استان اصفهان در ماه محرم؛
نخل‌گردانی کاشی‌ها نمادی از تشییع پیکر سیدالشهدا
به گزارش خبرگزاری رضوی،مردم شهرستان کاشان که به حفظ آیین‌ها و سنت‌های ایرانی مذهبی خود مشهور هستند در ماه محرم با عشق دیرین به اهل بیت عصمت و طهارت به عزاداری برای سید و سالار شهیدان می‌پردازند.
هیئت‌های عزاداری کاشان که در طول سال نیز فعال هستند پیش از آغاز محرم علم‌ها و پرچم‌های عزاداری را به سطح کوچه و شهر می‌آورند و کوچه و خیابان‌های سیاه‌پوش شهر پیش از برخاستن نوای چاووشی‌خوان‌ها، آغاز ماه عزاداری سید و سالار شهیدان را با زبان بی‌زبانی فریاد می‌کنند.
در کاشان هر شب از محرم به نام هیئت خاصی است و مردم کاشان با حضور یکپارچه در هیئت مذکور شور عزاداری را با شعور مذهبی خود می‌آمیزند.
حرکت هیئت‌های مختلف در کاشان از مرکز هیئت تا بازار انجام و سپس مراسم عزاداری در این مکان برپا می‌شود؛ ورود دسته‌ها به بازار از سمت دروازه دولت و بازار مسگرها است و پس از طی کردن بازار و بازارچه‌ها در تیمچه امین‌الدوله مراسم ختم می‌شود.
مجالس عزاداری در کاشان از شب نخست محرم شروع و تا اواخر ماه صفر ادامه دارد که اوج برپایی این مجالس از شب نخست تا شب شانزدهم محرم است که به شب ششم امام حسین (ع) معروف ا«چاووش‌عزا»ها نوای آغاز ماه محرم را فریاد می‌کنند
بر این اساس یکی از دسته‌های عزاداری به نام «چاوش‌عزا» روز قبل از محرم به بازار می‌رود تا کاشی‌ها را از فرارسیدن ماه عزاداری سید و سالار شهیدان آگاه کند، به طور معمول مسئول هیئت از روی کتاب نوحه سنتی کاشان در این ارتباط را می‌خواند و بقیه نیز با وی هم خوانی می‌کنند.
مجالس عزاداری در کاشان از شب نخست محرم شروع و تا اواخر ماه صفر ادامه دارد که اوج برپایی این مجالس از شب نخست تا شب شانزدهم محرم است که به شب ششم امام حسین (ع) معروف است.
گروه دیگری از عزاداران کاشانی سقاها نام دارند که در قالب چهار دسته در طول دهه نخست ماه محرم با انداختن مشک سقایی بر دوش و با جام‌های فلزی در دست در بازار شهر بین عزاداران می‌گردند و با یاد تشنگی امام حسین (ع) یاران باوفایش عزاداران تشنه را از آب سیرابی می‌کنند.
ناهار ظهر عاشورا در اغلب مناطق کاشان گوشت و لوبیا است که در کشور معروفیت خاصی دارد و حلیم نیز به عنوان صبحانه نذری در هیئت‌ها توزیع می‌شود، همچنین خورشت قیمه هویج از دیگر غذاهای معروفی است که در ایام ماه محرم در نقاط مختلف این شهرستان پخته می‌شود.
حجت‌الاسلام محسن ضیایی کارشناس مذهبی و رئیس سابق اداره اوقاف کاشان در ارتباط با مراسم عزاداری کاشی‌ها در روزهای تاسوعا و عاشورا در گفت وگو با مهر اظهار داشت: در روز تاسوعا و عاشورای هیئت‌های عزاداری از محله خود به سمت بازار و کاروانسرایی قدیمی به نام تیمچه « امین الدوله» می روند.
