دبیر کارگروه مطبوعاتی جشنواره بین المللی امام رضا(ع) مطرح کرد:
رسانه ها بايد ارتباط عميق تري با فرهنگ رضوي برقرار كنند
هر یک از معاونان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامي رئیس یکی از کارگروههای تخصصی این جشنواره اند.
دکتر حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رئیس کارگروه مطبوعاتی این جشنواره و رضا مقدسی دبیری آن را برعهده دارد که درباره برنامه‌های حوزه رسانه جشنواره بین‌المللی امام رضا (ع) با خبرنگار خبرگزاری فرهنگ ضوی به گفت‌وگو نشسته‌است:
آقای مقدسی، در کارگروه مطبوعاتی جشنواره امام رضا (ع) چه جشنواره‌هایی برگزار می‌شود؟
ما فقط جشنواره جلوه‌های فرهنگ رضوی در رسانه‌ها را در این کارگروه داریم که هرساله در گیلان برگزار می‌شود. قبلاً جشنواره در دو بخش خبرگزاری‌ها و فضای مجازی و مطبوعات و رسانه‌های مکتوب برگزار می‌شد. از سال گذشته آثار رادیویی و تلویزیونی هم به جشنواره افزوده شد و در قالب جشنواره جلوه‌های فرهنگ رضوی در رسانه‌ها به میزبانی رشت برگزار می‌شود.
درباره نحوه تهیه و اعلام فراخوان جشنواره جلوه‌های فرهنگ رضوی در رسانه توضیح بفرمایید و اینکه شما چه روندی را برای تهیه و تنظیم این فراخوان طی می‌کنید؟
در قالب یک کارگروه تخصصی که متشکل از چند عضو است، در نشست‌های تخصصی به فراخوان می‌رسیم نظرات و دیدگاه‌های مختلف مطرح می‌شود تا سرانجام به یک فراخوان استاندارد برسیم.
پروسهٔ بررسی موضوعات مربوط به جشنواره در قالب یک کارگروه تخصصی، یک پروسه منطقی است که اول در جلسات کارشناسی موضوعات مطرح و در مورد آن بحث و تبادل‌نظر می‌شود. بخصوص درباره اینکه محورهای فراخوان در دوره جدید چه چیزهایی باشد و موضوعات روزی که وجود دارد و مهمترین مسائل حوزه فرهنگ رضوی چیست؟ لذا سعی می‌شود که در فراخوان حتما این موضوعات گنجانده شود. این روند، یک سیر خوب و منطقی است اما نکته‌ای که در ضمن جلسات کارشناسی به ذهن رسید این بود که ما جلساتی هم با حضور کارشناسان دیگری از رسانه‌ها داشته باشیم تا با حضور آن‌ها موضوعات و محورهای جشنواره دقیق تر انتخاب شود. یعنی علاوه بر عوامل اجرایی خود جشنواره، اگر ما از چند کارشناس فنی و محتوایی هم، در کارگروه مطبوعاتی جشنواره بهره‌مند شویم؛ افرادی که در حوزه فرهنگ رضوی صاحب‌تجربه عملی هم باشند، به نظرم این حضور به غنای بحث‌ها کمک می‌کند.
اما درباره روند آماده‌سازی فراخوان باید بگویم حدود یک ماه پس از برگزاری اختتامیه جشنواره امام رضا (ع)، نشست‌های کارشناسی برگزار می‌شود تا ما زودتر به فراخوان برسیم و درحالی‌که هنوز خیلی از جشنواره قبلی فاصله نگرفتم بلافاصله جلسات کارشناسی آماده‌سازی فراخوان برگزار می‌شود که این جلسات این دوره در ماه شهریورماه در تهران برگزار شد.
