کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

نویسنده کتاب«امام رضا(ع) الگوی زندگی» در گفت و گو با خبرگزاری رضوی مطرح کرد:

دلایل فراخوانی امام رضا(ع) از مدینه به مرو/جزییات قیام ابن طباطباء در عصر امام هشتم

9 فروردين 1398 ساعت 23:55

بر اساس آنچه در تاریخ اسلام نقل شده دوران 20 ساله امامت امام رضا(ع) از حساسیت بالایی برخوردار بوده است و حاکمان عباسی به ویژه مامون همواره از موقعیت و جایگاه برجسته آن حضرت هراس داشتند تا جایی که در نهایت مامون برای کنترل امام(ع) به ایشان ولایتعهدی را تحمیل و آن حضرت را از مدینه به مرو مرکز خلافت خود فراخواند.


آیت ا... حبیب ا... احمدی نویسنده کتاب «امام رضا(ع) الگوی زندگی» در گفت و گو با خبرگزاری رضوی، جایگاه برجسته حضرت رضا(ع)در مدینه و ترس مامون از این موقعیت ممتاز، آشفتگی اوضاع  سیاسی- اجتماعی جهان اسلام در عصر مامون، و هم چنین قیام های علویان و حمایت امام رضا(ع) از این قیام ها، را از دلایل مهم احضار و فراخوانی امام هشتم به خراسان ذکر کرد. وی آن گاه به تشریح جزییات قیام ابن طباطباء در عصر امام رضا(ع) پرداخت.
*موقعیت برجسته امام رضا(ع) در مدینه و هراس مامون از این جایگاه
این مورخ تاریخ اسلام به موقعیت ممتاز و برجسته امام رضا(ع) در شهر مدینه و وحشت مامون از این جایگاه اشاره کرد و گفت: مامون نگران جایگاه برجسته امام در مدینه بود و نمی توانست تحمل کند که فرسخ ها دورتر از مرکز حکومت، آن حضرت از چنین جایگاهی برخوردار باشد.
دوران امامت امام رضا(ع) در شرایط بسیار حساسی آغاز شد، طوری که پس از شهادت امام هفتم، مردم و حتی یاران اهل بیت منتظر بودند ببینند چه کسی  خود را به عنوان جانشین امام موسی کاظم(ع) معرفی کند و به محض آن که امام رضا(ع) خود را به عنوان جانشین معرفی می کنند حتی برخی یاران نزدیک اعتراض و از ایشان سوال می کنند که شما  چطور جرات کرده اید در این شرایط پیچیده این کار را انجام دهید؟ امام پاسخ می دهند: نگران نباشد اگر دشمنی های ابوجهل توانست یک تارموی از سر پیامبر(ص) کم کند این ها هم می توانند به من آسیب برسانند.
هم چنین از خلال گفت و گوی امام رضا(ع) با مامون که در صفحه257روضه کافی جلد هشتم نقل شده، باز می توان به این جایگاه برجسته پی برد در جایی که امام به مامون اعترا ض می کنند و خطاب به او می گویند: «تو چرا مرا به این جا احضار کردی؟ من در مدینه از موقعیت بالا و از آزادی نسبی برخوردار بودم، من در مدینه نامه هایم و کلامم در مشرق و مغرب نفوذ داشت و  شخص گمنامی نبودم که تو با ولایتعهدی مرا محصور کرده ای و اجازه هیچ گونه مراوده با یاران و شیعیان مان را نمی دهی».
این موقعیت برجسته در مدینه آنقدر برای مامون نگران کننده بود  که ترجیح  داد حضرت را به مرکز خلافت فرابخواند تا کنترل بیشتری بر اوضاع داشته باشد.
*اوضاع آشفته سیاسی اجتماعی در عصر مامون
وی  به اوضاع آشفته سیاسی و اقتصادی و فرهنگی، عصر مامون اشاره کرد و افزود: در این دوره بین دو برادر یعنی امین و مامون اختلافی عمیق به وجود آمد که منجر به برادر کشی شد، درجنگ ویرانگری بین امین و مامون، سرانجام امین کشته شد و مامون به خلافت رسید.
