هنرمند معرق کار مشهدی در گفتگو با خبرگزاری رضوی:
آثار «معرق» در گوشه کارگاه هنرمندان خاک می خورد
خبرگزاری رضوی- «یک نقاش از رنگ به عنوان ابزاری برای بیان نقاشی خود استفاده می‌کند و شاید بسیاری از هنرمندان نیز از چوب به عنوان ماده و ابزاری برای ساخت اثر. من فکر میکنم که چوبها خود حرفی برای گفتن دارند. نقش، بافت و رنگ های چوب مانند حروفی هستند که اگر درست در کنار یکدیگر قرار گیرند، آنگاه کلام سحر آمیز خود را نمایان می‌سازد. باید زبان آنها را درک کرد تا سخنی تازه گفت».
اینها بخشی از صحبت های سعید ارزگان هنرمند معرق کار ۳۹ ساله مشهدی است که اثر فاخر و بی نظیر او به نام «سحر چوب» که نقش و نگار اثر «یاضامن آهو» استاد محمود فرشچیان را به وسیله معرق چوب درآورده، شاهکاری محسوب می شود و تحسین زیادی را برانگیخته است. وی در خلق اثر معرقش، روش‌های رایجی را که آموخته بود کنار گذاشت و دست به ابداعات تازه‌ای زد تا بتواند کیفیت‌های مورد نظر خود را برآورده کند و نهایتاً موفق به ابداع سه شیوه منحصربه‌فرد در اجرا و قالب کلی معرق چوب شد. این شکاهکار نهایتاً پس از ۶ سال تلاش و تفکر مستمر در سال ۱۳۹۴ به اتمام رسید.
با این هنرمند با ذوق در خصوص جایگاه معرق کاری و پیچ و خم های این هنر به گفت و گو نشستیم که در ادامه می خوانید:
آقای ارزگان هنر معرق کاری چه جایگاهی در بین دیگر هنرها دارد و آیا مردم با این رشته آشنا هستند؟
هنر معرق قدمتی بیش از ۵۰۰۰ هزار سال دارد و خاستگاه آن با توجه به کشفیاتی که از شهر سوخته زابل انجام شده، ایران است. این هنر در دسته هنرهای دستی و «craft» و صنایع دستی جای می گیرد که مجزا از هنرهای تجسمی است. در دسته هنرهای چوب، زیباترین و جذابترین هنر معرق چوب است که البته اگر نگوییم سختترین، جزو سختترین های آن هم هست که هنرمند معرق کار باید صبر و دقت زیادی را در کارش داشته باشد. خوشبختانه این هنر نه تنها در ایران که در دیگر نقاط دنیا هم شناخته شده است ولی هنوز مانند نقاشی و مجسمه سازی فراگیر و برند و مارکت نشده و همین موضوع بسیار به زیان این هنر زیبا است. چرا که آثار معرق درجه یک و فاخر بازار زیادی برای فروش ندارند و متاسفانه بازاریابی و برند سازی روی این هنر نشده است.
هنرمندان فعال در این حوزه چقدر توانسته اند آثار فاخری تولید کنند؟
تولید آثار فاخر جدای از توان علمی و هنری و نیز دانش و تبحر اجرایی، مسائل دیگه ای را هم می طلبد از جمله شناخت جامعه از آن هنر و مطالبه هنر و ارزشی که برای هنرمندان و هنرشان قائل است که نشانه آن خرید و توجه به آثار فاخر هنرمندان است. حلقه اول برای ایجاد این بستر و فرهنگ سازی برای مردم و مسئولین است که مردم را هرچه بیشتر با هنرمندان و هنرشان وصل کنند.
متاسفانه فعلا اقدامی موثر و ادامه دار و جامع برای این مهم در جامعه ما وجود ندارد و برای همین هنرمندان معرق کار، گاه از وجود و طبع دل خود آثاری بی بدیل خلق می کنند ولی به علت عدم حمایت مادی و معنوی مجبور به ساخت آثار بازاری برای امرار معاش هستند که البته بستر حمایت از همان هم توسط مسئولین بدرستی ایجاد نشده است.می خواهم بگویم علت عدم ساخت آثار فاخر ناتوانی هنرمند نیست. اقتضای جامعه و اقتصادی است. در قدیم که حمایتی از هنرمندان بود و هنر طالب بیشتری داشت توسط اساتید آثار بسیار فاخری ساخته میشد ولی الان آثار در گوشه کارگاه هنرمندان خاک می خورد و هیچ حمایتی نمیشود.
آیا می توان از این هنر به عنوان منبعی برای امرار معاش و کسب درآمد استفاده کرد؟
بله. این هنر بستر وسیعی دارد و به صورت آموزش هنرجو، فضا سازی دکوراسیون داخلی،ساخت تزیینات روی جعبه یا وسایل شخصی یا دکوراسیون، ساخت تابلو های معرق ساخت جواهرات چوبی یا ترکیبی و .... بسترهای کارهای معرق به صورت فروش و بازاری است که میشود به خوبی روی آن کار کرد و بازار خوبی هم پیدا کرد. البته به شرطی که تبلیغات و مارکتینگ خوبی هم توسط هنرمند انجام بشود.
امکان پرورش و آموزش علاقه مندان به این حوزه فراهم است؟ و مراکزی برای این کار وجود دارد و اساتید ماهری در این زمینه داریم؟
بله. برای این رشته ما در مشهد اساتید بسیار ماهر و ممتازی را داریم که در کشور و دنیا حرف برای گفتن دارند.مراکز خانه های فرهنگ شهرداری و آموزشگاههای خصوصی و نیز دانشگاه هنر فردوس هم دیگر گزینه ها محسوب می شوند که آموزشهای مقدماتی و کمی پیشرفته را برای این هنر دارند.بالاخره اگه کسی بخواهد این هنر را یاد بگیرد بی استاد نخواهند ماند.
چه انتظاری از مسئولان برای رونق این حرفه دارید؟
امان از مسئولان که ما هرچه گفتیم گوشی برای شنیدن نبود. با این وجود انتظار خاصی نیست فقط برای مسئولیتشان دل بسوزانند. به این فکر کنند که چطور میتوانند هنر را اوج بدهند. هنرمند کارش را بلد است و اتفاقا خوب هم بلد است.اما من پیشنهاداتی دارم که در ادامه به آن اشاره می کنم؛ ایجاد بازارهای محلی و نمایشگاههای محلی و مناسبتی و تبلیغ گسترده برای عموم برای حمایت از تولیدات هنرمندان و غرفه های آنها که خوشبختانه در این زمینه دو سال قبل اتفاقات خوبی افتاد که امیدوارم ادامه دار و با برنامه پیش برود.
دوم حمایت از آثار فاخر و خرید این آثار توسط ارگانها که سازمانها که طبق قانون بخشی از بودجه هر سازمان باید برای حمایت از صنایع دستی صرف بشود. سوم بستر سازی؛ برای حمایت و جذب از شرکت های خصوصی برای برپایی حراج های هنری که در تمام دنیا رواج دارد و برای گردش بازار هنر فاخر و فرهنگ سازی بین مردم بسیار کمک کننده است. چهارم تشکیل اتاق فکر در استانداری و دعوت از هنرمندان و اهل فن مطرح شهر برای برنامه ریزی و ایده پردازی برای بهبود فضای هنر و فرهنگ سازی و بستر سازی برای ارتقاء جایگاه هنر در شهر و جامعه.مطمئنا اگه دل بدهند و توجه کنند، هنرمندان از سر ذوق در این اتاق فکر شرکت خواهد کرد.
کلام آخر باید بگویم خوشبختی هر انسانی است که با هنر آشنا شود. چنان روح انسان با هنر زیبا می شود و آرامش میگیرد که دیگر هیچگاه از آن دور نخواهی شد. البته کسی که هنر را درک کند. خاصه هنر چوب که خود چوب انرژی و کشش خاصی دارد و با روح انسان عجین است و خصوصا معرق چوب که زیبایی های رنگ و نقش چوبها و شگفتیهای این رنگها و نقوش روح آدمیزاد را به پرواز در میاورد.
اینها بخشی از صحبت های سعید ارزگان هنرمند معرق کار ۳۹ ساله مشهدی است که اثر فاخر و بی نظیر او به نام «سحر چوب» که نقش و نگار اثر «یاضامن آهو» استاد محمود فرشچیان را به وسیله معرق چوب درآورده، شاهکاری محسوب می شود و تحسین زیادی را برانگیخته است. وی در خلق اثر معرقش، روش‌های رایجی را که آموخته بود کنار گذاشت و دست به ابداعات تازه‌ای زد تا بتواند کیفیت‌های مورد نظر خود را برآورده کند و نهایتاً موفق به ابداع سه شیوه منحصربه‌فرد در اجرا و قالب کلی معرق چوب شد. این شکاهکار نهایتاً پس از ۶ سال تلاش و تفکر مستمر در سال ۱۳۹۴ به اتمام رسید.
با این هنرمند با ذوق در خصوص جایگاه معرق کاری و پیچ و خم های این هنر به گفت و گو نشستیم که در ادامه می خوانید:
آقای ارزگان هنر معرق کاری چه جایگاهی در بین دیگر هنرها دارد و آیا مردم با این رشته آشنا هستند؟
هنر معرق قدمتی بیش از ۵۰۰۰ هزار سال دارد و خاستگاه آن با توجه به کشفیاتی که از شهر سوخته زابل انجام شده، ایران است. این هنر در دسته هنرهای دستی و «craft» و صنایع دستی جای می گیرد که مجزا از هنرهای تجسمی است. در دسته هنرهای چوب، زیباترین و جذابترین هنر معرق چوب است که البته اگر نگوییم سختترین، جزو سختترین های آن هم هست که هنرمند معرق کار باید صبر و دقت زیادی را در کارش داشته باشد. خوشبختانه این هنر نه تنها در ایران که در دیگر نقاط دنیا هم شناخته شده است ولی هنوز مانند نقاشی و مجسمه سازی فراگیر و برند و مارکت نشده و همین موضوع بسیار به زیان این هنر زیبا است. چرا که آثار معرق درجه یک و فاخر بازار زیادی برای فروش ندارند و متاسفانه بازاریابی و برند سازی روی این هنر نشده است.
هنرمندان فعال در این حوزه چقدر توانسته اند آثار فاخری تولید کنند؟
تولید آثار فاخر جدای از توان علمی و هنری و نیز دانش و تبحر اجرایی، مسائل دیگه ای را هم می طلبد از جمله شناخت جامعه از آن هنر و مطالبه هنر و ارزشی که برای هنرمندان و هنرشان قائل است که نشانه آن خرید و توجه به آثار فاخر هنرمندان است. حلقه اول برای ایجاد این بستر و فرهنگ سازی برای مردم و مسئولین است که مردم را هرچه بیشتر با هنرمندان و هنرشان وصل کنند.
متاسفانه فعلا اقدامی موثر و ادامه دار و جامع برای این مهم در جامعه ما وجود ندارد و برای همین هنرمندان معرق کار، گاه از وجود و طبع دل خود آثاری بی بدیل خلق می کنند ولی به علت عدم حمایت مادی و معنوی مجبور به ساخت آثار بازاری برای امرار معاش هستند که البته بستر حمایت از همان هم توسط مسئولین بدرستی ایجاد نشده است.می خواهم بگویم علت عدم ساخت آثار فاخر ناتوانی هنرمند نیست. اقتضای جامعه و اقتصادی است. در قدیم که حمایتی از هنرمندان بود و هنر طالب بیشتری داشت توسط اساتید آثار بسیار فاخری ساخته میشد ولی الان آثار در گوشه کارگاه هنرمندان خاک می خورد و هیچ حمایتی نمیشود.
آیا می توان از این هنر به عنوان منبعی برای امرار معاش و کسب درآمد استفاده کرد؟
بله. این هنر بستر وسیعی دارد و به صورت آموزش هنرجو، فضا سازی دکوراسیون داخلی،ساخت تزیینات روی جعبه یا وسایل شخصی یا دکوراسیون، ساخت تابلو های معرق ساخت جواهرات چوبی یا ترکیبی و .... بسترهای کارهای معرق به صورت فروش و بازاری است که میشود به خوبی روی آن کار کرد و بازار خوبی هم پیدا کرد. البته به شرطی که تبلیغات و مارکتینگ خوبی هم توسط هنرمند انجام بشود.
امکان پرورش و آموزش علاقه مندان به این حوزه فراهم است؟ و مراکزی برای این کار وجود دارد و اساتید ماهری در این زمینه داریم؟
بله. برای این رشته ما در مشهد اساتید بسیار ماهر و ممتازی را داریم که در کشور و دنیا حرف برای گفتن دارند.مراکز خانه های فرهنگ شهرداری و آموزشگاههای خصوصی و نیز دانشگاه هنر فردوس هم دیگر گزینه ها محسوب می شوند که آموزشهای مقدماتی و کمی پیشرفته را برای این هنر دارند.بالاخره اگه کسی بخواهد این هنر را یاد بگیرد بی استاد نخواهند ماند.
چه انتظاری از مسئولان برای رونق این حرفه دارید؟
امان از مسئولان که ما هرچه گفتیم گوشی برای شنیدن نبود. با این وجود انتظار خاصی نیست فقط برای مسئولیتشان دل بسوزانند. به این فکر کنند که چطور میتوانند هنر را اوج بدهند. هنرمند کارش را بلد است و اتفاقا خوب هم بلد است.اما من پیشنهاداتی دارم که در ادامه به آن اشاره می کنم؛ ایجاد بازارهای محلی و نمایشگاههای محلی و مناسبتی و تبلیغ گسترده برای عموم برای حمایت از تولیدات هنرمندان و غرفه های آنها که خوشبختانه در این زمینه دو سال قبل اتفاقات خوبی افتاد که امیدوارم ادامه دار و با برنامه پیش برود.
دوم حمایت از آثار فاخر و خرید این آثار توسط ارگانها که سازمانها که طبق قانون بخشی از بودجه هر سازمان باید برای حمایت از صنایع دستی صرف بشود. سوم بستر سازی؛ برای حمایت و جذب از شرکت های خصوصی برای برپایی حراج های هنری که در تمام دنیا رواج دارد و برای گردش بازار هنر فاخر و فرهنگ سازی بین مردم بسیار کمک کننده است. چهارم تشکیل اتاق فکر در استانداری و دعوت از هنرمندان و اهل فن مطرح شهر برای برنامه ریزی و ایده پردازی برای بهبود فضای هنر و فرهنگ سازی و بستر سازی برای ارتقاء جایگاه هنر در شهر و جامعه.مطمئنا اگه دل بدهند و توجه کنند، هنرمندان از سر ذوق در این اتاق فکر شرکت خواهد کرد.
کلام آخر باید بگویم خوشبختی هر انسانی است که با هنر آشنا شود. چنان روح انسان با هنر زیبا می شود و آرامش میگیرد که دیگر هیچگاه از آن دور نخواهی شد. البته کسی که هنر را درک کند. خاصه هنر چوب که خود چوب انرژی و کشش خاصی دارد و با روح انسان عجین است و خصوصا معرق چوب که زیبایی های رنگ و نقش چوبها و شگفتیهای این رنگها و نقوش روح آدمیزاد را به پرواز در میاورد.