ما معتقدیم لازمه برگزاری جشنواره موفق آن‌هم با این حجم و گستردگی، این است که در طول سال برنامه‌ریزی داشته و فرصت کافی برای بررسی‌ها، اظهارنظرها و چکش‌کاری‌ها وجود داشته باشد تا این موضوع در سطوح مختلف کارشناسی طرح و بررسی شود. به نظر من این روند خوبی است. ضمن اینکه وقتی از جشنواره قبلی فاصله زمانی نگرفته باشیم آمادگی ذهنی وجود دارد و ما بلافاصله وارد دستور کار جشنواره بعدی می‌شویم.
آقای مقدسی شما فردی رسانه‌ای هستید و مدام با رسانه و اهالی رسانه سروکار دارید. حضور امام رضا (ع) را در عرصه رسانه‌ای کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟ خلأها و نقاط مثبت ما کجاست؟
این موضوع خیلی جای کار دارد و من خیلی احساس خلأ می‌کنم. مردم ما باوجود مقدس حضرت رضا علیه‌السلام در ایران و امامزادگان رضوی، حضرت معصومه سلام‌الله‌علیه، حضرت احمد بن موسی و سایر امامزادگان در ایران، ارتباط معنوی و عاطفی دارند. اما در جهت استفاده معرفتی از وجود مقدس حضرت رضا و امامزادگان خیلی کم‌کار شده است. ما در فضای رسانه‌ای خودمان شاهد آثار خیلی کمی هستیم.
دلیل این خلأها چیست؟
بخشی از آن به دلیل این است که رسانه‌ها و خصوصاً رسانه‌های سراسری و روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها بیشتر درگیر موضوعات و مسائل جاری کشور هستند و کمتر سراغ موضوعات این‌چنینی می‌روند. ما باید به‌گونه‌ای تبلیغ کنیم، یعنی ارتباط معارف دینی را با مسائل روز این‌قدر نزدیک و به‌هم‌پیوسته مطرح کنیم که راهکارها برای حل مسائل روزمان را از دل معارف دینی بیرون بیاوریم. در این صورت اگر رسانه‌ها به دنبال راهکاری برای حل مشکلات و مسائل مختلف اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و... باشند، سراغ معارف دینی و رضوی می‌روند.
خوشبختانه در کارگروه مطبوعاتی جشنواره تلاش کرده‌ایم پیوستگی بین موضوعات روز و مسائل جاری کشور با معارف رضوی برقرار کنیم. البته این مسئله احتیاج به زمان دارد تا جا بیافتد و برای آن تولید محتوا صورت بگیرد و رسانه‌ها در این موضوع فعال شوند.
آقای مقدسی، یکی از انتقادهایی که به جشنواره مطبوعات رضوی گاهی وارد می‌کنند این است که بیشتر برگزیدگان این جشنواره مشهدی هستند؟
البته من این را نقطه مثبت جشنواره می‌بینم و ما باید این فرصت را قدر بدانیم که رسانه های پر تعداد و با اعتبار خراسان به دلیل هم‌جواری با مشهد و حرم رضوی، نسبت به فرهنگ رضوی و گسترش آن ادای دین کنند. هرچند ما در سال گذشته شاهد مشارکت حداکثری رسانه‌های استان خراسان رضوی بودیم که به لحاظ هم‌جواری با حرم رضوی اتفاق خوبی است و اتفاقاً تأکید ما این است که این روند تقویت شود و ما اصلاً موافق نیستیم که سهم این استان در تولید محتوا کاسته شود. چون به‌هرحال این را نقطه قوت جشنواره می‌دانیم. اما تلاش ما این است که نقش رسانه‌های بقیه استان‌ها که تاکنون حضورشان کمرنگ بوده پررنگ‌تر شود. در آثار امسال شاهد بودیم که رسانه‌های سراسری خوشبختانه حضور بهتری نسبت به جشنواره سال قبل داشتند. ما در مرحله بعد به دنبال آن هستیم که ان‌شاءالله بتوانیم، حضور رسانه‌های استانی و محلی سایر استان‌ها را در جشنواره تقویت کنیم. به‌هرحال ما در سطح کشور، در دیگر استان‌ها رسانه‌های مطرح و توانمندی داریم مثل خود استان گیلان، که رسانه‌های خوب و توانمندی دارد. تأکید ما بر این است که این رسانه‌ها کیفیت و تولیدات خودشان را افزایش دهند تا بتوانند با رسانه‌های سراسری رقابت کنند. این از یک‌جهت مؤثر خواهد بود که ما فرهنگ رضوی را ضمن اینکه از طریق رسانه‌های سراسری بسط و گسترش می‌دهیم از طریق رسانه‌های استانی و محلی هم تقویت کنیم.
من فکر می‌کنم برای این موضوع، نیاز است که ما در دبیرخانه و همچنین در معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد به‌طور ویژه با رسانه‌های مطرح این استان‌ها رایزنی داشته باشیم و از مدیران مسئول، و سردبیران رسانه‌های استان‌ها بخواهیم حضور فعال‌تری در این جشنواره داشته باشند.
این جشنواره با معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد چه همکاری دارد و این معاونت چه کمک و حمایتی از جشنواره مطبوعات رضوی می‌کند؟
در بحث اطلاع‌رسانی و تبلیغات جشنواره، ارتباط با رسانه‌های سراسری و استانی معاونت با دبیرخانه جشنواره رسانه‌های رضوی همکاری دارد. داوری آثار، هم به‌صورت متمرکز توسط معاونت مطبوعاتی انجام می‌شود. در بخش‌های دیگر هم ما تا جایی که توانمان اجازه داده است، در خدمت دوستان استان گیلان و دبیرخانه این جشنواره و بنیاد امام رضا (ع) بوده‌ایم و هستیم. این همکاری و همفکری پیوندی بین معاونت مطبوعاتی، بنیاد امام رضا (ع) و دبیرخانه جشنواره الحمدالله وجود دارد و همین همکاری خیلی از کارها را تسهیل کرده و جلو برده است.
این نکته را هم اضافه کنم که معاونت مطبوعاتی در بحث رتبه بندی مطبوعات، رسانه هایی که به تقویت فرهنگ دینی مبادرت کنند را مورد حمایت قرار می دهد و از این جهت هم جشنواره رضوی مورد توجه و حمایت معاونت وطبوعاتی قرار دارد.
در بعضی از جشنواره‌ها بحث آموزش هم مطرح است یعنی کارگاه‌های آموزشی هم در حاشیه آن برگزار می‌شود. در مورد جشنواره گیلان چطور، شما همچنین برنامه‌ای دارید یا معاونت مطبوعاتی می‌تواند برای کارگاه‌های آموزش کمکی کند؟
ببینید کاری که امسال تا حدودی به این منظور شما نزدیک است و انجام شد، این بود که در بیانیه هیئت‌داوران، فقط به انتخاب نفرات برگزیده بسنده نشد. بلکه در هر یک از بخش‌های جشنواره، داوران نظرات خود را به‌صورت مشروح اعلام کردند. که خود من در مراسم اختتامیه نکات کلیدی این بیانیه را خدمت دوستان رسانه‌ای حاضر قرائت کردم و مورد استقبال اهالی رسانه هم قرار گرفت و خیلی‌ها بعد از مراسم اختتامیه به ما مراجعه کردند و گفتند این خیلی راهکار خوبی بود که ما متوجه شویم اشکالاتمان کجاست و به چه نکاتی باید توجه کنیم. همین موضوع در جلسه داوری بحث شد که ما بیانیه را طوری تدوین کنیم که جنبه آموزشی هم برای دوستانی که در این حوزه فعال هستند داشته باشد.
اما اینکه ما به‌طور خاص کارگاه‌های آموزشی رسانه‌ای برگزار کنیم، این کار توسط استان‌ها حسب نیاز رسانه‌های محلی و استانی برگزار می‌شود، یعنی ادارات ارشاد استان‌ها، حسب نیازی که رسانه‌ها اعلام می‌کنند، در این زمینه کارگاه‌ها را برگزار می‌کنند. قبلاً هم این کار انجام‌شده. یا رسانه‌ها در قالب انجمن‌هایی که در استان دارند، این کلاس‌ها را برگزار می‌کنند و معاونت مطبوعاتی برای تقویت و گسترش این کلاس‌ها،آموزش رسانه ها کمک می کند.
