۱
تاریخ انتشار
يکشنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۶ ساعت ۱۵:۳۴
گشت و گذاری در بازار سوغات بزرگ ترین شهر زائر پذیر جهان در آستانه سال نو

زائران امام رضا(ع) از مشهد چه سوغاتی می خرند؟

زائران امام رضا(ع) از مشهد چه سوغاتی می خرند؟
صدیقه رضوانی نیا- به سال نو که می رسیم مشهد شلوغ می شود.مردم از نقاط مختلف کشور می آیند، می آیند تا آغاز سال را در جوار امام هشتم باشند و این زیارت برکت زندگی شان باشد.
رسمی که در فرهنگ ایرانی اسلامی ما وجود دارد خریدن سوغات است به خصوص اگر آن سفر زیارتی باشد. در آستانه فرا رسیدن نوروز گشت و گذاری در خیابان های اطراف حرم مطهر رضوی داشتیم تا در گفت و گو با فروشندگان و مردم ببینیم زائران بارگاه رضوی چه چیزی را از مشهد به عنوان سوغات خریداری می کنند.
بزرگ ترین بازار ادویه کشور در گمنامی
در حوالی خیابان نواب صفوی و در چند متری بارگاه مطهر رضوی؛ وارد سرای اردکانیان مشهد که بزرگ ترین بازار ادویه کشور است می شویم. از خیلی ها شنیده بودم این بازار سنتی اطراف حرم در کشور بی نظیر است و من به امید دیدن یکی از مظاهر گردشگری مشهد آن هم در حوالی حرم مطهر امام هشتم(ع) وارد این بازار می شوم اما خیلی زود نگاهم عوض می شود چون اگر چه این بازار از نظر داشتن اقلام مختلف ادویه در کشور نظیر ندارد اما به لحاظ گردشگری هیچ کار ویژه ای روی آن انجام نشده و مغازه های انبوهی بدون هیچ جاذبه خاصی در این بازار به چشم می خورد.
 می توان ادعا کرد تمامی اقلام ادویه کشور از این بازار تهیه می شود و کسانی که در این بازار مشغول فعالیت هستند سالیان طولانی است که در صنعت داروهای گیاهی و ادویه در حال فعالیت هستند.
از جوشانده های خان جون تا به لیمو
وارد بازار که می شوی بوی انواع ادویه و دمنوش ها و گیاهان دارویی به مشامت می خورد طوری که نمی توانی متوجه شوی این عطر غنچه محمدی است یا دارچین.
در سرای اردکانیان مشهد انواع ادویه هایی را می بینی که ممکن است در سالیان دور و در دوران کودکی دیده باشی.جوشانده هایی که خان جون برایت دم می کرد یا دمنوش به لیمو که تازگی ها با آن آشنا شده ای.
به سراغ  مغازه داری که جوان است و قد بلندی دارد می روم و وقتی از او سوال می کنم چند سال است در بازار ادویه مشهد فعالیت دارد؟ می گوید: من 20 سال است که در سرای اردکانیان مشهد در حال فعالیت هستم.
او که تاکنون برای تهیه اقلام ادویه و گیاهان دارویی به خیلی از نقاط کشور و حتی خرج از کشور سفر کرده است می گوید: به غیر از چند قلم ادویه که آن هم قیمت بالایی دارد مثل زرشک و زعفران؛ خیلی از اقلام ادویه ما به غیر از برخی اقلام مثل فلفل قرمز و موسیر و زعفران، زیره و.. بقیه اغلب از خارج از کشور به خصوص از هند و پاکستان تهیه می شود و همین هم مرزی مشهد با این کشورها و نزدیکی به بازار مشهد موجب شده قیمت ادویه در مشهد خیلی پایین باشد و به عنوان سوغات مشهد از  گذشته های دور مطرح شود.