عزاداری کاشی‌ها در تیمچه«امین الدوله»
وی با بیان اینکه هر کدام از این هیئت‌ها درست در زمان خاصی که از پیش برنامه‌ریزی شده است در این تیمچه حضور پیدا کنند، ابراز داشت: بدین ترتیب هیئت‌های عزاداری از یک درب آن وارد شده و در محیط دایره‌ای تیمچه امین‌الدوله به عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی پرداخته و از درب دیگر خارج می‌شوند.
آیین نخل‌گردانی که نمادی از تشییع پیکر مطهر حضرت اباعبدالله حسین(ع) است یکی از مهمترین رسومات عزاداری مردم کاشان است، در برگزاری این آیین بیش از یک هزار نفر نخل مذکور را از هیئتی به نام نخل حسین (ع) به سمت امامزاده سلطان امیر احمد حرکت می‌دهندکارشناس مذهبی ابراز داشت: در مسیر این هیئت‌ها عده‌ای با یاد حضرت ابوالفضل (ع) مشک آبی بر دوش گرفته و زائران تشنه را سیراب می‌کنند و در ایستگاه‌هایی نیز میان عزاداران نانی موسوم به «نان عباس علی» (شبیه نان بربری و شیرین)، شیر یا شله‌زرد توزیع می‌شود.
وی با بیان اینکه آیین نخل‌گردانی که نمادی از تشییع پیکر مطهر حضرت اباعبدالله حسین(ع) است یکی از مهمترین رسومات عزاداری مردم کاشان است، درباره شیوه نخل‌گردانی کاشی‌ها بیان داشت: در برگزاری این آیین بیش از یک هزار نفر نخل مذکور را از هیئتی به نام نخل حسین (ع) به سمت امامزاده سلطان امیر احمد حرکت می‌دهند و صف طولانی از مردم در طول این مسیر به عزاداری برای سید و سالار شهیدان می‌پردازند.
دمام‌زنی (طبل زدن خاص عزاداری) از دیگر رسوم عزاداری برخی هیئت‌ها است
ضیایی دمام‌زنی (طبل زدن خاص عزاداری) را از دیگر رسوم عزاداری برخی هیئت‌ها برشمرد و ابراز داشت: برگزاری آیین خیل عرب نیز یکی از سنت‌های قدیمی کاشی‌ها است که نمادی از حرکت طایفه بنی‌اسد برای خاک‌سپاری پیکرهای بر زمین مانده شهدای کربلا است.
وی با بیان اینکه این آیین به صورت نمادین در نوش‌آباد آران و بیدگل اجرا می‌شود، گفت: این آیین در سه بخش برگزار می‌شود که بخش اول اجرای تعزیه شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) ، مرحله دوم به آتش کشیدن خیمه‌ها توسط لشکریان عمر سعد و به اسارت بردن اهل حرم است و بخش سوم نیز خیمه برداری زنانی به نمایش در می‌آید که سر و روی خود را پوشانده‌اند با نی‌هایی که از بالای سر بر هم می‌زنند و زمزمه اشعار خاص نمادی از حماسه زنان بنی اسد در تشییع و به خاک‌سپاری شهدای کربلا را به تصویر می‌کشد.
کارشناس مذهبی آیینی کاشان اضافه کرد: آیین سنج زنی یا سنگ زنی یکی دیگر از رسومات عزاداری کاشی‌ها است که نمایش سنگ زدن گروهی در مخالفت با سپاه ملعون شمر در زمان تازاندن اسبان خود بر پیکر بی جان یاران حسین (ع) است.
آیین فرات‌خوانی و اجرای تعزیه با متنی به قدمت ۵۰۰ سال
وی تاکید کرد: آیین فرات‌خوانی نیز از جمله دیگر سنت‌هایی است که هنوز در کاشان و به ویژه مناطق خشک کویری مرسوم است و در این آیین خواننده اشعاری را می‌خواند که واقعه غم انگیز کربلا را در ذهن تجسم می‌کند.
متن تعزیه‌های کاشان بیش از ۵۰۰ سال است که تغییر نداشته و تحریف در آن کمتر راه یافته است، بیان داشت: علاوه بر مردم کاشان حتی کودکان کاشی نیز متن بسیاری از این تعزیه‌ها را از بر هستند و در حالت سوگوارانه خویش آن را زیر لب آن را زمزمه می‌کنندضیایی با بیان اینکه تعزیه‌خوانی در این شهرستان به شکل سنتی برگزار می‌شود که روستای نشلج از مشهورترین مکان‌های برگزاری این آیین است، گفت: وداع‌خوانی از سوزناک‌ترین قسمت‌های تعزیه سنتی کاشان است که به صورت گروه‌خوانی برای عزاداری امام حسین (ع) و برادر بزرگوارش حضرت ابوالفضل (ع)اجرا می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه متن تعزیه‌های کاشان بیش از ۵۰۰ سال است که تغییر نداشته و تحریف در آن کمتر راه یافته است، بیان داشت: علاوه بر مردم کاشان حتی کودکان کاشی نیز متن بسیاری از این تعزیه‌ها را از بر هستند و در حالت سوگوارانه خویش آن را زیر لب آن را زمزمه می‌کنند.
برپایی کاروان‌های شترسوار و قافله عزاداران سیاه‌پوش
ضیایی اضافه کرد: جغجغه‌زنی(کوبیدن چوب‌های خراطی شده به یکدیگر به جای سینه‌زنی) نیز یکی دیگر از رسومات این شهرستان است که بیشتر در نوش آباد و سفید شهر آران و بیدگل انجام می‌شود که در این آیین چوب‌های خراطی شده به یکدیگر کوبیده می‌شود.
کاشی‌های دین‌مدار که سال‌هاست خود را وامدار حرکت در راه شهدای کربلا می‌دانند، هر ساله علاوه بر استفاده از علائم و ادوات عزاداری همچون نخل، علم و کتل، خیمه‌گاه حسینی و کاروان‌های شترسوار با عزاداران سیاه‌پوش به راه می‌اندازند و با یاد تمامی شهدای راه حق در سوگ شهادت مظلومانه امام حسین (ع) و یارانش به عزاداری می‌پردازند.
هیئت‌های عزاداری کاشان که در طول سال نیز فعال هستند پیش از آغاز محرم علم‌ها و پرچم‌های عزاداری را به سطح کوچه و شهر می‌آورند و کوچه و خیابان‌های سیاه‌پوش شهر پیش از برخاستن نوای چاووشی‌خوان‌ها، آغاز ماه عزاداری سید و سالار شهیدان را با زبان بی‌زبانی فریاد می‌کنند.
در کاشان هر شب از محرم به نام هیئت خاصی است و مردم کاشان با حضور یکپارچه در هیئت مذکور شور عزاداری را با شعور مذهبی خود می‌آمیزند.
حرکت هیئت‌های مختلف در کاشان از مرکز هیئت تا بازار انجام و سپس مراسم عزاداری در این مکان برپا می‌شود؛ ورود دسته‌ها به بازار از سمت دروازه دولت و بازار مسگرها است و پس از طی کردن بازار و بازارچه‌ها در تیمچه امین‌الدوله مراسم ختم می‌شود.
مجالس عزاداری در کاشان از شب نخست محرم شروع و تا اواخر ماه صفر ادامه دارد که اوج برپایی این مجالس از شب نخست تا شب شانزدهم محرم است که به شب ششم امام حسین (ع) معروف ا«چاووش‌عزا»ها نوای آغاز ماه محرم را فریاد می‌کنند
بر این اساس یکی از دسته‌های عزاداری به نام «چاوش‌عزا» روز قبل از محرم به بازار می‌رود تا کاشی‌ها را از فرارسیدن ماه عزاداری سید و سالار شهیدان آگاه کند، به طور معمول مسئول هیئت از روی کتاب نوحه سنتی کاشان در این ارتباط را می‌خواند و بقیه نیز با وی هم خوانی می‌کنند.
مجالس عزاداری در کاشان از شب نخست محرم شروع و تا اواخر ماه صفر ادامه دارد که اوج برپایی این مجالس از شب نخست تا شب شانزدهم محرم است که به شب ششم امام حسین (ع) معروف است.
گروه دیگری از عزاداران کاشانی سقاها نام دارند که در قالب چهار دسته در طول دهه نخست ماه محرم با انداختن مشک سقایی بر دوش و با جام‌های فلزی در دست در بازار شهر بین عزاداران می‌گردند و با یاد تشنگی امام حسین (ع) یاران باوفایش عزاداران تشنه را از آب سیرابی می‌کنند.
ناهار ظهر عاشورا در اغلب مناطق کاشان گوشت و لوبیا است که در کشور معروفیت خاصی دارد و حلیم نیز به عنوان صبحانه نذری در هیئت‌ها توزیع می‌شود، همچنین خورشت قیمه هویج از دیگر غذاهای معروفی است که در ایام ماه محرم در نقاط مختلف این شهرستان پخته می‌شود.
حجت‌الاسلام محسن ضیایی کارشناس مذهبی و رئیس سابق اداره اوقاف کاشان در ارتباط با مراسم عزاداری کاشی‌ها در روزهای تاسوعا و عاشورا در گفت وگو با مهر اظهار داشت: در روز تاسوعا و عاشورای هیئت‌های عزاداری از محله خود به سمت بازار و کاروانسرایی قدیمی به نام تیمچه « امین الدوله» می روند.
عزاداری کاشی‌ها در تیمچه«امین الدوله»
وی با بیان اینکه هر کدام از این هیئت‌ها درست در زمان خاصی که از پیش برنامه‌ریزی شده است در این تیمچه حضور پیدا کنند، ابراز داشت: بدین ترتیب هیئت‌های عزاداری از یک درب آن وارد شده و در محیط دایره‌ای تیمچه امین‌الدوله به عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی پرداخته و از درب دیگر خارج می‌شوند.
آیین نخل‌گردانی که نمادی از تشییع پیکر مطهر حضرت اباعبدالله حسین(ع) است یکی از مهمترین رسومات عزاداری مردم کاشان است، در برگزاری این آیین بیش از یک هزار نفر نخل مذکور را از هیئتی به نام نخل حسین (ع) به سمت امامزاده سلطان امیر احمد حرکت می‌دهندکارشناس مذهبی ابراز داشت: در مسیر این هیئت‌ها عده‌ای با یاد حضرت ابوالفضل (ع) مشک آبی بر دوش گرفته و زائران تشنه را سیراب می‌کنند و در ایستگاه‌هایی نیز میان عزاداران نانی موسوم به «نان عباس علی» (شبیه نان بربری و شیرین)، شیر یا شله‌زرد توزیع می‌شود.
وی با بیان اینکه آیین نخل‌گردانی که نمادی از تشییع پیکر مطهر حضرت اباعبدالله حسین(ع) است یکی از مهمترین رسومات عزاداری مردم کاشان است، درباره شیوه نخل‌گردانی کاشی‌ها بیان داشت: در برگزاری این آیین بیش از یک هزار نفر نخل مذکور را از هیئتی به نام نخل حسین (ع) به سمت امامزاده سلطان امیر احمد حرکت می‌دهند و صف طولانی از مردم در طول این مسیر به عزاداری برای سید و سالار شهیدان می‌پردازند.
دمام‌زنی (طبل زدن خاص عزاداری) از دیگر رسوم عزاداری برخی هیئت‌ها است
ضیایی دمام‌زنی (طبل زدن خاص عزاداری) را از دیگر رسوم عزاداری برخی هیئت‌ها برشمرد و ابراز داشت: برگزاری آیین خیل عرب نیز یکی از سنت‌های قدیمی کاشی‌ها است که نمادی از حرکت طایفه بنی‌اسد برای خاک‌سپاری پیکرهای بر زمین مانده شهدای کربلا است.
وی با بیان اینکه این آیین به صورت نمادین در نوش‌آباد آران و بیدگل اجرا می‌شود، گفت: این آیین در سه بخش برگزار می‌شود که بخش اول اجرای تعزیه شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) ، مرحله دوم به آتش کشیدن خیمه‌ها توسط لشکریان عمر سعد و به اسارت بردن اهل حرم است و بخش سوم نیز خیمه برداری زنانی به نمایش در می‌آید که سر و روی خود را پوشانده‌اند با نی‌هایی که از بالای سر بر هم می‌زنند و زمزمه اشعار خاص نمادی از حماسه زنان بنی اسد در تشییع و به خاک‌سپاری شهدای کربلا را به تصویر می‌کشد.
کارشناس مذهبی آیینی کاشان اضافه کرد: آیین سنج زنی یا سنگ زنی یکی دیگر از رسومات عزاداری کاشی‌ها است که نمایش سنگ زدن گروهی در مخالفت با سپاه ملعون شمر در زمان تازاندن اسبان خود بر پیکر بی جان یاران حسین (ع) است.
آیین فرات‌خوانی و اجرای تعزیه با متنی به قدمت ۵۰۰ سال
وی تاکید کرد: آیین فرات‌خوانی نیز از جمله دیگر سنت‌هایی است که هنوز در کاشان و به ویژه مناطق خشک کویری مرسوم است و در این آیین خواننده اشعاری را می‌خواند که واقعه غم انگیز کربلا را در ذهن تجسم می‌کند.
متن تعزیه‌های کاشان بیش از ۵۰۰ سال است که تغییر نداشته و تحریف در آن کمتر راه یافته است، بیان داشت: علاوه بر مردم کاشان حتی کودکان کاشی نیز متن بسیاری از این تعزیه‌ها را از بر هستند و در حالت سوگوارانه خویش آن را زیر لب آن را زمزمه می‌کنندضیایی با بیان اینکه تعزیه‌خوانی در این شهرستان به شکل سنتی برگزار می‌شود که روستای نشلج از مشهورترین مکان‌های برگزاری این آیین است، گفت: وداع‌خوانی از سوزناک‌ترین قسمت‌های تعزیه سنتی کاشان است که به صورت گروه‌خوانی برای عزاداری امام حسین (ع) و برادر بزرگوارش حضرت ابوالفضل (ع)اجرا می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه متن تعزیه‌های کاشان بیش از ۵۰۰ سال است که تغییر نداشته و تحریف در آن کمتر راه یافته است، بیان داشت: علاوه بر مردم کاشان حتی کودکان کاشی نیز متن بسیاری از این تعزیه‌ها را از بر هستند و در حالت سوگوارانه خویش آن را زیر لب آن را زمزمه می‌کنند.
برپایی کاروان‌های شترسوار و قافله عزاداران سیاه‌پوش
ضیایی اضافه کرد: جغجغه‌زنی(کوبیدن چوب‌های خراطی شده به یکدیگر به جای سینه‌زنی) نیز یکی دیگر از رسومات این شهرستان است که بیشتر در نوش آباد و سفید شهر آران و بیدگل انجام می‌شود که در این آیین چوب‌های خراطی شده به یکدیگر کوبیده می‌شود.
کاشی‌های دین‌مدار که سال‌هاست خود را وامدار حرکت در راه شهدای کربلا می‌دانند، هر ساله علاوه بر استفاده از علائم و ادوات عزاداری همچون نخل، علم و کتل، خیمه‌گاه حسینی و کاروان‌های شترسوار با عزاداران سیاه‌پوش به راه می‌اندازند و با یاد تمامی شهدای راه حق در سوگ شهادت مظلومانه امام حسین (ع) و یارانش به عزاداری می‌پردازند.