دکتر حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رئیس کارگروه مطبوعاتی این جشنواره و رضا مقدسی دبیری آن را برعهده دارد که درباره برنامه‌های حوزه رسانه جشنواره بین‌المللی امام رضا (ع) با خبرنگار خبرگزاری فرهنگ ضوی به گفت‌وگو نشسته‌است:
آقای مقدسی، در کارگروه مطبوعاتی جشنواره امام رضا (ع) چه جشنواره‌هایی برگزار می‌شود؟
ما فقط جشنواره جلوه‌های فرهنگ رضوی در رسانه‌ها را در این کارگروه داریم که هرساله در گیلان برگزار می‌شود. قبلاً جشنواره در دو بخش خبرگزاری‌ها و فضای مجازی و مطبوعات و رسانه‌های مکتوب برگزار می‌شد. از سال گذشته آثار رادیویی و تلویزیونی هم به جشنواره افزوده شد و در قالب جشنواره جلوه‌های فرهنگ رضوی در رسانه‌ها به میزبانی رشت برگزار می‌شود.
درباره نحوه تهیه و اعلام فراخوان جشنواره جلوه‌های فرهنگ رضوی در رسانه توضیح بفرمایید و اینکه شما چه روندی را برای تهیه و تنظیم این فراخوان طی می‌کنید؟
در قالب یک کارگروه تخصصی که متشکل از چند عضو است، در نشست‌های تخصصی به فراخوان می‌رسیم نظرات و دیدگاه‌های مختلف مطرح می‌شود تا سرانجام به یک فراخوان استاندارد برسیم.
پروسهٔ بررسی موضوعات مربوط به جشنواره در قالب یک کارگروه تخصصی، یک پروسه منطقی است که اول در جلسات کارشناسی موضوعات مطرح و در مورد آن بحث و تبادل‌نظر می‌شود. بخصوص درباره اینکه محورهای فراخوان در دوره جدید چه چیزهایی باشد و موضوعات روزی که وجود دارد و مهمترین مسائل حوزه فرهنگ رضوی چیست؟ لذا سعی می‌شود که در فراخوان حتما این موضوعات گنجانده شود. این روند، یک سیر خوب و منطقی است اما نکته‌ای که در ضمن جلسات کارشناسی به ذهن رسید این بود که ما جلساتی هم با حضور کارشناسان دیگری از رسانه‌ها داشته باشیم تا با حضور آن‌ها موضوعات و محورهای جشنواره دقیق تر انتخاب شود. یعنی علاوه بر عوامل اجرایی خود جشنواره، اگر ما از چند کارشناس فنی و محتوایی هم، در کارگروه مطبوعاتی جشنواره بهره‌مند شویم؛ افرادی که در حوزه فرهنگ رضوی صاحب‌تجربه عملی هم باشند، به نظرم این حضور به غنای بحث‌ها کمک می‌کند.
اما درباره روند آماده‌سازی فراخوان باید بگویم حدود یک ماه پس از برگزاری اختتامیه جشنواره امام رضا (ع)، نشست‌های کارشناسی برگزار می‌شود تا ما زودتر به فراخوان برسیم و درحالی‌که هنوز خیلی از جشنواره قبلی فاصله نگرفتم بلافاصله جلسات کارشناسی آماده‌سازی فراخوان برگزار می‌شود که این جلسات این دوره در ماه شهریورماه در تهران برگزار شد.
ما معتقدیم لازمه برگزاری جشنواره موفق آن‌هم با این حجم و گستردگی، این است که در طول سال برنامه‌ریزی داشته و فرصت کافی برای بررسی‌ها، اظهارنظرها و چکش‌کاری‌ها وجود داشته باشد تا این موضوع در سطوح مختلف کارشناسی طرح و بررسی شود. به نظر من این روند خوبی است. ضمن اینکه وقتی از جشنواره قبلی فاصله زمانی نگرفته باشیم آمادگی ذهنی وجود دارد و ما بلافاصله وارد دستور کار جشنواره بعدی می‌شویم.
آقای مقدسی شما فردی رسانه‌ای هستید و مدام با رسانه و اهالی رسانه سروکار دارید. حضور امام رضا (ع) را در عرصه رسانه‌ای کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟ خلأها و نقاط مثبت ما کجاست؟
این موضوع خیلی جای کار دارد و من خیلی احساس خلأ می‌کنم. مردم ما باوجود مقدس حضرت رضا علیه‌السلام در ایران و امامزادگان رضوی، حضرت معصومه سلام‌الله‌علیه، حضرت احمد بن موسی و سایر امامزادگان در ایران، ارتباط معنوی و عاطفی دارند. اما در جهت استفاده معرفتی از وجود مقدس حضرت رضا و امامزادگان خیلی کم‌کار شده است. ما در فضای رسانه‌ای خودمان شاهد آثار خیلی کمی هستیم.
دلیل این خلأها چیست؟
بخشی از آن به دلیل این است که رسانه‌ها و خصوصاً رسانه‌های سراسری و روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها بیشتر درگیر موضوعات و مسائل جاری کشور هستند و کمتر سراغ موضوعات این‌چنینی می‌روند. ما باید به‌گونه‌ای تبلیغ کنیم، یعنی ارتباط معارف دینی را با مسائل روز این‌قدر نزدیک و به‌هم‌پیوسته مطرح کنیم که راهکارها برای حل مسائل روزمان را از دل معارف دینی بیرون بیاوریم. در این صورت اگر رسانه‌ها به دنبال راهکاری برای حل مشکلات و مسائل مختلف اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و... باشند، سراغ معارف دینی و رضوی می‌روند.
خوشبختانه در کارگروه مطبوعاتی جشنواره تلاش کرده‌ایم پیوستگی بین موضوعات روز و مسائل جاری کشور با معارف رضوی برقرار کنیم. البته این مسئله احتیاج به زمان دارد تا جا بیافتد و برای آن تولید محتوا صورت بگیرد و رسانه‌ها در این موضوع فعال شوند.
آقای مقدسی، یکی از انتقادهایی که به جشنواره مطبوعات رضوی گاهی وارد می‌کنند این است که بیشتر برگزیدگان این جشنواره مشهدی هستند؟
البته من این را نقطه مثبت جشنواره می‌بینم و ما باید این فرصت را قدر بدانیم که رسانه های پر تعداد و با اعتبار خراسان به دلیل هم‌جواری با مشهد و حرم رضوی، نسبت به فرهنگ رضوی و گسترش آن ادای دین کنند. هرچند ما در سال گذشته شاهد مشارکت حداکثری رسانه‌های استان خراسان رضوی بودیم که به لحاظ هم‌جواری با حرم رضوی اتفاق خوبی است و اتفاقاً تأکید ما این است که این روند تقویت شود و ما اصلاً موافق نیستیم که سهم این استان در تولید محتوا کاسته شود. چون به‌هرحال این را نقطه قوت جشنواره می‌دانیم. اما تلاش ما این است که نقش رسانه‌های بقیه استان‌ها که تاکنون حضورشان کمرنگ بوده پررنگ‌تر شود. در آثار امسال شاهد بودیم که رسانه‌های سراسری خوشبختانه حضور بهتری نسبت به جشنواره سال قبل داشتند. ما در مرحله بعد به دنبال آن هستیم که ان‌شاءالله بتوانیم، حضور رسانه‌های استانی و محلی سایر استان‌ها را در جشنواره تقویت کنیم. به‌هرحال ما در سطح کشور، در دیگر استان‌ها رسانه‌های مطرح و توانمندی داریم مثل خود استان گیلان، که رسانه‌های خوب و توانمندی دارد. تأکید ما بر این است که این رسانه‌ها کیفیت و تولیدات خودشان را افزایش دهند تا بتوانند با رسانه‌های سراسری رقابت کنند. این از یک‌جهت مؤثر خواهد بود که ما فرهنگ رضوی را ضمن اینکه از طریق رسانه‌های سراسری بسط و گسترش می‌دهیم از طریق رسانه‌های استانی و محلی هم تقویت کنیم.
من فکر می‌کنم برای این موضوع، نیاز است که ما در دبیرخانه و همچنین در معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد به‌طور ویژه با رسانه‌های مطرح این استان‌ها رایزنی داشته باشیم و از مدیران مسئول، و سردبیران رسانه‌های استان‌ها بخواهیم حضور فعال‌تری در این جشنواره داشته باشند.
این جشنواره با معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد چه همکاری دارد و این معاونت چه کمک و حمایتی از جشنواره مطبوعات رضوی می‌کند؟
در بحث اطلاع‌رسانی و تبلیغات جشنواره، ارتباط با رسانه‌های سراسری و استانی معاونت با دبیرخانه جشنواره رسانه‌های رضوی همکاری دارد. داوری آثار، هم به‌صورت متمرکز توسط معاونت مطبوعاتی انجام می‌شود. در بخش‌های دیگر هم ما تا جایی که توانمان اجازه داده است، در خدمت دوستان استان گیلان و دبیرخانه این جشنواره و بنیاد امام رضا (ع) بوده‌ایم و هستیم. این همکاری و همفکری پیوندی بین معاونت مطبوعاتی، بنیاد امام رضا (ع) و دبیرخانه جشنواره الحمدالله وجود دارد و همین همکاری خیلی از کارها را تسهیل کرده و جلو برده است.
این نکته را هم اضافه کنم که معاونت مطبوعاتی در بحث رتبه بندی مطبوعات، رسانه هایی که به تقویت فرهنگ دینی مبادرت کنند را مورد حمایت قرار می دهد و از این جهت هم جشنواره رضوی مورد توجه و حمایت معاونت وطبوعاتی قرار دارد.
در بعضی از جشنواره‌ها بحث آموزش هم مطرح است یعنی کارگاه‌های آموزشی هم در حاشیه آن برگزار می‌شود. در مورد جشنواره گیلان چطور، شما همچنین برنامه‌ای دارید یا معاونت مطبوعاتی می‌تواند برای کارگاه‌های آموزش کمکی کند؟
ببینید کاری که امسال تا حدودی به این منظور شما نزدیک است و انجام شد، این بود که در بیانیه هیئت‌داوران، فقط به انتخاب نفرات برگزیده بسنده نشد. بلکه در هر یک از بخش‌های جشنواره، داوران نظرات خود را به‌صورت مشروح اعلام کردند. که خود من در مراسم اختتامیه نکات کلیدی این بیانیه را خدمت دوستان رسانه‌ای حاضر قرائت کردم و مورد استقبال اهالی رسانه هم قرار گرفت و خیلی‌ها بعد از مراسم اختتامیه به ما مراجعه کردند و گفتند این خیلی راهکار خوبی بود که ما متوجه شویم اشکالاتمان کجاست و به چه نکاتی باید توجه کنیم. همین موضوع در جلسه داوری بحث شد که ما بیانیه را طوری تدوین کنیم که جنبه آموزشی هم برای دوستانی که در این حوزه فعال هستند داشته باشد.
اما اینکه ما به‌طور خاص کارگاه‌های آموزشی رسانه‌ای برگزار کنیم، این کار توسط استان‌ها حسب نیاز رسانه‌های محلی و استانی برگزار می‌شود، یعنی ادارات ارشاد استان‌ها، حسب نیازی که رسانه‌ها اعلام می‌کنند، در این زمینه کارگاه‌ها را برگزار می‌کنند. قبلاً هم این کار انجام‌شده. یا رسانه‌ها در قالب انجمن‌هایی که در استان دارند، این کلاس‌ها را برگزار می‌کنند و معاونت مطبوعاتی برای تقویت و گسترش این کلاس‌ها،آموزش رسانه ها کمک می کند.
