غوغای استفاده از یکبار مصرف‌ها
محرم؛ فرصتی برای تغییر خرده‌فرهنگ‌های ناصواب
به گزارش خبرگزاری رضوی، حالا نزدیک به یک دهه از آغاز رواج استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی و انباشت بی‌رویه زباله ناشی از استفاده این ظروف می‌گذرد؛ یکبار مصرف‌های لج‌درآوری که به جان محیط زیست افتاده‌اند. هر سال ماه محرم که از راه می‌رسد بازار استفاده از این ظروف داغ‌تر از هر زمانی می‌شود.
باید گفت زندگی شهری و توسعه آن منجر به تغییر عادات چند ساله جوامع مختلف شده که یکی از آن‌ها تغییر نوع ظروفی است که برای صرف غذا استفاده می‌شود. در این میان تب ظروف یکبار مصرف جوامع مختلف را فراگرفته که با توجه به ماندگاری ۲۰۰ تا ۵۰۰ ساله آن‌ها در طبیعت، عوارض جبران‌ناپذیری به همراه دارد. در ایران این روند با شروع ماه محرم و دادن نذری بسیار شتاب گرفته که نگرانی دوستداران محیط زیست را به همراه دارد.
جوی‌های پر از لیوان و قاشق و کاسه‌های پلاستیکی، صحنه ثابت و تکرارشونده شب‌های محرم است که در کوچه و خیابان‌های شهر می‌توان مشاهده کرد. البته این تنها یک روی ماجراست. روی دیگر که فراتر از تولید زباله و نازیبا کردن چهره بصری شهر است، هشدارهای کارشناسان بهداشتی است که این ظروف را سرطان‌زا و خطرناک می‌دانند.
لیدا محسنی، کارشناس ارشد بهداشت و تغذیه، در این خصوص می‌گوید: استفاده از این نوع ظروف برای مواد غذایی و آشامیدنی با دمای بالای ۶۵ درجه سانتیگراد و مواد غذایی چرب ممنوع است؛ چرا که موجب آزاد شدن مونومرها می‌شود. مونومرهای شیمیایی سلامت انسان‌ها را با خطر جدی مواجه می‌کند و در واقع سرطان‌زا هستند.
حسین عبیری‌گلپایگانی، فعال محیط زیست، نیز می‌گوید: علاوه بر این معضلات، این ظروف لطمه‌ای جدی به محیط زیست وارد می‌کند. شاید صدها سال زمان لازم باشد تا یک قطعه پلاستیکی تجزیه شود. از تولید نخستین پلاستیک در دنیا حدود ۷۵ سال می‌گذرد اما هنوز سالم است.
امسال مجموعه شهرداری تبریز در این خصوص برنامه‌های خاصی را تدارک دیده است. از فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی شهروندان برای کاهش مصرف این ظروف گرفته تا برنامه‌ریزی برای جمع‌آوری پسماندهای آن‌ها.
از آموزش تا بسیج همگانی
علیرضا اصغری، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماندهای شهرداری تبریز، با تشریح اقدامات این سازمان برای ایام محرم، می‌گوید: سازمان مدیریت پسماند در نظر دارد امسال با توجه به معرفت‌شناختی عزاداران حسینی با رویکردی جدید در ایام محرم برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی‌های بصری شهر و کاهش زباله اقدام کند.
وی ادامه می‌دهد: پاکسازی محلات به خصوص محدوده بازار جهت استقبال از محرم و برگزاری هرچه باشکوه‌تر عزاداری‌ها، توزیع کیسه‌های تجزیه‌پذیر در ایستگاه‌های صلواتی جهت جمع‌آوری پسماندها، هماهنگی با مربیان آموزشی جهت ارائه آموزش‌های مرتبط با حفظ محیط زیست از جمله این اقدامات است.
اصغری گفت: هماهنگی با هیئت‌های حسینی جهت تحویل کیسه‌های تجزیه‌پذیر برای جمع‌آوری پسماندهای حاصل از پخش نذورات در راستای حمایت از کودکان مبتلا به سرطان و هماهنگی با سازمان تبلیغات اسلامی جهت ارائه آموزش‌های زیست محیطی به عزاداران و شهروندان از دیگر این اقدامات به شمار می‌رود.
ظروف پلاستیکی بر اثر گرما و سرما خرد و به قطعات ریزی تبدیل می‌شوند. این قطعات ریز مثل یک حائل میان زمین و هوا عمل کرده و در رشد گیاهان اختلال ایجاد می‌کنند. ازیک‌سو، قطعات ریز پلاستیک مانع نفوذ آب به زمین می‌شوند و از دیگر سو، جلوی رشد و جوانه زدن و بیرون آمدن گیاه را از خاک می‌گیرند. همین معضل، قابلیت کشت در برخی زمین‌های کشاورزی را از بین برده است. همچنین رها شدن ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در آب‌ها و در نهایت ورود آن‌ها به رودخانه و دریا، زیست ماهیان و آبزیان را با خطر جدی مواجه می‌کند که نتیجه آن نابودی این منبع غذایی است.
استفاده از ظروف جایگزین
البته استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در ایران در روزهای عادی نیز زیاد است، به طوری که از این نظر در شمار ۱۰ کشور اول جهان قرار داریم. بر اساس آمارهای اعلام شده، سالانه بیش از ۱۷۷ هزار تن پلاستیک در ایران تولید می‌شود که برابر با ۵۰۰ تن در روز است و اگر حجم ظروف یکبار مصرف در مناسبت‌ها را نیز به آن اضافه کنیم، عظمت حجم این زباله شهری تصور‌ناپذیر خواهد بود.
در گذشته نه چندان دور در مراسم عزاداری امام حسین(ع) و به‌طور کلی تمام مراسمی که به مناسبت‌های مختلف برگزار می‌شد استفاده از ظروف بادوام رواج داشت و معمولاً زنان محله با نیت کمک به برگزاری مراسم سوگواری و اجر اخروی وظیفه شستن آن‌ها را برعهده داشتند اما امروزه ظروف یکبار مصرف به طور ترسناکی جای این ظروف سنتی را گرفته‌اند.
واضح است که باید یاد بگیریم آسایش و راحتی امروز را به قیمت تباهی و آسیب رساندن به کره زمین نباید به دست آوریم. اگرچه استفاده از یکبارمصرف‌ها می‌تواند توزیع نذری را سهل‌تر کند ولی وقتی تمام ظروف استفاده شده در یک مناسبت خاص را کنار هم قرار دهیم، با انباشتی از پلاستیک روبه‌رو هستیم که بی‌رحمانه به طبیعت و محیط زیست زخم می‌زنند.
محرم ماه ترویج فرهنگ‌های انسانی است. ماهی که میتوانیم با بهره‌گیری از آموزه‌های آن، جهان بهتری را برای نسل‌های آینده فراهم کنیم.
جوی‌های پر از لیوان و قاشق و کاسه‌های پلاستیکی، صحنه ثابت و تکرارشونده شب‌های محرم است که در کوچه و خیابان‌های شهر می‌توان مشاهده کرد. البته این تنها یک روی ماجراست. روی دیگر که فراتر از تولید زباله و نازیبا کردن چهره بصری شهر است، هشدارهای کارشناسان بهداشتی است که این ظروف را سرطان‌زا و خطرناک می‌دانند.
لیدا محسنی، کارشناس ارشد بهداشت و تغذیه، در این خصوص می‌گوید: استفاده از این نوع ظروف برای مواد غذایی و آشامیدنی با دمای بالای ۶۵ درجه سانتیگراد و مواد غذایی چرب ممنوع است؛ چرا که موجب آزاد شدن مونومرها می‌شود. مونومرهای شیمیایی سلامت انسان‌ها را با خطر جدی مواجه می‌کند و در واقع سرطان‌زا هستند.
حسین عبیری‌گلپایگانی، فعال محیط زیست، نیز می‌گوید: علاوه بر این معضلات، این ظروف لطمه‌ای جدی به محیط زیست وارد می‌کند. شاید صدها سال زمان لازم باشد تا یک قطعه پلاستیکی تجزیه شود. از تولید نخستین پلاستیک در دنیا حدود ۷۵ سال می‌گذرد اما هنوز سالم است.
امسال مجموعه شهرداری تبریز در این خصوص برنامه‌های خاصی را تدارک دیده است. از فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی شهروندان برای کاهش مصرف این ظروف گرفته تا برنامه‌ریزی برای جمع‌آوری پسماندهای آن‌ها.
از آموزش تا بسیج همگانی
علیرضا اصغری، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماندهای شهرداری تبریز، با تشریح اقدامات این سازمان برای ایام محرم، می‌گوید: سازمان مدیریت پسماند در نظر دارد امسال با توجه به معرفت‌شناختی عزاداران حسینی با رویکردی جدید در ایام محرم برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی‌های بصری شهر و کاهش زباله اقدام کند.
وی ادامه می‌دهد: پاکسازی محلات به خصوص محدوده بازار جهت استقبال از محرم و برگزاری هرچه باشکوه‌تر عزاداری‌ها، توزیع کیسه‌های تجزیه‌پذیر در ایستگاه‌های صلواتی جهت جمع‌آوری پسماندها، هماهنگی با مربیان آموزشی جهت ارائه آموزش‌های مرتبط با حفظ محیط زیست از جمله این اقدامات است.
اصغری گفت: هماهنگی با هیئت‌های حسینی جهت تحویل کیسه‌های تجزیه‌پذیر برای جمع‌آوری پسماندهای حاصل از پخش نذورات در راستای حمایت از کودکان مبتلا به سرطان و هماهنگی با سازمان تبلیغات اسلامی جهت ارائه آموزش‌های زیست محیطی به عزاداران و شهروندان از دیگر این اقدامات به شمار می‌رود.
ظروف پلاستیکی بر اثر گرما و سرما خرد و به قطعات ریزی تبدیل می‌شوند. این قطعات ریز مثل یک حائل میان زمین و هوا عمل کرده و در رشد گیاهان اختلال ایجاد می‌کنند. ازیک‌سو، قطعات ریز پلاستیک مانع نفوذ آب به زمین می‌شوند و از دیگر سو، جلوی رشد و جوانه زدن و بیرون آمدن گیاه را از خاک می‌گیرند. همین معضل، قابلیت کشت در برخی زمین‌های کشاورزی را از بین برده است. همچنین رها شدن ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در آب‌ها و در نهایت ورود آن‌ها به رودخانه و دریا، زیست ماهیان و آبزیان را با خطر جدی مواجه می‌کند که نتیجه آن نابودی این منبع غذایی است.
استفاده از ظروف جایگزین
البته استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در ایران در روزهای عادی نیز زیاد است، به طوری که از این نظر در شمار ۱۰ کشور اول جهان قرار داریم. بر اساس آمارهای اعلام شده، سالانه بیش از ۱۷۷ هزار تن پلاستیک در ایران تولید می‌شود که برابر با ۵۰۰ تن در روز است و اگر حجم ظروف یکبار مصرف در مناسبت‌ها را نیز به آن اضافه کنیم، عظمت حجم این زباله شهری تصور‌ناپذیر خواهد بود.
در گذشته نه چندان دور در مراسم عزاداری امام حسین(ع) و به‌طور کلی تمام مراسمی که به مناسبت‌های مختلف برگزار می‌شد استفاده از ظروف بادوام رواج داشت و معمولاً زنان محله با نیت کمک به برگزاری مراسم سوگواری و اجر اخروی وظیفه شستن آن‌ها را برعهده داشتند اما امروزه ظروف یکبار مصرف به طور ترسناکی جای این ظروف سنتی را گرفته‌اند.
واضح است که باید یاد بگیریم آسایش و راحتی امروز را به قیمت تباهی و آسیب رساندن به کره زمین نباید به دست آوریم. اگرچه استفاده از یکبارمصرف‌ها می‌تواند توزیع نذری را سهل‌تر کند ولی وقتی تمام ظروف استفاده شده در یک مناسبت خاص را کنار هم قرار دهیم، با انباشتی از پلاستیک روبه‌رو هستیم که بی‌رحمانه به طبیعت و محیط زیست زخم می‌زنند.
محرم ماه ترویج فرهنگ‌های انسانی است. ماهی که میتوانیم با بهره‌گیری از آموزه‌های آن، جهان بهتری را برای نسل‌های آینده فراهم کنیم.
