۰
تاریخ انتشار
يکشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۱۶
یک محقق و پژوهشگر حوزه فرهنگ و معارف دینی در گفتگو با رضوی:

هدف امامان در برخورد با مناظره ‏كنندگان، بيان و آموزش حقيقت دين و پاك‏سازی عقيده اسلامی از انحراف است

هدف امامان در برخورد با مناظره ‏كنندگان، بيان و آموزش حقيقت دين و پاك‏سازی عقيده اسلامی از انحراف است
زری انصاری نیا از محققان و پژوهشگران حوزه فرهنگ و معارف دینی در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری رضوی در اردبیل، گفتمان را حاصل تعامل کنش های زبانی و غیر زبانی، اندیشگانی، فرهنگی و تبلور تعامل یا تقابل ایدئولوژی ها عنوان کرد و با اعلام اینکه صورت یا ساختمان کلام، برگرفته از عناصر اصلی زبان یعنی قواعد دستوری و واژگانی است که در کنار سایر عناصر تشکیل دهنده آن به انضمام عوامل مکمل غیرزبانی در تعیین معنای کلام نقش ایفا می کند، گفت:تحلیل گفتمان به عنوان یک روش تحلیل متن، سعی می کند، لایه های درونی عناصر موجود در آن را شناسایی و ارتباط میان آن ها را تحلیل کند تا به معنای عمیق آن دست یابد.
وی با بیان اینکه استفاده از ابزارهای تحلیل گفتمان برای فهم متون دینی خصوصا مناظرات امام رضا (ع) برای رسیدن به لایه های درونی کلام و شرایط ویژه ای که از بافت محیطی تأثیرگذار بر شکل دهی ساختارهای زبانی به وجود می آید، تأثیر به سزایی دارد، اظهار داشت: مناظرات امام رضا (ع) با بزرگان ادیان مختلف، نشان دهنده این واقعیت است که امام رضا(ع) با وجود اثبات مفاهیم اساسی و ابطال ادعای طرف مناظره، از منازعه اخلاق گریز گفتمانی، برحذر  می دارد و مناظره ها را به عرصه ای برای اثبات خاتمیت پیامبر (ص) و رد الوهیت عیسی (ع) تبدیل می کند.
برگزیده بخش کتاب چهارمین همایش گفتگو و مناظرات رضوی با اعلام اینکه زبان همواره به عنوان پدیده ای پویا در حیات انسان ها جاری است و همه ابعاد و جنبه های گوناگون آن را دربرگرفته است، افزود: حیات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی افراد تحت تاثیر این امر ناگزیر در رابطه ای دوسویه با زبان قرار دارد و نمی توان تنها با دیدگاه ابزاری به زبان نگاه کرد و آن را صرفا واسطه ای برای ارتباط بین انسانها بدانیم، بلکه زبان حاوی رمزها، ایدئولوژی و سبک هایی است که بازتاب دهنده افکار و اندیشه ی کاربران آن و محیط خاص حاکم بر گفتمان است.
زری انصاری نیا با بیان اینکه زبان، پدیده ای اجتماعی است که نمی توان آن را به صورت امری خنثی درنظر گرفت، گفت: زبان همواره حاوی جهان بینی ها، عقاید و افکار گویندگان آن است و دائما در حال انعکاس ایدئولوژی هایی است که به طور نامحسوس در آن رمزگذاری شده اند. هر گوینده ای از زاویه دید خود به دنیا و واقعیت های آن می نگرد و از دریچه دید خود به بازنمایی واقعیت های جهان پیرامون خود می پردازد. ایدئولوژی ها در بطن زبان پنهان می شوند و به صورت نامحسوس در ساختارهای اجتماعی رسوب می کنند و تبدیل به قراردادهای اجتماعی می شوند.
وی با اظهار اینکه انسان ها در ادوار تاریخی مختلف، همیشه از زبان به عنوان ابزاری در جهت ارتباط با افراد جامعه استفاده کرده اند، تصریح کرد: در واقع متکلم با استفاده از نشانه های زبانی و به کار گرفتن نظام آوایی، صرفی، نحوی، واژگانی در پی ارائه گفتمان قابل پذیرش است و از طرف دیگر مخاطب نیز با تکیه بر پیش فرضهای (سیاسی، اخلاقی، دینی، اجتماعی و...) آن گفتمان را درک می کند.
این محقق و پژوهشگر رضوی با بیان اینکه بررسی تاریخ دانش زبان شناسی نشان می دهد که توجّه به جایگاه زبان در جوامع بشری و تحلیل و بررسی آن تقریباً در میان همه ی جوامع، ملل و فرهنگ های بشری وجود داشته و دانشمندان ملت های مختلف مانند یونان، هند، روم، عرب، ایران و ... تلاش کرده اند زبان و کاربرد آن را به شکل دقیق و روشمند بررسی نمایند، گفت:یکی از مهم ترین ویژگی های زبان شناسی در سده های اخیر و بویژه قرن بیستم این است که زبان شناسی جایگاهی مهم در ارتباط با بسیاری دیگر از علوم یافته است. این دانش با بسیاری از شاخه های علوم مانند علوم اجتماعی، علوم سیاسی، روان شناسی، رفتارشناسی، ادبیات و ... ارتباط یافته و از این دانش ها متأثّر شده و به صورت متقابل بر این علوم نیز تأثیر نهاده است.
وی یکی از مشکلات کنونی جوامع بشری را صعوبت ومشکل در برقراری ارتباط با هم‌نوع خود اعلام کرد و با اعلام اینکه بشرامروزی برای نشر افکار و اعتقادات دینی و سیاسی چاره‌ای جز ارتباط با هم نوع خود ندارد، افزود: با توجه به دنیای پیچیده امروز و گذر جوامع از سنتی به مدرن، این ارتباط از یک‌سو بسیار سخت است و ازسوی دیگر نیاز به مدل‌های ارتباطی آسان دارد.
این شرکت کننده در برنامه های موضوعی دوره های مختلف جشنواره بین المللی امام رضا(ع) با بیان اینکه علی‌رغم وجود نظریه‌های متعدد از جانب نظریه پردازان غربی برای ارائه انواع مدل‌های ارتباطی، بشر کنونی همچنان با بحران ارتباط و انتقال پیام مواجه است و در پی راه حل این مسأله همچنان سر درگم است، گفت:با گذری بر تاریخ و سیره امام رضا (ع) متوجه می‌شویم که ایشان علیرغم شرایط سخت سیاسی و اجتماعی که با آن مواجه بودند، چگونه توانستند مفاهیم اصیل اسلامی را به مخاطبان خود منتقل نمایند که ماندگاری این مفاهیم و فرهنگ توحیدی، نشان‌ از توفیق ایشان درمیدان عمل می‌باشد.
 وی با اعلام اینکه مناظره ابزاری کارآمد برای بیان اعتقادات مذهبی، سیاسی، قومی و ادبی است، هدف امامان (ع) را در برخورد با مناظره ‏كنندگان، بيان و آموزش حقيقت دين، پاك‏سازی عقيده اسلامی از انحراف و آموزش استفاده از اين ابزار به شاگردان خويش عنوان کرد و اظهار داشت: پاسخ‏گويی امامان (ع) به مسائل مطرح شده گاهی در قالب استدلال عقلی صورت می گرفت و گاهی نقلی.
زری انصاری نیا با بیان اینکه در دوران امام رضا (ع)، در نتیجه گشایش های به وجود آمده، گفتمان های متفاوت یا حتی متضاد موجود در زیر بستر جامعه، این امکان را پیدا کردند تا کشاکش خویش را به صورت علنی به نمایش بگذارند، تصریح کرد: این عصر یکی از دوران اوج گیری کلام اسلامی بوده و به واسطه بدعت ها و التقاط های موجود، این نیاز احساس می شد تا با نگاهی به اصول و نصوص دینی، رهیافتی خردگرا در ساحت گفتمان هویتی پرورش یابد. امام رضا (ع) در این دوران، در کنار گفتمان مسلط و هژمونی عباسیان به سرکردگی مأمون، با دو دسته از گفتمان های رقیب برون و درون گفتمانی رو به رو بود.
وی افزود: گسترش سرزمین های اسلامی، نهضت ترجمه و پراکندگی آثار یونانی، مصری، ایرانی، رومی، هندی و روحیه اعتزالی مأمون به رواج گفت و گو وبرخورد جامعه اسلامی با اندیشه ها و مذاهب و فرق دیگر و در پی آن فزونی یابی گفت و گوها در بحث های عقلی، کلامی، فلسفی فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر امام (ع) را دوران رویارویی گفتمان ها، ایدئولوژی ها کرده بود. در این دوران امام رضا (ع) به مقابله با این روند پرداخت. بخش عمده ای از تلاش های ایشان، معطوف به مناظره و مواجهه با گفتمان های کفار، مشرکان و اهل کتاب بود.
این محقق و پژوهشگر گیلانی با بیان اینکه امام رضا (ع) در طی مناظره ها و مباحثات، در پی آن بودند تا با کاربست روش شناسی قرآنی و کتب مقدس، نخست درست نبودن اندیشه و ساختارنشانه شناسی مخالفان خویش را هویدا کنند و آن را به حاشیه برانند و پس از آن که آنان به نادرست بودن باورداشت های خویش پی بردند، در اوج ادب، احترام و همراهی، با آنان به سبک و شیوه قاعده قرآنی و اهل بیت (ع) رفتار نمایند تا پذیرای هدایت الهی شوند، اظهار داشت: دعوت به پرسش، همگام شدن با مخاطب، روبه رو ساختن مخالفان با بن بست ها و چالش های فکری عقیدتی، دادن راه حل و هدایت وی راهی بود که امام (ع) در مناظرات و بحث های خویش به کار می بردند.
وی با اعلام اینکه یکی از مهم ترین اقداماتی که باید در حوزه شناخت امامان معصوم (ع) صورت گیرد، کشف گفتمان آنان از طریق شناخت زمینه های خلق گفتمان و فهم عناصر اصلی آن است، افزود: شناخت زمینه های خلق گفتمان، به قدرت حاکمیت اسلام در دوره هر امام معصوم (ع) بستگی دارد. قدرت حاکم یا در حقیقت شرایط به جود آمده توسط حاکمیت، ترسیم کننده بخش مهمی  از نقشه حرکت امامان معصوم (ع) در دوران زندگی بوده است.
زری انصاری نیا، تصریح کرد: بر پایه همین شرایط و اقتضاآت آن، گفتمان های گوناگونی خلق می شوند که کاملا بر پایه تدبیر، درایت، بصیرت و سیاست هر امام معصوم (ع) با توجه به شناخت کامل وی از شرایط زمان استوار می باشد.
وی با بیان اینکه چنانچه این شرایط مربوط به قدرت حاکمیت، به خوبی شناخته شود و رابطه آن با هر امام (ع) تعیین گردد، می توان بر اساس آن بسیاری از گفتمان ها مربوط به آن دوره را نیز با تحلیل عناصر و دال های اساسی آن مورد شناسایی قرار داد، افزود: قطعا گفتمان های مربوط به هر دوره شامل گفتمان های ادبی، سیاسی، فرهنگی و دینی به عنوان مهم ترین حوزه های گفتمانی می باشد.
https://www.razavi.news/vdcfxjdj.w6dxcagiiw.html
razavi.news/vdcfxjdj.w6dxcagiiw.html
کد مطلب ۴۰۴۸۰
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما