گفتگوی رضوی با مجری ای که رکوردار اجرا در جشنواره بین المللی امام رضا(ع) است
خودم را خادم فرهنگی امام هشتم می دانم
صدیقه رضوانی نیا-با حسن سلطانی در مشهد درباره جشنواره امام رضا(ع) به خصوص آیین اختتامیه آن به گفت و گو نشستیم که در ادامه می خوانید.
آقای سلطانی، چند سال اجرای مراسم اختتامیه جشنواره امام رضا علیه السلام را بر عهده داشته اید؟
فکر کنم ده سالی شد که افتخار داشتم در برنامه ای که به نام امام هشتم است اجرا داشته باشم.
پس در اجرای اختتامیه جشنواره امام رضا(ع)رکورد دار هستید.
بله فکر می کنم این طور است.
چه خاطره یا نکته خاصی از این اجراها در ذهن شما هست؟
هر چیزی که با عنوان اهل بیت علیهم السلام مطرح است من آن را عنایت و لطف اهل بیت می دانم. معتقدم حساب و کتابی در کار است که هر بخشی از یک کار بزرگ امام رضایی را به کسی واگذار می کنند. من شخصا وقتی که خلعت خدمت رضوی را در تن شخصی می بینیم غبطه می خورم و می گویم خوشا به حالش که لباس خادمی امام رضا علیه السلام را دارد.
شما خودتان را خادم حضرت می دانید؟
خادمی چند وجه دارد. یک بار در مهمانسرای حضرت خدمت می کنی، گاهی این خدمت گرفتن چوب پر کنار ضریح مطهر است. گاهی در عرصه فرهنگی خادم آقایی. خیلی ها ممکن است در جشنواره امام رضا (ع) شرکت نکنند اما کاری که برعهده شان است را درست انجام می دهند من فکر می کنم هر کس در هر نقطه ای از این عالم که خودش را به نحوی با ساحت قدسی حرم مطهر حضرت رضا(ع) پیوند زده، خادم آن حضرت است.
من سال های متوالی توفیق خدمتگذاری آستان امام هشتم را داشته ام و این را مرحمت و لطف و کرامت حضرت رضا (ع)می دانم و هرگز آن را به حساب خودم نمی گذارم.
چه حسی دارید که خودتان را خادم فرهنگی ایشان می دانید؟
ما ایرانیان و به طور کلی شیعیان از اینکه بتوانند کاری برای حضرت رضا(ع) انجام دهند مسرور می شویم و آن خدمت را برگ سبز تحفه درویش می دانیم که به محضر حضرت سلطان ابالحسن الرضا علیه السلام تقدیم می شود.
این خدمت ناچیز ما لوح افتخار ماست.لوح های افتخار فقط در سمپوزیوم ها و نشست ها و سمینارها و در رقابت های حوزه های مختلف، کسب نمی شود. لوح افتخار ماندگار وقتی به دست آدم می رسد که کاری ولو کوچک وناقابل، به ساحت قدسی حضرات معصومین عرضه شود.
امیدوارم که این موهبت همواره برای من استمرار داشته باشد.
چه حدیثی از امام رضا(ع) را اکنون به یاد دارید؟
در روایتی از امام رضا(ع) نقل شده که فرمودند: خدا رحمت کند کسی که امر ما را زنده نگه می دارد. سوال کردند که یابن رسول الله امر شما چگونه احیا می شود؟ حضرت فرمود: علوم و شریعت ما را فرا گیرند و به دیگران بیاموزند.
شما سالها اجرای اختتامیه جشنواره امام رضا(ع) را برعهده داشته اید و از نزدیک جشنواره را می شناسید چه نگاهی نسبت به جشنواره امام رضا(ع) دارید؟
جشنواره امام رضا(ع) در ابعاد مختلف ملی و بین المللی کار می کند پس این جشنواره متعلق به همه شیعیان و محبان اهل بیت است. لذا بایستی آنگونه که شایسته و زیبنده این عنوان است "جشنواره فرهنگی هنری امام رضا(ع)"، به فراخور این نام جلیل و عظیم و عزیز به ساحت حضرت عرض ادب کنیم.
آقای سلطانی، تاکنون این گونه مرسوم بوده که در مراسم اختتامیه جشنواره امام رضا (ع) آیتم های مختلفی اجرا شود. از سرود رضوی گرفته تا صلوات خاصه و سخنرانی و اهدای جوایز و همین آیتم های مختلف باعث شده برنامه خیلی طولانی شود. حدود سه ساعت یا سه ساعت و نیم. حالا شما به عنوان مجری در این یک دهه ای که در مراسم اجرا داشته اید کدام بخش را بیشتر می پسندید؟
به طور کلی معمولا مراسم های مربوط به جشنواره ها دوست داشتنی نیستند. ممکن است شما به عنوان مخاطب از سخنرانی خوشتان نیاید. ممکن است ساختار فکری و روحی و روانی شما طوری باشد که اگر کسی بیشتر از پنج دقیقه صحبت کند از حوصله شما خارج باشد. اما برعکس یک نفر دیگربا علاقه سخنرانی را گوش کند.
ما باید طیف های مخاطب را در اجرای برنامه مد نظر قرار دهیم. گاهی ممکن است سخنرانی کارساز نباشد و به جای آن یک مستند کوتاه یا یک موسیقی خوب، با یک متن خوب و صدای خوب، تاثیر گذارتر باشد.
اختتامیه یک جشنواره به این معناست که در طی سال گذشته رخدادهای مختلفی در قالب جشنواره رخ داده و ما اکنون شادمان از به ثمر نشستن این برنامه ها در اختتامیه هستیم.
لذا باید برنامه متنوعی را طراحی و اجرا کنیم تا حوزه های مختلف جشنواره را در بر بگیرد.
چه انتقادی از مراسم اختتامیه جشنواره دارید؟
سخنرانی ها خیلی زیاد است. این همه آدم، از وزیر ودبیر و غیره می آیند و صحبت می کنند باید مدودیت بگذارند که دبیر جشنواره مثلا فقط دو دقیقه صحبت کند، وزیر پنج دقیقه و..
جشنواره بین المللی امام رضا(ع) به لحاظ قداست و حرمت در راس برنامه های من قرار دارد اما من در طول سال شاید پنجاه جشنواره مانند این اجرا داشته باشم و نقاط ضعف و قوت را می دانم. متاسفانه ما هنوز یاد نگرفته ایم که وقتی به کسی می گوییم شما ده دقیقه فرصت دارید، راس ده دقیقه تمام کند و بگوید چون من مجال صحبتم ده دقیقه بود، گرچه مطالبم ماند، اما به احترام کنداکتور برنامه و به احترام برنامه ریزی که برای جلسه شده سخنانم را تمام می کنم. شما این جملات را خیلی کم می شنوید. من فقط یک نفر را اینطوری می شناسم مرحوم آیت الله حائری شیرازی.
من دوبار دیدم که به ایشان کاغذ دادند، ایشان گفت به من کاغذ دادند یعنی وقت تمام است، وسط جمله بودند یک دفعه گفتند والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته. بلند شدند و سخنرانی را تمام کردند.
شما چه راهکاری دارید وقتی این مسئله پیش می آید و یک نفر بیشتر از زمانش صحبت می کند؟
هیچ راهی ندارد، جز اینکه از مهمان بعدی عذرخواهی کنی و سخنرانی او را کنسل کنی.
تا به حال در جشنواره امام رضا علیه السلام این اتفاق افتاده است؟
ممکن است شانسی اتفاق افتاده باشد و مهمان نیامده باشد. اما این وقت را تنظیم کرده اند. یا مثلا اگر یک گروه موسیقی قرار بوده است دو کار هفت دقیقه ای اجرا کند، به او گفته اند یکی از کارها را اجرا کن. لطمه خورده است. درصورتی که اگر هر کس کار خود را در زمان مقرر انجام می داد، همه پیش بینی ها و برنامه ریزی ها درست از آب در می آمد. بعضی مواقع هم کاری نمی توان کرد. چون عالی ترین مقام استان بخواهد حرف بزند، به هر کس بگویی که به ایشان اطلاع بدهد که ده دقیقه زمان دارد، هیچ کس قبول نمی کند و می گوید نه این در شأن ایشان نیست. چون این شأن در چشم چشم گفتن است. اما می توان یک نامه شیک و تمیز و قشنگ با یک متن زیبا اما در عین احترام گفته می شود که حضرتعالی ده دقیقه وقت دارید، قبل از اینکه سخنرانی را شروع کند.
نکته این است که وقتی اینقدر سخنرانی ها طولانی می شود، دیگر مخاطب کشش ندارد.
بله دیگر جواب نمی دهد. شما به عنوان میزبان باید برای تنوع و اینکه رضایت خاطر مهمانان جشنواره را فراهم کنید و بتوانند تا انتهای برنامه با همان نشاط و شادابی بمانند، بایستی همه این موارد در آن لحاظ کنید. بنابراین باید از قبل خواهش و تمنا کنند، حتی برای من به عنوان مجری کنداکتور بنویسند که شما اینقدر فرصت دارید.
بنابر این به چه مجری و چه دوستان دیگری که اجرای برنامه را برعهده دارند باید با احترام مکتوب از قبل بنویسند و به او بدهند. بگویند ضمن تشکر از حضور شما در این جشنواره فرهنگی و هنری بین المللی برای حضرت مستطاب جنابعالی این زمان وقت در نظر گرفته شده است. بسیار سپاسگزار خواهیم شد برای استفاده از دیگر اساتید، حضرتعالی این وقت را ملاحظه فرمایید.
اگر فقط دو نفر زمان را رعایت نکنند، مثلا هر کدام سه دقیقه رعایت نکنند، وارد وقت نفر بعد می شوند. این مانند دومینو همه برنامه ها را روی هم می ریزد و روی کلیت برنامه تاثیر می گذارد. وقتی همه برنامه شد این، از شما می پرسند برنامه چطور بود؟ می گویید خیلی بهم ریخته بود. در حالی که بهم ریخته نبوده، سخنرانانی که قرار بود سرجای خودشان باشند، رعایت وقت را نکردند، در نتیجه این بهم ریختگی بوجود آمده است.
آخر مردم چه گناهی کرده اند یا برگزیده هایی که در حدود پانصد ششصد نفر برگزیده این جشنواره هستند. این ها به مراسم اختتامیه در یک شب خاص، شب میلاد آقا امام رضا علیه السلام بیایند صرفا برای سخنرانی شنیدن.آنها آمده اند برنامه متنوع فرهنگی و هنری اختتامیه را ببینند. من فکر می کنم انتقاد به اختتامیه جشنواره مربوط به بخش سخنرانی هاست. سخنرانی ها متعدد ویکنواخت هستند و بعضا طولانی می شوند.
بله و همه صحبت ها برای یک موضوع واحد است. هرکدام می آیند همان موضوع سخنران قبلی را از منظر دیگر مطرح می کنند. به نظر من سخنرانی دبیر جشنواره الزامی است، چون مجبور است گزارش بدهد. بعد از آن وزیر ارشاد یا معاونش به عنوان عالی ترین مقام حاضر در جشنواره صحبت کند و تمام.
آقای سلطانی، چند سال اجرای مراسم اختتامیه جشنواره امام رضا علیه السلام را بر عهده داشته اید؟
فکر کنم ده سالی شد که افتخار داشتم در برنامه ای که به نام امام هشتم است اجرا داشته باشم.
پس در اجرای اختتامیه جشنواره امام رضا(ع)رکورد دار هستید.
بله فکر می کنم این طور است.
چه خاطره یا نکته خاصی از این اجراها در ذهن شما هست؟
هر چیزی که با عنوان اهل بیت علیهم السلام مطرح است من آن را عنایت و لطف اهل بیت می دانم. معتقدم حساب و کتابی در کار است که هر بخشی از یک کار بزرگ امام رضایی را به کسی واگذار می کنند. من شخصا وقتی که خلعت خدمت رضوی را در تن شخصی می بینیم غبطه می خورم و می گویم خوشا به حالش که لباس خادمی امام رضا علیه السلام را دارد.
شما خودتان را خادم حضرت می دانید؟
خادمی چند وجه دارد. یک بار در مهمانسرای حضرت خدمت می کنی، گاهی این خدمت گرفتن چوب پر کنار ضریح مطهر است. گاهی در عرصه فرهنگی خادم آقایی. خیلی ها ممکن است در جشنواره امام رضا (ع) شرکت نکنند اما کاری که برعهده شان است را درست انجام می دهند من فکر می کنم هر کس در هر نقطه ای از این عالم که خودش را به نحوی با ساحت قدسی حرم مطهر حضرت رضا(ع) پیوند زده، خادم آن حضرت است.
من سال های متوالی توفیق خدمتگذاری آستان امام هشتم را داشته ام و این را مرحمت و لطف و کرامت حضرت رضا (ع)می دانم و هرگز آن را به حساب خودم نمی گذارم.
چه حسی دارید که خودتان را خادم فرهنگی ایشان می دانید؟
ما ایرانیان و به طور کلی شیعیان از اینکه بتوانند کاری برای حضرت رضا(ع) انجام دهند مسرور می شویم و آن خدمت را برگ سبز تحفه درویش می دانیم که به محضر حضرت سلطان ابالحسن الرضا علیه السلام تقدیم می شود.
این خدمت ناچیز ما لوح افتخار ماست.لوح های افتخار فقط در سمپوزیوم ها و نشست ها و سمینارها و در رقابت های حوزه های مختلف، کسب نمی شود. لوح افتخار ماندگار وقتی به دست آدم می رسد که کاری ولو کوچک وناقابل، به ساحت قدسی حضرات معصومین عرضه شود.
امیدوارم که این موهبت همواره برای من استمرار داشته باشد.
چه حدیثی از امام رضا(ع) را اکنون به یاد دارید؟
در روایتی از امام رضا(ع) نقل شده که فرمودند: خدا رحمت کند کسی که امر ما را زنده نگه می دارد. سوال کردند که یابن رسول الله امر شما چگونه احیا می شود؟ حضرت فرمود: علوم و شریعت ما را فرا گیرند و به دیگران بیاموزند.
شما سالها اجرای اختتامیه جشنواره امام رضا(ع) را برعهده داشته اید و از نزدیک جشنواره را می شناسید چه نگاهی نسبت به جشنواره امام رضا(ع) دارید؟
جشنواره امام رضا(ع) در ابعاد مختلف ملی و بین المللی کار می کند پس این جشنواره متعلق به همه شیعیان و محبان اهل بیت است. لذا بایستی آنگونه که شایسته و زیبنده این عنوان است "جشنواره فرهنگی هنری امام رضا(ع)"، به فراخور این نام جلیل و عظیم و عزیز به ساحت حضرت عرض ادب کنیم.
آقای سلطانی، تاکنون این گونه مرسوم بوده که در مراسم اختتامیه جشنواره امام رضا (ع) آیتم های مختلفی اجرا شود. از سرود رضوی گرفته تا صلوات خاصه و سخنرانی و اهدای جوایز و همین آیتم های مختلف باعث شده برنامه خیلی طولانی شود. حدود سه ساعت یا سه ساعت و نیم. حالا شما به عنوان مجری در این یک دهه ای که در مراسم اجرا داشته اید کدام بخش را بیشتر می پسندید؟
به طور کلی معمولا مراسم های مربوط به جشنواره ها دوست داشتنی نیستند. ممکن است شما به عنوان مخاطب از سخنرانی خوشتان نیاید. ممکن است ساختار فکری و روحی و روانی شما طوری باشد که اگر کسی بیشتر از پنج دقیقه صحبت کند از حوصله شما خارج باشد. اما برعکس یک نفر دیگربا علاقه سخنرانی را گوش کند.
ما باید طیف های مخاطب را در اجرای برنامه مد نظر قرار دهیم. گاهی ممکن است سخنرانی کارساز نباشد و به جای آن یک مستند کوتاه یا یک موسیقی خوب، با یک متن خوب و صدای خوب، تاثیر گذارتر باشد.
اختتامیه یک جشنواره به این معناست که در طی سال گذشته رخدادهای مختلفی در قالب جشنواره رخ داده و ما اکنون شادمان از به ثمر نشستن این برنامه ها در اختتامیه هستیم.
لذا باید برنامه متنوعی را طراحی و اجرا کنیم تا حوزه های مختلف جشنواره را در بر بگیرد.
چه انتقادی از مراسم اختتامیه جشنواره دارید؟
سخنرانی ها خیلی زیاد است. این همه آدم، از وزیر ودبیر و غیره می آیند و صحبت می کنند باید مدودیت بگذارند که دبیر جشنواره مثلا فقط دو دقیقه صحبت کند، وزیر پنج دقیقه و..
جشنواره بین المللی امام رضا(ع) به لحاظ قداست و حرمت در راس برنامه های من قرار دارد اما من در طول سال شاید پنجاه جشنواره مانند این اجرا داشته باشم و نقاط ضعف و قوت را می دانم. متاسفانه ما هنوز یاد نگرفته ایم که وقتی به کسی می گوییم شما ده دقیقه فرصت دارید، راس ده دقیقه تمام کند و بگوید چون من مجال صحبتم ده دقیقه بود، گرچه مطالبم ماند، اما به احترام کنداکتور برنامه و به احترام برنامه ریزی که برای جلسه شده سخنانم را تمام می کنم. شما این جملات را خیلی کم می شنوید. من فقط یک نفر را اینطوری می شناسم مرحوم آیت الله حائری شیرازی.
من دوبار دیدم که به ایشان کاغذ دادند، ایشان گفت به من کاغذ دادند یعنی وقت تمام است، وسط جمله بودند یک دفعه گفتند والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته. بلند شدند و سخنرانی را تمام کردند.
شما چه راهکاری دارید وقتی این مسئله پیش می آید و یک نفر بیشتر از زمانش صحبت می کند؟
هیچ راهی ندارد، جز اینکه از مهمان بعدی عذرخواهی کنی و سخنرانی او را کنسل کنی.
تا به حال در جشنواره امام رضا علیه السلام این اتفاق افتاده است؟
ممکن است شانسی اتفاق افتاده باشد و مهمان نیامده باشد. اما این وقت را تنظیم کرده اند. یا مثلا اگر یک گروه موسیقی قرار بوده است دو کار هفت دقیقه ای اجرا کند، به او گفته اند یکی از کارها را اجرا کن. لطمه خورده است. درصورتی که اگر هر کس کار خود را در زمان مقرر انجام می داد، همه پیش بینی ها و برنامه ریزی ها درست از آب در می آمد. بعضی مواقع هم کاری نمی توان کرد. چون عالی ترین مقام استان بخواهد حرف بزند، به هر کس بگویی که به ایشان اطلاع بدهد که ده دقیقه زمان دارد، هیچ کس قبول نمی کند و می گوید نه این در شأن ایشان نیست. چون این شأن در چشم چشم گفتن است. اما می توان یک نامه شیک و تمیز و قشنگ با یک متن زیبا اما در عین احترام گفته می شود که حضرتعالی ده دقیقه وقت دارید، قبل از اینکه سخنرانی را شروع کند.
نکته این است که وقتی اینقدر سخنرانی ها طولانی می شود، دیگر مخاطب کشش ندارد.
بله دیگر جواب نمی دهد. شما به عنوان میزبان باید برای تنوع و اینکه رضایت خاطر مهمانان جشنواره را فراهم کنید و بتوانند تا انتهای برنامه با همان نشاط و شادابی بمانند، بایستی همه این موارد در آن لحاظ کنید. بنابراین باید از قبل خواهش و تمنا کنند، حتی برای من به عنوان مجری کنداکتور بنویسند که شما اینقدر فرصت دارید.
بنابر این به چه مجری و چه دوستان دیگری که اجرای برنامه را برعهده دارند باید با احترام مکتوب از قبل بنویسند و به او بدهند. بگویند ضمن تشکر از حضور شما در این جشنواره فرهنگی و هنری بین المللی برای حضرت مستطاب جنابعالی این زمان وقت در نظر گرفته شده است. بسیار سپاسگزار خواهیم شد برای استفاده از دیگر اساتید، حضرتعالی این وقت را ملاحظه فرمایید.
اگر فقط دو نفر زمان را رعایت نکنند، مثلا هر کدام سه دقیقه رعایت نکنند، وارد وقت نفر بعد می شوند. این مانند دومینو همه برنامه ها را روی هم می ریزد و روی کلیت برنامه تاثیر می گذارد. وقتی همه برنامه شد این، از شما می پرسند برنامه چطور بود؟ می گویید خیلی بهم ریخته بود. در حالی که بهم ریخته نبوده، سخنرانانی که قرار بود سرجای خودشان باشند، رعایت وقت را نکردند، در نتیجه این بهم ریختگی بوجود آمده است.
آخر مردم چه گناهی کرده اند یا برگزیده هایی که در حدود پانصد ششصد نفر برگزیده این جشنواره هستند. این ها به مراسم اختتامیه در یک شب خاص، شب میلاد آقا امام رضا علیه السلام بیایند صرفا برای سخنرانی شنیدن.آنها آمده اند برنامه متنوع فرهنگی و هنری اختتامیه را ببینند. من فکر می کنم انتقاد به اختتامیه جشنواره مربوط به بخش سخنرانی هاست. سخنرانی ها متعدد ویکنواخت هستند و بعضا طولانی می شوند.
بله و همه صحبت ها برای یک موضوع واحد است. هرکدام می آیند همان موضوع سخنران قبلی را از منظر دیگر مطرح می کنند. به نظر من سخنرانی دبیر جشنواره الزامی است، چون مجبور است گزارش بدهد. بعد از آن وزیر ارشاد یا معاونش به عنوان عالی ترین مقام حاضر در جشنواره صحبت کند و تمام.
