تفسیر «شمس» عاری از موضعگیری و عناد است
به گزارش خبرگزاری رضوی، آیتالله سیدمصطفی محقق داماد، رئیس گروه علم فرهنگستان علوم، در مراسم رونمایی از تفسیر شمس، اثر حجتالاسلام والمسلمین مصطفی بروجردی، بیان کرد: محیالدین عربی در تفسیر یکی از آیات سوره «شورا» نظری خاص دارد. آن آیه این است که « وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا؛ و هیچ بشری را یارای آن نباشد که خدا با او سخن گوید مگر به وحی (و الهام خدا) یا از پس پرده غیب عالم (و حجاب ملکوت جهان) یا رسولی (که از فرشتگان عالم بالا) فرستد». در تفسیر این آیه مشهور است که خداوند یا از طریق وحی، مانند وحی به مادر حضرت موسی(ع) سخن میگوید، یا از ورای حجاب مانند آن طریقی که با موسی (ع) صحبت کرد و یا از طریق رسولی که جبرئیل برای وی، سخن خدا را منتقل میکند.
وی در ادامه گفت: محیالدین عربی میگوید که این رسول که از آن در آیه ۵۱ سوره شورا سخن به میان آمده، پیامبر اسلام(ص) است. مخاطبان آیات قرآن کریم، همه انسانها هستند که وحی از طریق رسول خدا به آنان منتقل میشود. وحی مستمر است؛ به این معنی که قطع نمیشود و از زمانی که قرآن نازل شد، همیشه برای انسانها وجود دارد و میتوانند وحی قرآن را احساس کنند.
محقق داماد افزود: نظر من این است که اگر قرآن فرازمانی بوده، مخاطب آن، همه انسانهایی هستند که پس از پیامبر (ص) آمدهاند. در عین حال باید این موضوع را پذیرفت که همه ما انسانها حق داریم تفسیر جدیدی را در طول تاریخ ارائه کنیم. قرآن برای همه مخاطبان است و هر انسانی میتواند آن را درک کند و بفهمد.
این پژوهشگر در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: با وجود اینکه همه قدرت فهم این کتاب آسمانی را دارند، قرآن کریم درباره عدهای گفته است که حق آن را ندارند که از قرآن برداشت کرده و تفسیر بنویسند. بر این اساس خداوند در قرآن فرموده است که درباره قرآن برداشتی کنند و تفسیری بنویسند. قران گفته است که «لا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ». تفسیر قرآن باید عاری از موضعگیری بوده و برای مخالفت و عناد نباشد.
وی توضیح داد: اگر دل انسان پاک باشد، به گفته آیتالله طباطبایی حق آن را دارد که مطلب را بعد از چند دهه، روی چشم خود بگذارد، احترام کند و بگوید که من اکنون از این آیات چنین دریافت و فهمی دارم.
محقق داماد در ادامه این مطلب افزود: نام مناسبی برای کتاب تفسیر «شمس» انتخاب شده است. شمس مرکز نور است. مفسر در این اثر از زیادهگویی و مختصرنویسی پرهیز کرده است و بر همین اساس، تفسیری ارزنده و مناسب ارائه کرده که بین طولانینویسی و اختصار، جمع کرده است. از سوی دیگر، نگارش تفسیر قرآن شمس به فارسی، یکی دیگر از ویژگیهای این کتاب به شمار میآید. تفاسیر عربی بسیاری در بازار کتاب وجود دارد، ولی تفسیر فارسی اصیل اندک است.
وی با بیان اینکه ایران به عنوان امالقرای ادبیات اسلامی فارسی است و زبان فارسی باید زبان اصلی در این عرصه باشد، یادآور شد: در زمانی که فقه فارسی را در قالب کتاب منتشر کردم، چند اثر بیشتر در این باره وجود نداشت. از من گلایه شد که چرا به عربی ننوشتم که من در پاسخ به ایرانی بودن خودم استناد کردم.
محقق داماد در بخش دیگری از سخنانش، ویژگی سوم این تفسیر را یادآور شد و گفت: در پیام محمدجواد ظریف که شخصیتی دیپلمات و آشنا با روابط بینالملل است و میداند که امروز نباید هر سخنی را به زبان آورد و باید از دوستی و آشنایی سخن گفت، به پرهیز این اثر از تفرقه تاکید شده است. مفسر از ایجاد تفرقه پرهیز کرده است و تلخگویی در اثر دیده نمیشود.
وی با بیان اینکه در جلد نخست این دوره، به نکاتی اشاره شده است که محفوظات ادبی بسیار در خود دارد، اظهار کرد: اگر من این تفسیر را مینوشتم، به سوی اشعار سعدی پیش میرفتم، ولی حجتالاسلام بروجردی فقط یک بیت شعر از این شاعر آورده و اشارهای به نام سعدی نکرده است.
محقق داماد افزود: نظر من این است که اگر قرآن فرازمانی بوده، مخاطب آن، همه انسانهایی هستند که پس از پیامبر (ص) آمدهاند. در عین حال باید این موضوع را پذیرفت که همه ما انسانها حق داریم تفسیر جدیدی را در طول تاریخ ارائه کنیم. قرآن برای همه مخاطبان است و هر انسانی میتواند آن را درک کند و بفهمد.
این پژوهشگر در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: با وجود اینکه همه قدرت فهم این کتاب آسمانی را دارند، قرآن کریم درباره عدهای گفته است که حق آن را ندارند که از قرآن برداشت کرده و تفسیر بنویسند. بر این اساس خداوند در قرآن فرموده است که درباره قرآن برداشتی کنند و تفسیری بنویسند. قران گفته است که «لا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ». تفسیر قرآن باید عاری از موضعگیری بوده و برای مخالفت و عناد نباشد.
وی توضیح داد: اگر دل انسان پاک باشد، به گفته آیتالله طباطبایی حق آن را دارد که مطلب را بعد از چند دهه، روی چشم خود بگذارد، احترام کند و بگوید که من اکنون از این آیات چنین دریافت و فهمی دارم.
محقق داماد در ادامه این مطلب افزود: نام مناسبی برای کتاب تفسیر «شمس» انتخاب شده است. شمس مرکز نور است. مفسر در این اثر از زیادهگویی و مختصرنویسی پرهیز کرده است و بر همین اساس، تفسیری ارزنده و مناسب ارائه کرده که بین طولانینویسی و اختصار، جمع کرده است. از سوی دیگر، نگارش تفسیر قرآن شمس به فارسی، یکی دیگر از ویژگیهای این کتاب به شمار میآید. تفاسیر عربی بسیاری در بازار کتاب وجود دارد، ولی تفسیر فارسی اصیل اندک است.
وی با بیان اینکه ایران به عنوان امالقرای ادبیات اسلامی فارسی است و زبان فارسی باید زبان اصلی در این عرصه باشد، یادآور شد: در زمانی که فقه فارسی را در قالب کتاب منتشر کردم، چند اثر بیشتر در این باره وجود نداشت. از من گلایه شد که چرا به عربی ننوشتم که من در پاسخ به ایرانی بودن خودم استناد کردم.
محقق داماد در بخش دیگری از سخنانش، ویژگی سوم این تفسیر را یادآور شد و گفت: در پیام محمدجواد ظریف که شخصیتی دیپلمات و آشنا با روابط بینالملل است و میداند که امروز نباید هر سخنی را به زبان آورد و باید از دوستی و آشنایی سخن گفت، به پرهیز این اثر از تفرقه تاکید شده است. مفسر از ایجاد تفرقه پرهیز کرده است و تلخگویی در اثر دیده نمیشود.
وی با بیان اینکه در جلد نخست این دوره، به نکاتی اشاره شده است که محفوظات ادبی بسیار در خود دارد، اظهار کرد: اگر من این تفسیر را مینوشتم، به سوی اشعار سعدی پیش میرفتم، ولی حجتالاسلام بروجردی فقط یک بیت شعر از این شاعر آورده و اشارهای به نام سعدی نکرده است.