گل محمدی مشهور ایرانی و غنچه های چینی گل سرخ در بازار مشهد
او با اظهار تاسف از این که در سال های اخیر چین حتی وارد بازار ادویه هم شده است می افزاید: به عنوان نمونه با وجود این که گل محمدی را در جهان به نام ایران و با عنوان« prsian rozs» می شناسند و ما در جهان به رز فارسی شهرت داریم اما در همین سال های اخیر  یک نوع رز سرخ بی کیفیت از چین وارد بازار ما شده است اگر چه آدم های با تجربه به راحتی این گل را می شناسند و قیمت آن پایین تر و به مراتب بی کیفیت و بی طعم و بوست اما بهرحال زنگ خطری است که چین وارد بازار ادویه و آن هم گل محمدی که در جهان ما به آن شهرت داریم شده است.
 
«ادویه» سوغات مشهور مشهد
در نزدیکی سرای اردکانیان و در چند متری بارگاه مطهر رضوی که همین چند روز قبل مسجد حوض معجر دار با آن قدمت تاریخی در آن خودنمایی می کرد و حالا با تدبیری مسئولان جای خود را به یک خرابه داده، با جوانی روبرو می شوم که مغازه بزرگ خشکبار دارد.
او در جواب این سوال ما که زائران از او چه چیزی به عنوان سوغات می خرند می گوید: زائران اغلب ادویه و خشکبار از مشهد به عنوان سوغات می خرند می دانید که سوغات مشهد در کشور شهرت دارد.در میان انواع  ادویه زعفران و زرشک و نبات جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. البته نخود و کشمش و بادام و شکلات های پیچی که می توان بیشتر آن ها را در بازار مشهد یافت انتخاب دیگر زائران مشهد است.
او در پاسخ به این سوالم که اگر خودش بخواهد از مشهد برای کسی سوغات ببرد انتخاب او چیست؟ می گوید: البته بستگی به شرایط و موقعیت و سن و سال آن فرد یا افراد دارد ولی من معمولا انتخابم همان زرشک و زعفران و نخود و کشمش و نبات است. حتی شده عرقیجات مشهد سوغات ببرم.
او که سالهاست در بازار مشهد همین شغل را دارد ادامه می دهد: از زمانی که من بخاطر دارم و در مغازه پدرم شاگردی می کردم  و به نوعی این شغل برای من ارثی بوده؛ سلیقه مردم همین بود و در این سال ها خیلی ذائقه زائران برای خرید عوض نشده است.
قمصر خراسان و زنگ خطر چینی ها برای بازار ادویه
در میان گفته های این جوان فروشنده مشهدی به نکته عجیبی بر می خوریم او می گوید: اطراف مشهد روستاهایی هستند که به قمصر خراسان شهرت دارند در این روستاها باغ های انبوه گل محمدی وجود داردکه محصولاتشان هم خیلی کیفیت دارد. گل محمد کاشان و همین طور تبریز هم کیفیت خیلی بالایی دارد اما اخیرا نوع چینی گل محمدی هم وارد بازار سوغات مشهد شده. دارچین و زنجبیل هم در بازار هم متاسفانه نوع چینی اش وارد بازار شده که ارزان تر و به لحاظ کیفیت پایین تر است که متاسفانه برخی از مردم هم متوجه نمی شوند و از آنها می خرند که حتی به ما اعتراض می کنند چرا نسبت به قبل ادویه مشهد بی عطر و طعم شده در حالی که ربطی به مشهد ندارد این اقلام چینی هستند.
البته متاسفانه گاهی هم  برخی مغازه دارها غش می زنند مثلا در فلفل سیاه یا زرد چوبه این اتفاق می افتد تا سود بیشتری کنند. حتی شنیدم زعفران چینی هم وارد شده که خیلی هم ارزان تر است ولی بشدت کیفیت است.
 
اقبال فراوان از فیروزه و سنگ های قیمتی مشهد
به سراغ مرد میان سالی که در خیابان امام رضای مشهد مغازه انواع نقره و سنگ و تسبیح و سجاده و جانماز دارد می روم.
 او می گوید: مشهد به فیروزه و سنگ هایش معروف است که مختص خود مشهد است، هم عرب های شیعه بقیه کشورها و هم از کشور خودمان از انگشترهای نقره مشهد با سنگ های طبیعی مختلف به خصوص فیروزه مشتریان فراوانی دارد.فیروزه مشهد در جهان معروف است و  سنگ هایی مثل عقیق و ... هم فروش بالا دارد. عطر هم مشتریان خودش را دارد.
در این مغازه انواع ساعت های زنانه و مردانه خودنمایی می کند وقتی از او درباره ساعت ها می پرسم می گوید: ساعت ها بیشترشان چینی هستند و به نوعی بازار ساعت ایران را چین اشغال کرده است.البته گاهی تسبیح چینی هم دربازار پیدا می شود که  چون اینقدر کالای چینی وارد بازار شده مردم خودشان سوال می کنند آیا این کالا چینی است یا ایرانی؟
او تاکید می کند: بورس انگشتر و تسبیح متعلق به مشهد است .انواع تسبیح در بازار مشهد خرید و فروش می شود که در کشور بی نظیر است.تسبیح های مشهد خیلی تنوع دارد .بهترین مارک های انگشتر نقره با سنگ های طبیعی متعلق به مشهد است که به خصوص بازار رضای مشهد در این زمینه معروف است.
در سال های اخیر قیمت برای مردم مهم شده
فروشنده دیگری که مغازه لباس و پارچه دارد با اشاره به این که نسبت به گذشته حالا قیمت سوغاتی که زائران می خرند اهمیتی ویژه ای برای آن ها دارد می گوید: در گذشته مردم به کیفیت کالا و همین طور علایق خودشان توجه ویژه داشتند ولی حالا شاید به دلیل رکود اقتصادی این به قیمت کالا تغییر یافته است و مردم بر اساس وضعیت مالی شان خرید می کنند.
گرچه بازار لباس مشهد جذابیت چندانی ندارد اما هستند زائرانی که نیاز پوشاک خود را از مشهد تامین می کنند و حتی پوشاک سوغات می برند.
عکس های گنبد بارگاهی که فقط می شود در مشهد مشاهده کرد
عکاس های گنبد  بارگاهی هم از آن پدیده هایی است که فقط می شد در مشهد مشاهده کرد عکس های که در گذشته خیلی در مشهد مرسوم بود اما  هنوز هم می توان نمونه های آن را در اطراف حرم مطهر دید.
قدیم تر ها هر کسی که مسافر مشهد می شد عکسی به یادگار در اطراف حرم و در عکاس خانه های قدیم مشهد می گرفت و به یادگار با خودش به شهرش می برد سوغاتی که برای همیشه برای او باقی می ماند.
مهم ترین سوغات مشهد که حالا کمرنگ شده
با مردی که به گفته خودش بیش از 20 سال است در بازار عکاسی گنبد بارگاهی فعال است  گفت و گو می کنیم. او با اشاره به این که عکاسی گنبد بارگاهی اکنون با ورود گوشی های هوشمند دوران افول خود را می گذراند می گوید: این حرفه ارثی به من رسیده پدر و برادرانم از سال ها پیش در این حرفه فعالیت داشتند. شغلی که تحولاتش چشم گیری را در این سال ها پشت سر گذاشته و هم چون دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات که با سرعت در حال تحول است عکاسی گنبد بارگاهی هم متحول شده.
یادم هست حدود 20 سال قبل پرده هایی وجود داشت که عکس حرم روی آن نقش بسته بود و افراد می نشستند و این پرده ها پشت سر آن ها در تاریکخانه بود و ما از آنها عکس می گرفتیم بعدها این پرده ها تبدیل به پوستر شد و ما از زائر عکس می گرفتیم عکس را برش می زدیم و روی پوستر در کنار حرم می چسباندیم.
