حسین غیاثینژاد دکترای مددکاری اجتماعی/سرویس هنر،خبرگزاری رضوی
بزهکاری مجموعه رفتارهایی است که در برابر ارزشها و هنجارهای جامعه، قرار میگیرد. برای کاهش و درمان بزهکاری، راهکارهای مختلفی را میتوان در نظر گرفت که یکی از آنها موسیقی است. موسیقی در میان انواع هنرها، به دلیل انرژیزایی، تحرک، امکان انتزاع زیاد و جاذبهی ذاتی، بسیار نافذ بوده و به طور فوقالعادهای بشر را به خود جذب کرده است. انواع گوناگونی از شاخههای هنر موسیقی وجود دارد که هر یک، تاثیرات متفاوتی بر جسم و ذهن میگذارد. با توجه به این تاثیرات، میتوان از موسیقی برای فعالیتهای درمانی در حوزه مشاوره و رواندرمانی استفاده کرد.
برخی از صاحبنظران بر این باورند که پرخاشگری به منزله شکل آموخته شدهای از رفتار اجتماعی است که امکان تغییر و جایگزینی آن وجود دارد. رفتار نامناسب و پرخاشگرانه مانند سایر رفتارهای انسانی، از اصول و قواعد یادگیری پیروی میکند و میتوان بر اساس اصول شرطیسازی پاسخی و شرطیسازی کنشی ابزاری، به تبیین ماهیت این رفتار پرداخت.
در این مورد، موسیقی یکی از ابزارهایی است که به طور مستقیم در سطح عاطفه، احساس و تصویرسازی ذهنی و به طور غیر مستقیم بر شناخت فرد اثر میگذارد. رفتار آشفته، نتیجه عدم هارمونی(توازن) در وجود فرد است و موسیقی میتواند در برگرداندن هارمونی و نظم و در نتیجه سلامتی در فرد، مورد استفاده قرار گیرد.
موسیقی درمانی را به شیوههای مختلفی میتوان اجرا کرد. موسیقی درمانگرها به کمک موسیقی، بیماران خود را تحریک یا آرام میکنند. موسیقیهایی مانند آواز دستهجمعی و آهنگهای ملی و موسیقی رقص نیز کارکرد اجتماعی دارند.
هنگام خشم، میتوان با شنیدن موسیقی آرامبخش یا فرحبخش که با خشم ناهمساز است، میزان خشم را پایین آورد و کنترل کرد. در بین دستگاههای مختلف موسیقی ایرانی، میتوان دستگاه ماهور و مایه اصفهان را دارای ویژگی تم آرامساز دانست. بنابراین استفاده از این دستگاههای موسیقی برای کسب آرامش، موثر است.
با توجه به مطالب ذکر شده و گستردگی و پیچیدگی روابط انسانها در زندگی روزمره، افراد به ناگزیر در معرض برقراری روابط با دیگران قرار میگیرند و در مواردی ممکن است این روابط به دلایل متعددی ناکام کننده باشد. این احساس ناکامی احتمالا منجر به ایجاد خشم و پرخاشگری میشود. پرخاشگری و خشمی که در مواردی متوجه خود فرد شده و زمینهساز گوشهگیری، افسردگی و سایر رفتارهای خودآسیبزننده خواهد شد. در بعضی موارد نیز منجر به برونریزی خشم به سوی افراد و منابع خارج از وجود فرد و یا امکانات و ساختارهای اجتماعی میگردد.
بنابراین لازم است شیوههای پیشگیری، کاهش و کنترل اینگونه رفتارهای نامناسب و ابزار متناسب برای این اقدامات، مورد بررسی و شناسایی قرار بگیرد که موسیقی سالم فینفسه یکی از مجموعه ابزارهای کارآمد و پر جاذبه در این زمینه خواهد بود.