاضر در نشست، نکاتی را در خصوص وزن شعر به آنها گوشزد کرد.
عدم استفاده از تعدد وزن یکی از آسیب های شعر های امروزی
وی گفت: در وزنهای متحدالارکان، یک رکن در مصرع شعر مدام در حال تکرار است، در این اوزان مصرع میانی را نمیتوانیم به مثابۀ آخر مصراع بدانیم و در آن اختیارات شاعری را اعمال کنیم.
این منتقد مشهدی با اشاره به اینکه تکراری بودن وزنها یکی از مشکلاتی است که این روزها در شعر آیینی دیده میشود، بیان کرد: متأسفانه اکثر شاعران حول محور 7 یا 8 وزن شعر میسرایند که این مشکل باید حل شود و باید شاعران وزنهای جدید را نیز استفاده کنند.
آخرتی ادامه داد: به این دلیل که گوش شاعران با همین اوزان معدود آشنایی دارد، اگر شعری در وزنهای غیرِ مطروحه سروده شود به گوش شاعر ناآشنا است و گمان میکنند شعر مورد نظر، ایراد وزنی دارد؛ در صورتی که بسیاری از اوزانِ خوشآهنگ، در شعر امروز استفاده نمیشوند.
این استاد ادبیات با بیان اینکه بسیاری از شاعران حافظ را الگوی وزنی شعر خود قرار میدهند، اظهارکرد: حافظ معیار اسلوب، ساختار و تخیل شعر هست اما لزوماً در تعدد اوزان نمیتوان از او پیروی کرد؛ در بین غزلسرایان، مولانا حدود 40 وزن در اشعارش استفاده کرد و تعدد وزن سبب زیبایی اشعارش شده است. در اشعار معاصر هم «سیمین بهبهانی» در اشعارش وزنهای بسیاری استفاده کرده است.
این منتقد ادبی در باب «موضوع» و «ساختار» در شعر گفت: موضوع اشعار باید مشخص باشد و یک شعر را نمیتوان در وصف چند نفر سرود. در سرودن شعر سپید باید متناسب با ساختار شعر کلمات را گزینش کرد.
آخرتی با اشاره به اینکه محتوای اشعار آیینی بسیار اهمیت دارد و به همین دلیل شعر آزاد میتواند در این زمینه موثر باشد، افزود: متأسفانه شعر آزاد آیینی بسیار کم سروده میشود و بهتر است بگوییم امروزه شعر آزاد به حاشیه رانده شده است.
وی تصریح کرد: خواندن و سرودن شعر آزاد به سرودن شعر کلاسیک بسیار کمک میکند، دریافت شعر آزاد به عمیق شدن زبان در شعر کلاسیک یاری میرساند.
ارتباط معنایی میان ابیات یکی از ضروریات سرایش شعر
معاون فرهنگی بنیاد بینالمللی امام رضا(ع) گفت: یک شاعر باید نسبت به وزنهایی که در آن، هر مصرع به دو نیم مصرع تقسیم می شوند احتیاط بیشتری کند.
حجتالاسلام سیدی با اشاره به اینکه شاعران آیینی باید شناخت دقیقتری نسبت به ائمه داشته باشند، افزود: عالمان دینی نیز در شناخت هرچه بهتر ائمه نقش پررنگی دارند و باید ائمه و صفات اخلاقی آنان را بهتر به مردم بشناسانند و شناخت بهتر شاعران آیینی از ائمه، به سرودن اشعار آیینی قویتر کمک میکند.
وی با بیان اینکه ابیات یک شعر باید با یکدیگر ارتباط معنایی داشته باشد، خاطرنشان کرد: ابیات یک شعر باید به گونهای با یکدیگر ارتباط داشته باشند که مخاطب بتواند به صورت فرضی بیتهای دیگر را حدس بزند.
شعر آغاز یک گفتمان است
محمد سعید میرزایی در خصوص وجه گفتمانی در شعر نکاتی را مطرح کرد.
وی گفت: یک مخاطب باید پس از شنیدن شعر به وجه گفتمانی و وجه وقوعی شعر پی ببرد و با موضوعیت شعر اشنا شود.
این شاعر آیینی با اشاره به اینکه شعر آغاز یک گفتمان است، بیان کرد: شعر، مخاطب فرضی و درونمتنی دارد و میتوان شعر را به مثابۀ یک رسانه درنظر گرفت، به همین دلیل باید جهت گفتمانی در شعرها قوی باشد تا مخاطب سردرگم نشود.
میرزایی سرودن یک شعر قوی را توسط شاعر، بسته به تمرین و تکرار دانست.
