دکتر مریم حاج عبدالباقی در گفتگو با خبرگزاری رضوی:
در تربیت سنتی گفتگو ها منجر به تک گویی می شد/ تربیت اسلامی میانه رو ترین روش تربیتی
به گزارش سرویس فرهنگ خبرگزاری رضوی، دکتر مریم حاج عبدالباقی، حافظ قرآن و کارشناس مذهبی در رسانه ملی با بیان اینکه مقصود از تربیت سنتی تربیت کهنه است که مبتنی بر عادت ها و باورهای گذشته است، گفت: در قرآن بیست مرتبه اطاعت از اجداد و سنت ها مذموم شمرده شده است اما در کنار آن ده مرتبه احسان و نیکی به والدین سفارش و تقدیس شده است.
وی ادامه داد: انسان زمانی که می خواهد به گذشته ها و ریشه های خود اهمیت دهد کهنه پرست می شود اما اگر بخواهد نظر به آینده داشته باشد و محدود به گذشته نشود نسبت به ارزش ها، ریشه ها و قدر شناسی افراد گذشته بی قید می شود؛ به سبب وجود این افراط و تفریط می توانیم بگوییم روش تربیتی سنتی و مدرن نیز این گونه است به گونه ای که روش تربیت مدرن به تجدد بها می دهد که ارزش ها و انسانیت را قربانی می کند و روش سنتی چنان به ریشه ها و گذشته ها اهمیت می دهد که از تفکر کردن باز می ماند که روش تربیت اسلامی میانه رو ترین و مناسب ترین روش است.
کمرنگ بودن نقش گفت وگو در خانواده های سنتی
این پژوهشگر قرآنی در اشاره به مقوله گفتگو در خانواده ادامه داد: گفتگو در روش تربیت سنتی به معنای کهنه پرستی که عرض کردم گفت و گوی کمرنگ بوده و به اصلاح تک گویی وجود داشته که در تعریف تک گویی باید بگویم مونولوگ گفت و گوی یک سویه و یک طرفه ای است که مخاطب دارد ولی مخاطب فقط شنونده است واجازه پاسخ گویی ندارد پس عملا دیالوگی شکل نمی گیرد به این معنا که بزرگترها فقط حرف می زدند و کوچکترها اطلاعت می کردند که این چرخه در تمام حوزه های سنتی اعم از مدرسه و ... مشاهده می شود.
وی با اشاره به اینکه در زمان قدیم و تربیت سنتی در خانواده ها صفا و صمیمیت بیشتری حاکم بود، گفت: در گذشته فرزندان به صورت مستمر ازتجربیات بزرگ ترها استفاده می کردند و با رعایت احترام کامل به آن ها و حفظ قانون اصالت بزرگتر را نادیده نمی گرفتند که نتیحه ی آن نظیم وانسجام خانواده ها بود همچنین به این دلیل که در گذشته همه ی اعضا با یکدیگر زندگی می کردند به معاش اقتصادی جوان ها نیز توسط بزرگتر ها کمک می شد.
عبدالباقی ادامه داد: ساده بودن زندگی ها و دور بودن از تجمل در زمان گذشته و معماری منازل که به صورت گرد و دورهم ساخته می شد و حیاط ها همه روبه روی یکدیگر و به دور حوض آب ساخته می شد از دیگر موارد تربیت سنتی بود که همه با هم روبه رو می شدند و با هم صحبت می کردند.
عدم وجو فضایی برای گفت و گو در تربیت مدرن
این حافظ قرآن با اشاره به مبحث گفت و گو در روش تربیتی مدرن، گفت: در این روش که اسم مدرنیته را به یدک می کشد تعاملی وجود ندارد که سبب ایجاد گفت و گو شود چراکه فرزندان به بهانه های مختلف پس از رسیدن به سن بلوغ خانواده را ترک می کنند یا زوجین به محض وجود اختلاف کلامی و تناقض دیدگاه ها از یکدگیر جدا می شوند و عملا فضایی برای گفت وگو فراهم نیست به بیان دیگر در این گونه تربیت صورت مساله پاک می شود.
عبدالباقی افزود: یک نوع تربیت میان سنتی و مدرن قرار دارد که از آن به عنوان تربیت خداپسندانه یا اسلامی یاد کرد، در این گونه تربیت همه اعضا خانواده حق دارند به اندازه ی سهم خود از زندگی صحبت کنند و مشکلات خود را بیان کنند.
این کارشناس رسانه بیان کرد: در رساله ی حقوق امام سجاد(ع) در خصوص حقوق همنشین صحبت می کند به این معنا که همنیشین به منظور پدر و مادر و خویشاوندان نیست بلکه مقصود افرادی است که در روزمرگی لحظاتی همراه ما هستند و امام سجاد(ع) فرمودند:« در هنگام گفت و گو باید به همنیشین خود هم این اجازه را بدهی که متناسب با سخنان تو صحبت کند و نباید تو فقط گوینده باشی و او فقط شنونده» حال از این نکته در می یابیم زمانی که یک فرد بیگانه ای که هیچ ارتباط خانوادگی و همخونی با آن نداریم در هنگام گفت و گو چنین حقی دارد پس جایگاه همنشینی مانند همسر،پدر و مادر و نزدیکان در زندگی هر انسانی مشخص است.
تربیت اسلامی میانه رو ترین روش تربیتی
وی گفت: در دین اسلام به این مورد اشاره شده که انسان ها در حقوق و تکلیف با یکدیگر مساوی هستند که این همان تربیت اسلامی است. در قرآن کریم به این مورد اشاره شده که در ارتباط زناشویی تکلیف مرد بیشتر است چراکه سکان اصلی زندگی بر عهده ی او است و مرد ابتدا مسئول تشکیل خانواده را به عهده می گیرد و زن هم تکلیف و حق مساوی در خانواده دارد که این مورد در گفت و گو هم باید اعمال شود و حریم یکدیگر شکسته نشود.
عبدالباقی در خصوص نقش معنویت در تربیت مدرن، اظهارکرد: تربیت مدرن دچار سرگردانی در معنویت است اما این گونه نیست که جهان مدرن به معنویت بی توجه باشد و درصدد جایگزین کردن خلا های معنوی خود است به عنوان مثال عرفان سرخ پوستی، بودایی، احضارروح و مراجعه به سحر و جادو هیچ کدام از معنویت تهی نیست منتها چون معنویت اصلی و حقیقی فقط در سایه ی نور ایمان و خدا تعریف می شود در موارد بالا این عامل کمرنگ تر است و در بحث معنویت دچار تزلل هستند.
این حافظ قرآن در خصوص نقش مادر در خانواده ی سنتی و مدرن این گونه بیان کرد: در تربیت سنتی مادر تا هنگامی که زن است و مادر نشده محلی از اعراب نداره اما مادامی که وظیفه ی سنگین مادری را به دوش می کشد نیازمند احترام است اما در خانواده ی مدرن بین مادر و پدر تساوی وجود دارد و وظایف آنان نزدیک بهم است و چون در فضای مدرن نقش مادری به خوبی درک نمی شود صورت مساله پاک می شود و زن ها یا از مادرشدن فرار می کنند یا فرزندان را ترک می کنند تا نیازمند احترام نباشند.
وی ادامه داد: انسان زمانی که می خواهد به گذشته ها و ریشه های خود اهمیت دهد کهنه پرست می شود اما اگر بخواهد نظر به آینده داشته باشد و محدود به گذشته نشود نسبت به ارزش ها، ریشه ها و قدر شناسی افراد گذشته بی قید می شود؛ به سبب وجود این افراط و تفریط می توانیم بگوییم روش تربیتی سنتی و مدرن نیز این گونه است به گونه ای که روش تربیت مدرن به تجدد بها می دهد که ارزش ها و انسانیت را قربانی می کند و روش سنتی چنان به ریشه ها و گذشته ها اهمیت می دهد که از تفکر کردن باز می ماند که روش تربیت اسلامی میانه رو ترین و مناسب ترین روش است.
کمرنگ بودن نقش گفت وگو در خانواده های سنتی
این پژوهشگر قرآنی در اشاره به مقوله گفتگو در خانواده ادامه داد: گفتگو در روش تربیت سنتی به معنای کهنه پرستی که عرض کردم گفت و گوی کمرنگ بوده و به اصلاح تک گویی وجود داشته که در تعریف تک گویی باید بگویم مونولوگ گفت و گوی یک سویه و یک طرفه ای است که مخاطب دارد ولی مخاطب فقط شنونده است واجازه پاسخ گویی ندارد پس عملا دیالوگی شکل نمی گیرد به این معنا که بزرگترها فقط حرف می زدند و کوچکترها اطلاعت می کردند که این چرخه در تمام حوزه های سنتی اعم از مدرسه و ... مشاهده می شود.
وی با اشاره به اینکه در زمان قدیم و تربیت سنتی در خانواده ها صفا و صمیمیت بیشتری حاکم بود، گفت: در گذشته فرزندان به صورت مستمر ازتجربیات بزرگ ترها استفاده می کردند و با رعایت احترام کامل به آن ها و حفظ قانون اصالت بزرگتر را نادیده نمی گرفتند که نتیحه ی آن نظیم وانسجام خانواده ها بود همچنین به این دلیل که در گذشته همه ی اعضا با یکدیگر زندگی می کردند به معاش اقتصادی جوان ها نیز توسط بزرگتر ها کمک می شد.
عبدالباقی ادامه داد: ساده بودن زندگی ها و دور بودن از تجمل در زمان گذشته و معماری منازل که به صورت گرد و دورهم ساخته می شد و حیاط ها همه روبه روی یکدیگر و به دور حوض آب ساخته می شد از دیگر موارد تربیت سنتی بود که همه با هم روبه رو می شدند و با هم صحبت می کردند.
عدم وجو فضایی برای گفت و گو در تربیت مدرن
این حافظ قرآن با اشاره به مبحث گفت و گو در روش تربیتی مدرن، گفت: در این روش که اسم مدرنیته را به یدک می کشد تعاملی وجود ندارد که سبب ایجاد گفت و گو شود چراکه فرزندان به بهانه های مختلف پس از رسیدن به سن بلوغ خانواده را ترک می کنند یا زوجین به محض وجود اختلاف کلامی و تناقض دیدگاه ها از یکدگیر جدا می شوند و عملا فضایی برای گفت وگو فراهم نیست به بیان دیگر در این گونه تربیت صورت مساله پاک می شود.
عبدالباقی افزود: یک نوع تربیت میان سنتی و مدرن قرار دارد که از آن به عنوان تربیت خداپسندانه یا اسلامی یاد کرد، در این گونه تربیت همه اعضا خانواده حق دارند به اندازه ی سهم خود از زندگی صحبت کنند و مشکلات خود را بیان کنند.
این کارشناس رسانه بیان کرد: در رساله ی حقوق امام سجاد(ع) در خصوص حقوق همنشین صحبت می کند به این معنا که همنیشین به منظور پدر و مادر و خویشاوندان نیست بلکه مقصود افرادی است که در روزمرگی لحظاتی همراه ما هستند و امام سجاد(ع) فرمودند:« در هنگام گفت و گو باید به همنیشین خود هم این اجازه را بدهی که متناسب با سخنان تو صحبت کند و نباید تو فقط گوینده باشی و او فقط شنونده» حال از این نکته در می یابیم زمانی که یک فرد بیگانه ای که هیچ ارتباط خانوادگی و همخونی با آن نداریم در هنگام گفت و گو چنین حقی دارد پس جایگاه همنشینی مانند همسر،پدر و مادر و نزدیکان در زندگی هر انسانی مشخص است.
تربیت اسلامی میانه رو ترین روش تربیتی
وی گفت: در دین اسلام به این مورد اشاره شده که انسان ها در حقوق و تکلیف با یکدیگر مساوی هستند که این همان تربیت اسلامی است. در قرآن کریم به این مورد اشاره شده که در ارتباط زناشویی تکلیف مرد بیشتر است چراکه سکان اصلی زندگی بر عهده ی او است و مرد ابتدا مسئول تشکیل خانواده را به عهده می گیرد و زن هم تکلیف و حق مساوی در خانواده دارد که این مورد در گفت و گو هم باید اعمال شود و حریم یکدیگر شکسته نشود.
عبدالباقی در خصوص نقش معنویت در تربیت مدرن، اظهارکرد: تربیت مدرن دچار سرگردانی در معنویت است اما این گونه نیست که جهان مدرن به معنویت بی توجه باشد و درصدد جایگزین کردن خلا های معنوی خود است به عنوان مثال عرفان سرخ پوستی، بودایی، احضارروح و مراجعه به سحر و جادو هیچ کدام از معنویت تهی نیست منتها چون معنویت اصلی و حقیقی فقط در سایه ی نور ایمان و خدا تعریف می شود در موارد بالا این عامل کمرنگ تر است و در بحث معنویت دچار تزلل هستند.
این حافظ قرآن در خصوص نقش مادر در خانواده ی سنتی و مدرن این گونه بیان کرد: در تربیت سنتی مادر تا هنگامی که زن است و مادر نشده محلی از اعراب نداره اما مادامی که وظیفه ی سنگین مادری را به دوش می کشد نیازمند احترام است اما در خانواده ی مدرن بین مادر و پدر تساوی وجود دارد و وظایف آنان نزدیک بهم است و چون در فضای مدرن نقش مادری به خوبی درک نمی شود صورت مساله پاک می شود و زن ها یا از مادرشدن فرار می کنند یا فرزندان را ترک می کنند تا نیازمند احترام نباشند.