پس از این جنگ، آشفتگی و ناامنی شدیدی در بلاد اسلامی به وجود آمد به عنوان مثال در بغداد که مرکز حکومت امین بود و حسن بن سهل به نمایندگی از عباسیان بر آن حکومت می کرد، با وجود این که او فرد توانمند و قوی بود ولی در بغداد و اطراف آن ناامنی به وجود آمد و مال و جان و ناموس مردم در معرض ناامنی قرار گرفت به طوری که مردم بغداد خودشان اقدام به تشکیل ستاد نیروهای نظامی مردمی کردند تا امنیت شان تامین شود. از نظر اقتصادی نیز،اوضاع نابسامان اقتصادی همراه با فقر و تهیدستی در جهان اسلام حاکم بود و این اوضاع سخت مامون را وادار کرد که به دنبال تحکیم جایگاه خود باشد.
*قیام مهم  ابن طباطبا و حمایت امام رضا(ع) از آن
نویسنده کتاب«امام رضا(ع) الگوی زندگی» به یک قیام مهم در عصر امام رضا(ع) و حمایت آن حضرت از این قیام  اشاره کرد و با بیان این که مامون همواره از حمایت های امام از قیامهای علویان هراس داشت و به همین دلیل امام را فراخواند تا به زعم خود ایشان را تحت کنترل خود داشته باشد، گفت: علت سوم فراخوانده شدن حضرت از مدینه به سوی مرو، قیام هایی بود که آن زمان از سوی علویان و یاران ائمه انجام می شد.باید توجه داشت که گاهی خود ائمه امکان قیام نداشتند ولی یاران برجسته و وفادار آنها می توانستند قیام کنند و ائمه نیز از آن قیام ها حمایت می کردند.
مهم ترین قیام زمان حضرت رضا(ع) قیام ابن طباطبا بود که در برخی متون تاریخی به قیام ابوسرایا مشهور است در حالی که این ها دو نفرند ابن طباطبا رهبری قیام را برعهده داشت بعدها ابوسرایا به او ملحق شد اما در نیمه راه متاسفانه بین این دو اختلاف پیش آمد و ابوسرایا از ابن طباطبا جدا شد در حالی که اگر این اتفاق نمی افتاد احتمالا این قیام ثمرات بیشتری داشت.
*جزییات قیام ابن طباطباء
احمدی در شرح قیام ابن طباطباء که در عصر امام رضا(ع) رخ داد، تصریح کرد: ابن طباطبا سال199 ه.ق یعنی حدود یک سال قبل احضار امام به مرو،از کوفه قیام کرد علت انتخاب شهر کوفه هم این بود که این شهر مرکز شیعیان امیرالمومنین(ع) بود.ابن طباطبا مانند زید بن علی بن حسن و حسین شهید فخ که قبلا قیام کرده بودند ابتدا به کربلا رفت و در آنجا با امام حسین(ع) بیعت کرد و با شعار«یالثارات الحسین(ع)» قیام خود را آغاز نمود.امام محمدباقر(ع) در حدیثی که در کتاب مقاتل الطالبین صفحه428آمده، از قیام ابن طباطبا خبر می دهند و می فرمایند:« من روزی را پیش بینی می کنم که بر روی منبرهای کوفه شیعه ای از تبار ما قیام می کند». امام در این حدیث زمان انجام این قیام، یعنی جمادی الاول سال199ه.ق را هم تعین می کنند که زمان قیام ابن طباطبا ست.
این حدیث امام باقر(ع) نشان می دهد که قیام ابن طباطباء مثل قیام حسین شهید فخ یا قیام زید بن علی بن حسین، مورد تایید ائمه(ع) بوده است.
نتیجه  و دستاورد مهم قیام ابن طباطباء آزادی بخش های مهمی از عالم اسلام از تحت حکومت عباسیان بود. همه عراق که مرکز خلافت امین بود و حسن بن سهل از سوی مامون بر آن حاکمیت داشت به جز شهر بغداد با قیام ابن طباطباء آزاد شد علاوه بر آن او توانست بخش مهمی از حجاز به ویژه دو مرکز وحی یعنی مکه و مدینه را نیز از تحت خلافت عباسیان آزاد کند.
 


کد مطلب: 40744

آدرس مطلب :
https://www.razavi.news/fa/interview/40744/دلایل-فراخوانی-امام-رضا-ع-مدینه-مرو-جزییات-قیام-ابن-طباطباء-عصر-هشتم

رضوی
  https://www.razavi.news