۰
تاریخ انتشار
دوشنبه ۱۷ تير ۱۳۹۸ ساعت ۱۴:۱۷
به بهانه روز ادبیات کودک و نوجوان؛

ردپای بزرگان ادبیات معاصر در دنیای کودکان

ردپای بزرگان ادبیات معاصر در دنیای کودکان
سرویس هنر خبرگزاری رضوی-مینا چوپانی؛ شاید بتوانیم با تکیه بر ادبیات فلکور پیشینه ادبیات کودک را به هزاره های پیش پیوند زنیم اما ادبیات کودک در قد و قواره امروز پس از رنسانس پدید آمد. از همان زمانی که روانشناسان و متفکران خواهان احقاق حقوق کودکان شدند و تلاش کردند انتظارات سنگین و بزرگسالانه را از دوش کودکان بردارند و میان جهان کودک و بزرگسال مرز قائل شدند.
ادبیات کودک به همت هانس کریستن آندرسن شکل گرفت. او که پدر ادبیات کودک در جهان شناخته می شود، با نگاه خاص و متفاوت پایه ریز ادبیات نوین کودک و نوجوان شد. گرچه تا پیش از این به پشتوانه اهداف مذهبی و دینی در قرون وسطا کتاب های به زبان ساده برای آموزش کودکان نگاشته می شد اما هانس کریستن آندرسن افسانه پریان را با زبانی کودکانه در فضا و پیرنگ خیالی و ساده ترسیم کرد و آموزه های تربیتی و اخلاقی را به صورت غیرمستقیم به کودکان ارائه داد. پس از او نویسندگانی چون لوئیس کارول ریاضی دان با خلق داستان خیال انگیز مشهور به نام« آلیس در سرزمین عجایب» راه او را ادامه دادند. دیگر در قرن نوزده میلادی
پیشه نویسندگی برای کودک و نوجوان رسمیت یافت و همگان به اهمیت این بخش از ادبیات پی بردند. 
در ایران نیز در آغاز قرن 14 شمسی، نویسندگان و روشنفکران جامعه داستان نویسی برای کودکان را مهم دانستند و با قلم زدن در این عرصه  به تربیت و رشد کودکان توجه ویژه نشان دادند. گرچه عمر ادبیات کودک و نوجوان در ایران اندک است اما نویسندگان نام آوری در این عرصه فعالیت می کنند. چه نویسندگانی که تمام تمرکز خود را بر ادبیات و مسائل کودکان متوجه کردند و چه نویسندگان بزرگی که در کنار خلق آثارشان برای بزرگسالان از مخاطبان خردسال غافل نبوده و آثاری ماندگار برای آنان نگاشته اند.


در آغاز باید از جبار باغچه بان اولین مولف و ناشر ادبیات کودک و نوجوان یاد کنیم که به همت او ادبیات کودک در ایران جوانه زد. او در سال 1307 با وجود دشواری های فراوان کتاب هایی با تصویرگری خود مخصوص کودکان به چاپ رساند. او در کنار تلاش های عملی در عرصه آموزش همچون تاسیس نخستین کودکستان و نخستین مدرسه ناشنوایان برای کودکان داستان می نوشت. انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کتاب
«بابا برفی» او را به چاپ رساند و در همان سال از سوی شورای جهانی کتاب کودک برگزیده شد.
نیما یوشیج بنیانگذار شعر نو در ایران نیز از این رسالت بزرگ دوری نکرده و با سرودن چند قطعه برای کودکان و لالایی با توصیفات زیبا ادبیات کودک را غنی بخشید.
از دیگر شاعران بنام که برای کودکان نیز دست به قلم شده و آثار ماندگاری ثبت کرده، احمد شاملو است. او به عنوان مترجم چندین داستان به نام «سه بزغاله و نی لبک جادو»، «روباه پیر» ، «زاغ بی تدبیر»، «اشک تمساح»، «چی شد که دوستم داشتن»  و «شازده کوچولو » ترجمه کرد. او همچنین آثاری اقتباسی برای کودکان ایرانی مانند قصه خروس زری پیرهن پری- براساس قصه ای از تولستوی  و قصه یل و اژدها بر اساس قصه ای از آنگل کارال ئی چف نگاشت. اما قصه ها منظوم او که از فرهنگ عامیانه و افسانه سرچشمه گرفته مانند پریا، قصه دختران ننه دریا، قصه مردی که لب نداشت، بارون و یک شب مهتاب که در خاطره ها ماندگار شده است.