چند سالی هست که کار فتوشاپ روی عکس ها انجام می دهیم یعنی از فرد عکس می گیریم و با فتوشاپ فرد را داخل صحن یا کنار ضریح هر چه که انتخاب زائر باشد قرار می دهیم. حالا با ظهور گوشی های هوشمند کار ما کم رونق شده هرچند باز هم زائرانی هستند که بیایند و ما از آنها عکسی بگیریم.بخصوص این نوع عکاسی برای بچه ها یا بزرگ سالان هنوز هم مرسوم است.
او در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه این عکس ها را سوغات مشهد می داند، می گوید: اتفاقا من این عکس ها را مهم ترین سوغات مشهد می دانم مهم ترین نشان زیارت بارگاه امام هشتم (ع). این نوع عکاسی در جهان بی نظیر است و نمونه آن را در هیچ شهر جهان نمی توان مشاهده کرد.خیلی از گذشتگان ما از این عکس ها در خانه هایشان داشتند و این نشان مشهدی شدنشان بود.عکس های بارگاهی کوله باری از خاطره با خود دارند.
 گشتی در مرکز سوغات آستان قدس رضوی
در پایان گشت و گذار در بازار سوغات مشهد به مرکز سوغات آستان قدس رضوی در خیابان شیرازی مشهد هم سری زدم مرکزی که فقط کالاهای سنتی ایرانی در آن عرضه شده و نمایشگاهی از صنایع دستی ایرانی است.گرچه دیدن ما با حواشی بسیاری همراه شد و ما اجازه نیافتیم گزارش خود را کامل کنیم اما قبل از آن که از مصاحبه گرفتن محروم شویم با دو نفر از زائرانی که برای خرید به این مرکز مراجعه کرده اند گفتگو کردیم.
پسر جوانی که از تبریز به این بازار مراجعه کرده؛ مرکز سوغات مشهده را دیدنی  و جذاب توصیف می کند و می گوید: خیلی از صنایع دستی ایرانی را در این بازار دیدم که دیدنش هم حس خوبی به انسان می دهد.
من از طریق دوستم که قبلا از این مرکز خرید کرده بود با اینجا آشنا شدم.
او با اشاره به این که نیاز است در اطراف حرم چنین مراکزی که فقط به کالاهای ایرانی اختصاص دارد دایر شود می افزاید: البته قیمت کالاها بالا بود و من با وجود علاقه فراوانی که به هنر و صنایع دستی ایرانی دارم ولی به دلیل قیمت بالا خرید چندانی نمی توانم از این بازار داشته باشم.
مرد دیگری که از علی آباد کتول به مشهد سفر کرده در باره مرکز سوغات آستان قدس می گوید: من همراه خانواده ام به این مرکز مراجعه کردم و چون فضاهایی برای بچه ها هم در نظر گرفته شده برای ما خیلی خوشایند بود.بازار زیبایی است اما قیمت ها در آن بالا و تنوع کالاهای ایرانی و صنایع دستی هم کم است.
در پایان این گزارش با «یک پسر» که ایده ایجاد مرکز سوغات آستان قدس رضوی از او بوده به گفت و گوی کوتاهی نشستیم. او می گوید: قرار نیست آستان قدس کار اقتصادی کند.بلکه باید وصل کننده بین تولیدکنندگان و توزیع کنندگان کالاهای ایرانی باشد .زیرا خیلی از تولید کنندگان توزیع کنندگان کالاها را نمی شناسند و باید این دو بهم متصل شوند.
او با بیان اینکه ایده اولیه تاسیس مرکزی برای سوغات زائر این بود که مراکزی برای الگودهی به بازار سوغات تاسیس شودمعتقد است: متاسفانه ما از ایده اولیه اکنون دور افتاده ایم در حالی که فکر اولیه این بود این مراکزی مدلی از نحوه ارائه کالا های ایرانی به عنوان سوغات را ارائه دهند.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
https://www.razavi.news/vdcfjyd0.w6dvmagiiw.html
razavi.news/vdcfjyd0.w6dvmagiiw.html
کد مطلب ۲۶۱۳۴
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما