مدیر تاریخ و مطالعات حوزه های علمیه در گفتگو با رضوی مطرح کرد
ده مولفه معرفت افزایی در وعظ و مداحی
خبرگزاری رضوی. سرویس زیارت. قیام امام حسین علیه السلام در طول قرنها کلاس درس و مکتب سازنده ای بوده که شاگردان آن همواره از آزادگان جهان بوده اند.درس آزادگی مکتب عاشورایی ونهضت والای حسینی همواره دشمنان را وادار به شبهه تراشی و ایستادگی در برابر آن کرده اند تا از هر دریچه واز هر ابزاری که می توانند مانع گرایش مردم و آزادگان جهان به این مکتب انسان ساز شوند. افزایش ارتباطات و گسترش دامنه آن در عصر حاضر که منتج به دسترسی راحت به اطلاعات واخبار شده دشمنان اهل بیت را به دشمنی هر چه بیشتر واشاعه شبهاتی سوق داده تا از راه ایجاد شبهه وانحراف بتوانند خیل کثیری از عاشفان ولایت را از این مسیر نورانی بازگردانند. در دهه اول محرم تا عاشورای حسینی که هیات و منابر پذیرای شور و شوق حسینی عاشقان آن امام همام هستند انتظار می رود اهل وعظ وخطابه و مداحان با توجه به ابزارهای دشمن با تسلط و علم و آگاهی بتوانند دسیسه ها و توطئه های دشمنان را خنثی کنند.حجت الاسلام امیر علی حسنلو مدیر گروه تاریخ ومطالعات حوزه های علمیه ده مولفه را برای پاسخگویی به جوانان و تعمیق معرفت حسینی درآنها دراین گفتگوی کوتاه مورد توجه وعاظ و مداحان قرار داده که در ادامه آمده است.
امیرعلی حسنلو مدیر گروه تاریخ مرکز مطالعات حوزه های علمیه با بیان اینکه در طول تاریخ معاندان امامت و ولایت با شبهه افکنی به دنبال دور کردن مردم از آموزه های حسینی بوده اند گفت: دشمنی با امام حسین علیه السلام و تلاش برای فراموش کردن چرایی نهضت امام حسین همواره منجر به ایجاد شبهاتی از سوی دشمنان اهل بیت علیهم السلام شده است.این شبهات درعصر حاضر از طریق معاندان نظام اسلامی و دشمنان ولایت وامامت در شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی بیشتر به چشم می آید تا بتوانند مردم را از عزاداریها دور کرده و به گونه ای مانع رساندن صدای حق طلبی شیعه و امام حسین علیه السلام به مردم عصر ما شوند. یکی از شبهاتی که همواره درباره عزاداریهای شیعه مطرح شده زیر سوال بردن عزاداری و گریه بر امام حسین است. پاسخ به این شبهه را می توان از طریق قرآن کریم دنبال کرد آنجایی که خداوند می فرماید: یعقوب در فراق یوسف آنقدر گریه کرد که چشمانش نابینا شد. یا در جای دیگری از قرآن خداوند درخصوص آل فرعون می گوید: که آسمان و زمین برانها گریه نکردند. موضوع گریه در قرآن بیانگر آن است با از دنیا رفتن انسان مومن، ولی الهی و انبیای الهی آسمان وزمین براو گریه می کنند ,حال چگونه می توان گفت که برای امام حسین علیه السلام نباید گریه کرد یا عزاداری کرد در حالی که شیعیان وآزادگان جهان در طول قرنها عزادار آن امام همام بوده اند. بنابراین گریه و عزاداری از منظر قرآن کریم مشروع و براساس معیار دین مقدس است.
این کارشناس دینی درخصوص مستندات قرآن درباره عزاداری گفت: در سیره نبوی نیز با از دنیا رفتن پسر پیامبر ایشان بر وی گریه کرد. بعد از شهادت حضرت حمزه, پیامبر از دیگران خواست براو گریه کنند و فرمود که بر حمزه گریه کنید چرا که او گریه کننده ای ندارد. همچنین در سوگ جعفر نیز گریه نمودند و برایش عزاداری کردند. بنابراین برای گریه و عزاداری بر اولیای دین دو گواه قران و سیره نبوی مشروعیت این موضوع را به اثبات می رساند. آنچه که می تواند موجب بهره مندی بیشتر ما از آموزه های محرم شود و منجر به اصلاح زندگی و کسب درس زندگی برای یکایک ما شود کسب معارف اهل بیت علیهم السلام است که مداحان, وعاظ و تریبون داران دراین ایام می توانند با توجه به زندگی امام حسین علیه السلام فلسفه وحکمت آن را برای مردم بیان کنند تا اهداف عزاداری روشن شود. انتظار می رود، وعاظ ، مداحان ,منبریها و اهل فرهنک و علم در مراکز علمی و در تکایا و خیمه هایی که از سوی مردم برای عزدارای امام حسین علیه السلام بر پا می شود قبل از گریاندن مردم به تبیین فلسفه عزداری به ویژه برای جوانان بپردازند تا حکمت عزدارای و گریه برامام حسین علیه السلام برای همگان روشن و بعد از آن راهگشا ودرس زندگی برای همه ما باشد. مداحان و وعاظ برای اینکه بتوانند مردم را با امام حسین علیه السلام و اهداف قیام ایشان بیشتر آشنا کنند باید به عنوان اولین قدم مولفه هایی را مورد نظر قرار دهند که به عنوان شاخص در سیره و هدف قیام امام قرار دارد. اینگونه است که هم می توان برای امام عزدارای و گریه کرد وهم عزادرای داشت که تنها برپایه احساس نباشد بلکه توام با شناخت ومعرف عمیق از سیره و روش امام باشد.
وی تحقیق درخصوص سیره امام را اولین مولفه عزاداری بهتر عنوان کرده دراین باره گفت: مولفه اولی که مداحان و خطبا باید در منابر به آن توجه کنند تحقیق و تبیین سیره امام حسین علیه السلام از دوران مختلف زندگی امام تا زمان شهادت است, این سیره به صورت مستند با توسل به منابع معتبر اهل سنت و تشییع باید برای مردم بازخوانی شود تا مردم شناخت بیشتری از ابعاد زندگی امام داشته باشند.
حجت الاسلام حسنلو درادامه گفت: مولفه دوم تحقیق و تبیین اوضاع سیاسی و تحولات حیات امام حسین علیه السلام ودوره ای که منجر به قیام آن حضرت شد است. مسلما این دوره باید به صورت جدی برای مردم تبیین شود تا اهداف قیام آن حضرت بیش از پیش نمایان گردد.
مولفه سوم از منظر استاد حوزه در افزایش شناخت از امام اینگونه عنوان شد: تبیین وتحقیق انحرافات سیاسی و اجتماعی دوره امام وعلت هایی که منجر به قیام شد نیز مولفه سوم است که بسیار اهمیت دارد ومی تواند مخاطب را در آشنایی با حضرت بیش از پیش به پاسخ سوالات خود برساند.
وی افزود: مولفه چهارم تحقیق و تبیین حوادث ورویدادهای سیره امام حسین از مدینه تا مکه و کربلا است. بهتر است مخاطبین منابر با بیاناتی که امام با یاران خود داشته اند و در مسیر با سایر افراد برخوردهایی داشته اند که در بسیاری از کتب معروف به آن اشاره شده بپردازند.
حجت الاسلام حسنلو اشاعه زیبایی های رفتاری امام را برای جامعه مورد تاکید قرار داده دراین باره عنوان نمود: مولفه پنجم تحقیق و تبیین زیبایی ها ی اخلاقی و رفتاری در سیره امام حسین است.منبریها باید زیبایی های رفتار فردی و اجتماعی حضرت را مورد توجه قرار داده و مردم را با آن آشنا کنند. بهتر است احادیث مربوط به زندگی ایشان به صورت شعر بیان شود تا مردم بهتر با زندگی امام وابعاد روشن و شفاف آن آشنا شوند تا در سبک زندگی خود به کار گیرند.
وی دراین باره افزود: مولفه ششم استخراج زیبایی های زندگی فردی واجتماعی اصحاب امام حسین علیه السلام بخصوص در قیام امام حسین علیه السلام است. وفاداریها و رجزهایی که در حمایت از امام از خود نشان داده وخواندند. نقش زنان به عنوان زنان عاشورایی نیز در سخنرانیها باید جدی گرفته شود وامثال زنان زهیر که همسر خود را برای یاری رساندن به فرزند رسول خدا نهیب زدند نیز مورد مثال قرار بگیرد تا نقش زنان در دینداری جامعه وتاثیر گذاری بر افراد خانواده تبیین شود.
این استاد حوزه در ادامه با تاکید بر بیان اهداف قیام به سایر مولفه های یک عزاداری شاخص اشاره کرده خاطر نشان شد: مولفه هفتم تحقیق و تبیین اهداف وعلت قیام با استناد به سخنان حضرت است که از اهمیت بسیاری برخوردار است.در سخنان حضرت به خوبی علت قیام مشخص است. مولفه هشتم تحقیق واستخراج پیامهایی است که از رفتارهای امام در کربلا و قبل از ان در مدینه می توان به مرم داد. مثلا هنگامی که امام وارد کربلا می شود و حر ایشان را تعقیب کرد، امام با آبی که به همراه داشت از حر ویارانش که همگی تشنه بودند پذیرایی کرد, حتی مرکب آنها ران نیز سیراب نمود. بیان تفاوت رفتاری بین امام ودشمنان آن حضرت از جمله موضوعاتی است که توسط وعاظ و مداحان برای مردم جامعه باید تبیین شود تا مردم با رفتار نیک و سیره ارزشمند اخلاقی ائمه اطهار علیهم السلام آشنا شوند.
حجت الاسلام حسنلو افزود: مولفه نهم تحقیق و تبیین سیره حضرت با توجه به ایات قران کریم است. وعاظ ،خطابه گران وصاحبان تریبون ضمن اینکه روضه می خوانند و به شبهات پاسخ می دهند می توانند با استناد به سیره وایات قران منبرهای با معرفتی داشته باشند.
این استاد تاریخ اسلام و کارشناس دینی در پایان با تاکید بر تذهیب نفس از طریق مجالس وعظ و نوحه در ایام سوگواری گفت: مولفه دهم که منجر به گریه و عزاداری با معرفت می شود درس آموزی است که باید منبریها به مردم از آموزه های عاشورا دهند. بی تردید منبرها ومداحی ها باید موضوع بندی شده و کاربردی باشد. بهترین مولفه های سبک زندگی و قیام حضرت دسته بندی شده تا درسهای که از این منبرها به مردم آموزش داده می شود محتوای دینی و مذهبی مردم را افزایش دهد.زمانی می توان از عزداری درس گرفت وان را کاربردی نمود که این عزاداری منتج به تذهیب نفس شود. هر چند گریه برای امام حسین علیه السلام ثواب دارد اما زمانی که فرد مرتکب گناه شد و گریه اش معرفتی نباشد ثواب ها از بین می رود از این رو مداحان و وعاظ باید منبرهایی برای مردم داشته باشد که منجر به افزایش معرفت و اصلاح تعالی و رفتاری مردم شود تا به اصلاح دائمی و تقوی که معیار قرانی است نزدیک شود.
امیرعلی حسنلو مدیر گروه تاریخ مرکز مطالعات حوزه های علمیه با بیان اینکه در طول تاریخ معاندان امامت و ولایت با شبهه افکنی به دنبال دور کردن مردم از آموزه های حسینی بوده اند گفت: دشمنی با امام حسین علیه السلام و تلاش برای فراموش کردن چرایی نهضت امام حسین همواره منجر به ایجاد شبهاتی از سوی دشمنان اهل بیت علیهم السلام شده است.این شبهات درعصر حاضر از طریق معاندان نظام اسلامی و دشمنان ولایت وامامت در شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی بیشتر به چشم می آید تا بتوانند مردم را از عزاداریها دور کرده و به گونه ای مانع رساندن صدای حق طلبی شیعه و امام حسین علیه السلام به مردم عصر ما شوند. یکی از شبهاتی که همواره درباره عزاداریهای شیعه مطرح شده زیر سوال بردن عزاداری و گریه بر امام حسین است. پاسخ به این شبهه را می توان از طریق قرآن کریم دنبال کرد آنجایی که خداوند می فرماید: یعقوب در فراق یوسف آنقدر گریه کرد که چشمانش نابینا شد. یا در جای دیگری از قرآن خداوند درخصوص آل فرعون می گوید: که آسمان و زمین برانها گریه نکردند. موضوع گریه در قرآن بیانگر آن است با از دنیا رفتن انسان مومن، ولی الهی و انبیای الهی آسمان وزمین براو گریه می کنند ,حال چگونه می توان گفت که برای امام حسین علیه السلام نباید گریه کرد یا عزاداری کرد در حالی که شیعیان وآزادگان جهان در طول قرنها عزادار آن امام همام بوده اند. بنابراین گریه و عزاداری از منظر قرآن کریم مشروع و براساس معیار دین مقدس است.
این کارشناس دینی درخصوص مستندات قرآن درباره عزاداری گفت: در سیره نبوی نیز با از دنیا رفتن پسر پیامبر ایشان بر وی گریه کرد. بعد از شهادت حضرت حمزه, پیامبر از دیگران خواست براو گریه کنند و فرمود که بر حمزه گریه کنید چرا که او گریه کننده ای ندارد. همچنین در سوگ جعفر نیز گریه نمودند و برایش عزاداری کردند. بنابراین برای گریه و عزاداری بر اولیای دین دو گواه قران و سیره نبوی مشروعیت این موضوع را به اثبات می رساند. آنچه که می تواند موجب بهره مندی بیشتر ما از آموزه های محرم شود و منجر به اصلاح زندگی و کسب درس زندگی برای یکایک ما شود کسب معارف اهل بیت علیهم السلام است که مداحان, وعاظ و تریبون داران دراین ایام می توانند با توجه به زندگی امام حسین علیه السلام فلسفه وحکمت آن را برای مردم بیان کنند تا اهداف عزاداری روشن شود. انتظار می رود، وعاظ ، مداحان ,منبریها و اهل فرهنک و علم در مراکز علمی و در تکایا و خیمه هایی که از سوی مردم برای عزدارای امام حسین علیه السلام بر پا می شود قبل از گریاندن مردم به تبیین فلسفه عزداری به ویژه برای جوانان بپردازند تا حکمت عزدارای و گریه برامام حسین علیه السلام برای همگان روشن و بعد از آن راهگشا ودرس زندگی برای همه ما باشد. مداحان و وعاظ برای اینکه بتوانند مردم را با امام حسین علیه السلام و اهداف قیام ایشان بیشتر آشنا کنند باید به عنوان اولین قدم مولفه هایی را مورد نظر قرار دهند که به عنوان شاخص در سیره و هدف قیام امام قرار دارد. اینگونه است که هم می توان برای امام عزدارای و گریه کرد وهم عزادرای داشت که تنها برپایه احساس نباشد بلکه توام با شناخت ومعرف عمیق از سیره و روش امام باشد.
وی تحقیق درخصوص سیره امام را اولین مولفه عزاداری بهتر عنوان کرده دراین باره گفت: مولفه اولی که مداحان و خطبا باید در منابر به آن توجه کنند تحقیق و تبیین سیره امام حسین علیه السلام از دوران مختلف زندگی امام تا زمان شهادت است, این سیره به صورت مستند با توسل به منابع معتبر اهل سنت و تشییع باید برای مردم بازخوانی شود تا مردم شناخت بیشتری از ابعاد زندگی امام داشته باشند.
حجت الاسلام حسنلو درادامه گفت: مولفه دوم تحقیق و تبیین اوضاع سیاسی و تحولات حیات امام حسین علیه السلام ودوره ای که منجر به قیام آن حضرت شد است. مسلما این دوره باید به صورت جدی برای مردم تبیین شود تا اهداف قیام آن حضرت بیش از پیش نمایان گردد.
مولفه سوم از منظر استاد حوزه در افزایش شناخت از امام اینگونه عنوان شد: تبیین وتحقیق انحرافات سیاسی و اجتماعی دوره امام وعلت هایی که منجر به قیام شد نیز مولفه سوم است که بسیار اهمیت دارد ومی تواند مخاطب را در آشنایی با حضرت بیش از پیش به پاسخ سوالات خود برساند.
وی افزود: مولفه چهارم تحقیق و تبیین حوادث ورویدادهای سیره امام حسین از مدینه تا مکه و کربلا است. بهتر است مخاطبین منابر با بیاناتی که امام با یاران خود داشته اند و در مسیر با سایر افراد برخوردهایی داشته اند که در بسیاری از کتب معروف به آن اشاره شده بپردازند.
حجت الاسلام حسنلو اشاعه زیبایی های رفتاری امام را برای جامعه مورد تاکید قرار داده دراین باره عنوان نمود: مولفه پنجم تحقیق و تبیین زیبایی ها ی اخلاقی و رفتاری در سیره امام حسین است.منبریها باید زیبایی های رفتار فردی و اجتماعی حضرت را مورد توجه قرار داده و مردم را با آن آشنا کنند. بهتر است احادیث مربوط به زندگی ایشان به صورت شعر بیان شود تا مردم بهتر با زندگی امام وابعاد روشن و شفاف آن آشنا شوند تا در سبک زندگی خود به کار گیرند.
وی دراین باره افزود: مولفه ششم استخراج زیبایی های زندگی فردی واجتماعی اصحاب امام حسین علیه السلام بخصوص در قیام امام حسین علیه السلام است. وفاداریها و رجزهایی که در حمایت از امام از خود نشان داده وخواندند. نقش زنان به عنوان زنان عاشورایی نیز در سخنرانیها باید جدی گرفته شود وامثال زنان زهیر که همسر خود را برای یاری رساندن به فرزند رسول خدا نهیب زدند نیز مورد مثال قرار بگیرد تا نقش زنان در دینداری جامعه وتاثیر گذاری بر افراد خانواده تبیین شود.
این استاد حوزه در ادامه با تاکید بر بیان اهداف قیام به سایر مولفه های یک عزاداری شاخص اشاره کرده خاطر نشان شد: مولفه هفتم تحقیق و تبیین اهداف وعلت قیام با استناد به سخنان حضرت است که از اهمیت بسیاری برخوردار است.در سخنان حضرت به خوبی علت قیام مشخص است. مولفه هشتم تحقیق واستخراج پیامهایی است که از رفتارهای امام در کربلا و قبل از ان در مدینه می توان به مرم داد. مثلا هنگامی که امام وارد کربلا می شود و حر ایشان را تعقیب کرد، امام با آبی که به همراه داشت از حر ویارانش که همگی تشنه بودند پذیرایی کرد, حتی مرکب آنها ران نیز سیراب نمود. بیان تفاوت رفتاری بین امام ودشمنان آن حضرت از جمله موضوعاتی است که توسط وعاظ و مداحان برای مردم جامعه باید تبیین شود تا مردم با رفتار نیک و سیره ارزشمند اخلاقی ائمه اطهار علیهم السلام آشنا شوند.
حجت الاسلام حسنلو افزود: مولفه نهم تحقیق و تبیین سیره حضرت با توجه به ایات قران کریم است. وعاظ ،خطابه گران وصاحبان تریبون ضمن اینکه روضه می خوانند و به شبهات پاسخ می دهند می توانند با استناد به سیره وایات قران منبرهای با معرفتی داشته باشند.
این استاد تاریخ اسلام و کارشناس دینی در پایان با تاکید بر تذهیب نفس از طریق مجالس وعظ و نوحه در ایام سوگواری گفت: مولفه دهم که منجر به گریه و عزاداری با معرفت می شود درس آموزی است که باید منبریها به مردم از آموزه های عاشورا دهند. بی تردید منبرها ومداحی ها باید موضوع بندی شده و کاربردی باشد. بهترین مولفه های سبک زندگی و قیام حضرت دسته بندی شده تا درسهای که از این منبرها به مردم آموزش داده می شود محتوای دینی و مذهبی مردم را افزایش دهد.زمانی می توان از عزداری درس گرفت وان را کاربردی نمود که این عزاداری منتج به تذهیب نفس شود. هر چند گریه برای امام حسین علیه السلام ثواب دارد اما زمانی که فرد مرتکب گناه شد و گریه اش معرفتی نباشد ثواب ها از بین می رود از این رو مداحان و وعاظ باید منبرهایی برای مردم داشته باشد که منجر به افزایش معرفت و اصلاح تعالی و رفتاری مردم شود تا به اصلاح دائمی و تقوی که معیار قرانی است نزدیک شود.