از دیگر بزرگان معاصر ادبیات ایران احمد رضا احمدی است. این شاعر بزرگ در کنار بیش
از 50 جلد کتاب در باب شعر و داستان و مقاله برای مخاطب بزرگسال، بیش از 40 اثر برای کودکان نوشته است. احمد رضا احمدی از سال 1349 با ورود به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فعالیت برای کودکان را آغاز کرد که نگارش داستان برای آنها بخشی از فعالیت های او بشمار می رود. از همین سو، او در سال 1388 به پاس خدماتش نامزد جایزه هانس کریستن آندرسن شد.



نادر ابراهیمی از نویسندگان نام آشنایی است که علاوه بر ادبیات در سینما نیز دستی داشت. او که با آثاری مانند چهل نامه کوتاه به همسرم، آتش بدون دود، باری دیگر شهری که دوست می داشتم و ابومشاغل در میان دوستداران کتاب شناخته شده است، بیش از 40 اثر برای کودکان تالیف کرد.
وقتی صحبت از نویسندگان بزرگ در عرصه ادبیات کودکان می شود، نمی توان از صمد بهرنگی آن معلم دلباخته در کوره راه های آذربایجان یادی نکرد. ماهی سیاه کوچولو شناخته شده ترین اثر صمد بهرنگی که به دست انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چاپ شد و جایزه براتیسلاوا را از آن خود کرد. این نویسنده متعهد داستان و نمایشنامه های دیگری برای کودکان و نوجوانان
نوشته است در کنار داستان، ترجمه هایی از زبان ترکی استامبولی و مقالات بسیاری در باب موضوعات مختلف مختص کودکان نگاشته است، گرچه او نیز برای مخاطبان بزرگسال نیز قلم زده اما در نگاهی کلی به آثار او می توان دغدغه بزرگ او را کودکان و نوجوانان یافت.
نام دیگری که با قصه های شیرین کودکانه گره خورده، هوشنگ کرمانی است. این نویسنده بزرگ که برای مخاطبان بزرگسال نیز داستان هایی نگاشته اما او در عرصه ادبیات کودک خوش درخشیده است به گونه ای که کتاب های کودک او نیز مخاطبان بزرگسال دارد. از روی داستان های او اقتباس سینمایی بسیاری شده است و ازاین دریچه مخاطبان بیشتری با جهان قصه او ارتباط یافتند. این نویسنده پرکار دو مرتبه کاندید جایزه هانس کریستن آندرسن شد. 


بانو هزار قصه ایران که بیش از هزار قصه برای کودکان نگاشته، فریبا کلهر است. گرچه نام او در زیر عنوان کتب بزرگسال نیز به چشم می خورد اما عمده فعالیت او چه در عرصه روزنامه نگاری و نویسندگی برای کودکان است.
محمد رضا سرشار نیز با برنامه رادیویی قصه ظهر جمعه در خاطره بسیاری از کودکان سرزمین ثبت شده
است. او نیز سردبیر چهار نشریه کودک به نام های دانش آموز، سوره نوجوانان، سروش  نوجوانان و سروش کودک بوده است.
فرهاد حسن زاده نویسنده، روزنامه نگار و طنز پرداز موفق بیش از 80 عنوان کتاب برای کودکان و نوجوانان نگاشته است. او در طی بیش از چهار دهه فعالیت برای کودکان جوایز بسیار در سطح کشور و بین المللی کسب کرده است که نامی ترین این جوایز لوح سپاس هانس کریستن آندرسن در سال 2018 است.
محمد رضا یوسفی نویسنده و نظریه پرداز ادبیات کودک و نوجوان، بیش از 200 عنوان کتاب به چاپ رسانده است. او که در عرصه نمایشنامه نویسی و فیلم نامه نویسی نیز قلم می زد، دغدغه اصلی خود را کودک و نوجوان می داند. او در سال 2000 میلادی نامزد جایزه هانس کریستن آندرسن شد.
نمی توان این مطلب را تمام کرد و از مصطفی رحمان دوست و ناصر کشاورز، منوچهر احترامی با مجموعه «حسنی نگو یه دسته گل بگو»  و شکوه قاسم نیا با ترانه ماندگار در تیراژ علی کوچولو یادی نکرد. نویسندگان و شاعرانی که نام آن ها با ادبیات کودک و نوجوان گره خورده و کودکان دیروز و امروز آنان را می شناسند.
https://www.razavi.news/vdcb85ba.rhb5fpiuur.html
razavi.news/vdcb85ba.rhb5fpiuur.html
کد مطلب ۴۲۲۳۱
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما