گفتگو با مریم امام وردی؛ بانوی هنرمند و خوشنویس
خوشنویسی آیات قرآن کریم و روایات ائمه اطهار؛ ادای دِین به اعتقادات مذهبی
زیبایی و چشم نوازی هنر خوشنویسی، در قرون مختلف نظر هر شخص جمالگرایی را به خود جلب کرده و میکند.
با توجه به تفکر سنتی در جامعه ایران، طی قرون گذشته و اندیشههای متعصبانه به مقوله دین و مذهب، زنها اصولا اجازه حضور در فعالیتهای اجتماعی را نداشتند. نهتنها در خوشنویسی، بلکه در بسیاری از هنرهای دیگر هم عرصه فعالیت خالی از وجود بانوان بود. با این همه میتوان به نامهای زنان خوشنویس در گذشتههایی دور اشاره کرد. از جمله دختر میرعماد یا دختر فتحعلی شاه قاجار که گفته میشود در خط نسخ استاد بودند. البته از دختر مظفرالدینشاه یا دختر مخبرالسلطنه هدایت نیز به عنوان خوشنویس نام میبرند، ولی در نگاهی کلی، وضعیت خوشنویسی ایران چنان بوده که نمیتوان به هیچ وجه این هنر را جز هنری مردانه، لقب دیگری داد. اما در عصر حاضر، بانوان بسیاری در این عرصه خود را به اثبات رسانده و حتی گوی رقابت را از مردان ربوده اند.
خانم مریم امام وردی، یکی از هنرمندان برجسته در هنر خوشنویسی است که با ایشان به گپ و گفتی کوتاه نشسته
معرفی و فعالیتها:
مریم امام وردی هستم، فوق ممتاز انجمن خوشنویسان مشهد. ده سال است که به صورت حرفه ای مشغول خوشنویسی هستم و تا کنون چهار نمایشگاه انفرادی داشته ام که دو تای آنها در تهران برگزار شدهاند: یکی مختص به اشعار شفیعی کدکنی بود و دیگری که آذر ماه سال گذشته برگزار شد، در رابطه با اشعار هوشنگ ابتهاج بود. همچنین آثاری هم در رابطه با امام رضا (ع) خلق کرده ام. به عنوان یک ایرانی مسلمان هم به ادبیات و هم به عقاید و اعتقادات مذهبی خودم دِین دارم که سعی کرده ام در کارهای خود این دو مورد را در نظر داشته باشم.
سبکی که کار میکنم در قالب قطعه نویسی است که لازمۀ آن انتخاب شعر و کلمات زیبایی است که بتوان در ترکیب نویسی از آنها استفاده کرد؛ زیرا هم اشعار زیبا و هم ترکیب کلمات زیبایی که بشود از آنها در خوشنویسی استفاده کرد، بسیار دشوار است و گاهی برای انتخاب یک شعر وقت بسیاری را صرف میکنم؛ مثلا در سال 92 چند هفته وقتم صرف پیدا کردن شعر شد.
من بارها در جشنوارۀ رضوی شرکت کرده ام؛ اما در سالهای اخیر که درگیر نمایشگاه بودهام، نتوانستهام
استفاده از اشعار و آیات قرآن:
به عنوان یک ایرانی مسلمان هم به ادبیات و هم به عقاید و اعتقادات مذهبی خودم دِین دارم که سعی کرده ام در کارهای خود این دو مورد را در نظر داشته باشم.
با توجه به پیشینۀ فرهنگی غنیای که داریم و وجود شاعران برجسته ای چون حافظ ، سعدی،مولوی و... نیمی از آثارم مختص به کتابت اشعار این شاعران میشود و به این ترتیب دِینم را نسبت به شاعران کشورم انجام میدهم. برای ادای دِینم به عقاید و اعتقادات مذهبیام، بیشتر صلوات و آیات قرآن و مدح ائمۀ اطهار را در کارهایم لحاظ میکنم و آن را برکت کارهای هنری خود میدانم.
گفتنی است در مناسبتها حتی اگر به صورت تخصصی هم نمایشگاهی نداشته باشم، اما سعی میکنم در محرم و صفر و اعیاد، در فضای مجازی نگارشی داشته باشم.
پیشنهادها و انتقادات:
سال گذشته شهرداری در نگارخانهای اولین نمایشگاه بانوان خوشنویس را برگزار کرد که به مناسبت تولد حضرت زهرا (س) بود که نمایشگاه بسیارخوبی بود و به صورت اکسپو برگزار شد و بسیاری از آثار هنرمندان خوشنویس به فروش رسید.
در هنر خوشنویسی،
اگر برای مناسبتها و اعیاد و بزرگداشتها به هنرمندان خوشنویس سفارش کار داده شود، و از آنها حمایت شود، هم هنر آنها به نمایش در میآید و هم منبع درآمدی برای هنرمندانی میشود که دغدغۀ مالی دارند. ضمنا ذوق و قریحۀ مردم هم تحریک و شکوفا می شود و حس زیبایی شناسی آنها تقویت میگردد؛ چرا که برای مردمی که گرفتار تکنولوژی و روزمرِّگی شدهاند، دیدن آثار هنری در قالب شعر و با هنر زیبای خوشنویسی خالی
جایگاه بانوان در هنر خوشنویسی:
در حال حاضر بانوان مشهدی در سطح بالایی کار خوشنویسی انجام میدهند و خانم ها در تمام خطوط به تبحر رسیدهاند و بیشتر از آقایان در مسابقات بین المللی، جشنواره های خوشنویسی فعال هستند و حائز رتبه و مقام شده اند. خانم ها فعالیت بسیار چشمگیری دارند و در خطوط کوفی و نسخ و ریحان رتبه هایی نیز کسب کرده اند که به نظر من اگر ازجانب مراکز فرهنگی هنری مشهد، حمایتهایی صورت بگیرد، سه یا چهار برابر فعالیت کنونیشان فعالیت خواهند کرد.
درکل میتوان گفت فضای خوشنویسی در مشهد هم برای خانمها و هم برای آقایان فضای بسیار خوبی است و از نظر تعداد اساتید و نمایشگاههای داخلی و خارجی هم در جایگاه خوبی قرار داریم. اساتیدی چون: احسان پور، عبادی، سید خوانی،صالحی، قائم مقامی و... اساتید درجۀ یک و مطرح هستند.
باید گفت مراکزی که متولی هنر هستند، مثلا انجمن خوشنویسان، فقط و فقط کلاس برگزار میکند و هنرجو می پذیرد؛ در حالیکه باید در فروش آثار نیز فعالیت داشته باشند و مثل سال
مورد دیگری که در اینجا قابل ذکر میدانم، چیزی است که همیشه برایم سوال بوده که چرا نهادها و ارگانهای مختلف برای پذیرایی و هدیه به مهمانان داخلی و خارجی، انتخاب شان همیشه نبات و زرشک و زعفران است؟ آیا بهتر نیست کار هنری به آنها هدیه دهیم و این را به عنوان یک فرهنگ رایج کنیم؟
نکته دیگر این است که معمولا برای کاتالوگ ها و پوسترهایی به تعداد نفراتی خاص و مشخص چاپ می شود. به نظر من بهتر است افرادی که حرفه ای کار میکنند، شناسایی شوند و این شیوه ی معرفی، برای آنها هم در نظر گرفته شود و فضایی نیز به طور رایگان برای ارائه کارهایشان تدارک ببینند تا هنرمندان بتوانند هنرشان را در اختیار مردم قرار دهند و به دیگران بشناسانند.
امروزه نسبت به گذشته مردم بیشتر به سمت هنر میروند. در روزگاری که مردم جامعه مان خسته از دغدغهها و کارها و فعالیتهای روزانه هستند، دیدن چند اثر هنری در قالب شعر میتواند حال و هوای زندگی روزانه شان را تغییر دهد و نگاهشان را به زندگی بهتر کند.