۲
۱
تاریخ انتشار
چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۰۷:۵۶
در گفت و گوی خبرگزاری رضوی با پیشکسوت عکاس زیارتی عنوان شد؛

تمام آسیب‌های جامعه به سبب دور بودن از هنر است

تمام آسیب‌های جامعه به سبب دور بودن از هنر است
به گزارش سرویس هنر خبرگزاری رضوی، امیر حسین صفرلی، متولد ۱۳۳۷ مشهد و دارای درجه یک هنری در رشته عکاسی معادل دکترای رشته عکاسی است. وی از سال۱۳۵۰ فعالیت خود را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سپس سینمای آزاد آغاز کرده است. صفرلی دانش آموخته اولین دوره ی انجمن سینمای جوان در سال 1352 و مرکز عالی سینما وابسته به فرهنگ و هنر وقت است. او به صورت تخصصی از ابتدا در رشته سینما و عکاسی مستند فعالیت کرد و از سال ۱۳۵۸ فعالیت آموزشی خود را شروع نمود و بیش از ۳۶ سال است که به تدریس مبانی هنر مشغول است.
در این رابطه خبرگزاری رضوی گفت و گویی با این هنرمند پیشکسوت انجام داده است که در ادامه می خوانید.

امروز هنر عکاسی و بینش عکاسی در تمام علوم جایگاه بسیار رفیعی دارد، مخاطب به چه صورت می تواند با زبان تصویر ارتباط برقرار کند؟
مقوله عکاسیِ امروز دنیا در واقع شناخت یک نوع زبان است که از آن به زبان تصویر یاد می شود. تنها نباید به عنوان فیزیک عکاسی به آن بنگریم بلکه باید دید بالاتری نسبت به آن داشته باشیم، امروز هنر عکاسی و بینش عکاسی در تمام علوم جایگاه بسیار رفیعی دارد و بر همین اساس جایز است هر انسان در هرگام و در هرکاری قرار دارد این زبان تصویر را بیاموزد چراکه این مورد در ارتباطات افراد تأثیر خواهد داشت. درواقع امروزه همه نگاه اجمالی به بحث عکاسی دارند که در واقع یک عکس پرسنلی، عکس آتلیه و عکس مجالس و ...  مدنظر آنان است که آن هم نیاز به داشتن زبان بصری دارد بنابراین باید بسیاری از موارد را بیاموزیم تا به درک مفاهیم بصری برسیم که جایگاهش در تمام ابعاد، برخوردار از وسعت بسیاری است.

نقش عکاسی زیارتی در شناخت هویت فرهنگی مشهد چیست
عکاسی و تصویر می‌تواند جایگاه بسیار عمیقی داشته باشد. باید توجه داشت که حس و نگاه عکاس دقیقا به مخاطبان خود منتقل می شود یعنی هر مقداری که ارزش‌های معنوی و روحانی در وجود عکاس نقش بسته باشد، دقیقا از طریق نگاهش می‌تواند به اثرش انعکاس پیدا کند و اثر هم حس خود را به طور متقابل به کسی که در فاصله دوری از این مکان زیارتی قراردارد منتقل و مخاطب از طریق تصویر می‌تواند ارتباط بسیار تنگاتنگی با بارگاه امام رضا(ع) یا سایر اماکن متبرکه برقرار کند.

با توجه به اینکه شما در حوزه عکاسی پیشکسوت هستید، اگر خاطره‌ای از عکاسی بارگاه منور امام رضا(ع) دارید بفرمایید.
این خاطره نقل قول از استاد حمیدرضا گیلانی فر است.در اولین دوره‌ای که به همت خانه عکاسان ایران نمایشگاهی برگزار شده بود آثار زیادی از هنرمندان از جمله بنده هم در آن مکان بود، انتهای شب بود که نمایشگاه خلوت شده بود همه ی هنرمندان با یکدیگر صحبت می کردیم، یک لحظه خانمی را دیدم که پشت شیشه ورودی ایستاده
و بعد دیگر به او توجهی نکردم که یک لحظه صدای گریه‌ی بلندی شنیدم که نظرم جلب شد و دیدم همان خانم در برابر یک عکسی از من که این تصویر یکی از تصاویر امام رضا(ع) بود تکیه کرده و نگاه می‌کند وقتی ایشان به سمت ما آمد گفت تا به حال مشهد مشرف نشدم و این عکس حال و هوای من را دگرگون کرد.

                                         

با چه مشکلاتی در حوزه عکاسی زیارتی و مستند سازی در مشهد  مواجه هستید؟
در این حوزه مشکل وجود ندارد و اگر موردی باشد با عنایت امام رضا(ع) حل می شود؛ اگر اثری در دل مخاطب می نشیند قطعا امام رضا(ع) به آن اثر نگاه ویژه داشتند که سبب شده دل‌ها را بلرزاند و نگاهی را به کارهای من متوجه کند. پس در این مورد تنها خلق اثر توسط بنده نبوده و اگر کاری شکل گرفته است به واسطه ی توجه آقا علی بن موسی الرضا(ع) بوده است که به این موضوع بسیار معتقد هستم و بزرگ‌ترین افتخارم این است که چهار دهه مستند نگاری از بارگاه امام رضا(ع) را دارم.
کار ناشایستی است که انسان اثر کسی را با نام خود ارائه دهد که این عمل متاسفانه در جامعه عکاسی ما به فراوانی مشاهده می شود متاسفانه از آثار من هم کپی کردند و با نام خود به آستان قدس ارائه دادند ، در طی سال ها این موارد را مشاهده کرده ایم و این درد کمی نیست.
متأسفانه در مجموع ارتباطات هنری در جامعه ما در قالب روابط شکل می‌گیرد، نه در قالب ضوابط و داشته‌های گوناگون. متأسفانه اگر قرار است دو تا کار هم زمان در مشهد و تهران انجام شود، متولیان، تهران را مرجع قرار می‌دهند.
 
 از حِس خود در زمانی که عکاسی می‌کنید، به ویژه عکاسی از بارگاه منور امام رضا(ع) در این چهار دهه بگویید.
مجموعه ی کارهایی که معنویت خاصی را شامل می شود یک روزی است و روزی را هیچکس از قبل نمی‌تواند تعیین کند. یکی از عکس‌هایی که بسیار دوست می دارم عکسی است که دست یک فرد داخل ضریح مطهر حلول کرده و فلز حائل نیست به نوعی جسمیت از دست سلب شده و در ضریح حلول کرده است. این تصویر را سال 70 برای کنگره جهانی حضرت رضا(ع) تهیه کردم که تعدادی از عکاس‌های کشور برای عکاسی از روضه منوره نیز دعوت شده بودند.
 پیشنهادی ارائه شد که هر عکاس ده دقیقه زمان دارد تا از روضه منوره عکاسی کند و من هم تقاضا کردم که به عنوان آخرین نفر به روضه بروم. با این پیشنهاد موافقت شد و نوبت به من رسید. من مقداری امتناع کردم و گفتم وقت من هم برای کسی باشد که مهمان امام رضا(ع) است و از راه دور به مشهد آمده است کار به جایی کشید که زمان رو به اتمام بود و من جز 4 فریم نتوانستم عکاسی کنم. این عکس منحصر به فرد هم آخرین عکسی بود که من گرفته بودم. 
من عکاسی با تایم انجام میدادم و با فلش هم
نبود همچنین امکانات مانند الان نبود که در لحظه بتوانید عکسی که گرفته اید را مشاهده کنید باید نگاتیو ظاهر می شد. در نهایت در لحظه‌ای که در حال عکاسی با لنز تله بودم در داخل ضریح مطهر مرحوم چراغچی رئیس خدام داخل روضه منوره در را باز کرد و زوار به سمت ضریح مطهر آمدند. در این زمان بعد از اینکه فیلم ظاهر شد این عکس خود نمایی کرد در حالیکه من نه توان و نه اندیشه آن را داشتم به هر حال اثری خلق شد که غیرقابل تکرار است. اگر انصاف داشته باشم نمی‌توانم بگویم این کار را من انجام دادم، در نهایت از سال 70 تاکنون هنوز این تصویر در جایگاه‌های مختلف، کتاب‌ها و انتشارات و آگهی ها چاپ می‌شود. اسمی از من در آن تصاویر مشاهده نمی کنید ولی این تصویر به دل خیلی‌ها نشست که از زبان حس و حالم این تصویر را دیدند و چاپ شده و چاپ می‌شود. آثاری که به دل‌ها مینشیند بدانید که این کارها کار شخص نیست، کارهایی است که عنایتی پشت آن قرار می‌گیرد و توفیقی پیش می‌آید که هر فرد از دیدن آن متحیر می‌شود.

                                 

با توجه به اینکه پیدایش عکاسی دیجیتالی انقلاب در هنر عکاسی زیارتی بوده، نظر شما در این رابطه چیست؟
نظر مثبتی دارم. وظایف نسل امروز نسبت به گذشته بیشتر می‌شود. یعنی زحمات و اتلاف وقت‌هایی که ما برای ظهور یک تصویر پشت سرگذاشتیم این روند با ظهور دیجیتال برای نسل جدید آسان شده است بنابراین نسل امروز باید از این فرصت شایسته‌تر استفاده و از گرفتن تصاویری که هیچ هویتی ندارد صرف نظر کنند چون دیگر هزینه های جانبی مانند امولسیون، نگاتیو ، پزتیو و ظهور و چاپ و ... وجود ندارد و کار با سرعت انجام می‌گیرد ولی متأسفانه میبینم دوستان عجولانه کار می‌کنند در صورتی که باید با خلوص، عنایت بیشتر و با تطهیر بالاتر کار کنند.
در بخش فناوری، استفاده از دوربین دیجیتالی  خیلی ایده‌آل است، اما گاه قسمت اندیشه را کم داریم و پس از هر بار عکس گرفتن آن را مشاهده می کنیم بلکه باید یاد بگیریم ابتدا نگاه کردن و دیدن را  و بعد عکاسی کنیم
در هنر، تطهیر و تزکیه از هنرمند شروع می شود تا از فخر فروشی جلوگیری شود چراکه در این جایگاه‌ها رنگی ندارد. امکان دارد آن کسی که با حداقل ابزار کاری وارد این فضا می‌شود اثری روزی‌اش شود که هیچ دوربین گران قیمتی نتواند آن صحنه را ثبت کند. این‌ها باورهایی است که اگر کسی به اینها نرسیده باشد باور نمی‌کند ولی در آن لحظه عنوان، مقام و دوبین جایگاهی ندارد فقط توفیقی است که خدا نصیبت هر کسی می کند. پس ممکن است خداوند عنایتی کرده باشد که همه متحیر شوند.

 توفیق عکاسی زیارتی چه اثر مثبتی در زندگی شما گذاشته است؟
در این مورد توضیحی بفرمایید.

من معتقدم که اگر در زندگی، کار و تدریس و فعالیت های روزانه مثبت واقع شده ام قطعا از جانب امام رضا(ع) و لحظاتی بوده که در آن مجموعه افتخار تشرف و کار داشتم و آن قوه و انرژی واقعی را از آنجا گرفتم.
 یکی از مهمترین افتخاراتم رویداد تاریخی تعویض ضریح حضرت رضا(ع) بوده که از بدو ساخت ضریح مطهر تا زمان اتمام آن در این چند سال توفیقی نصیبم شده و  توانستم از هنر استاد فرشچیان به شیوه مستند نگاری تصویر برداری کنم قطعا رویدادهای تاریخی از این قبیل تاثیراتی در وجود انسان به جا می‌گذارد تا انسان به این باور برسد که من هیچ نیستم. برای خودت نمی‌توانی تعریف کنی که چون این کار را از من خواستند پس من مقرب‌ترم. انسان تا شکسته نشود پرده‌ای بر روی نگاهش باز نخواهد شد. باید محرم شوی تا پرده‌ها یکی پس از دیگری با عنایت خداوند باز کند.

در مورد افتخارات، فعالیت‌های پژوهشی در حوزه عکاسی زیارتی و مستند نگاری های خود توضیح دهید.
یکی از آثار فاخر من مستند نگاری از مشهد قدیم بود،برنامه ی 40 -50 قسمتی به نام«هویت، مشهد قدیم» بود که بیش از 30 قسمت آن را تهیه کردیم، دو آیتم این برنامه مختص به تاریخ عکاسی در مشهد است. این برنامه در سال 1388 در صدا و سیما به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محمد دستمالچیان پخش شد و بنده به عنوان مشاور هنری و مدیر فیلم برداری فعالیت کرده ام.
گذشتگان فعال دراین عرصه مانند زنده یاد استاد آیریا که بسیاری از آثار بارگاه مطهر از ایشان است. زنده یاد استاد سیاح و زنده یاد استاد محمد صانع شخصیت‌هایی بودند که واقعا در آثار هنری آستان قدس تأثیرگذار بودند، چرا نباید به یاد آن ها باشیم ؟ در پروژه «هویت، مشهد قدیم» تمام آثاری را مشاهده می کنید که منابع آن نامعلوم است. ما در این فیلم توانستیم تفحص‌هایی داشته باشیم تا بیننده را مطلع کنیم این اثر، اثر چه کسی است با وجودی که این آثار به یغما رفته بود و برخی آنها را کپی کرده و به نام خودشان ارائه می‌دهند.

مستند سازی را از چه سالی آغاز و در این زمینه چه افتخاراتی کسب کرده اید؟
مستند سازی بنده از سال 1350 آغاز و در سال 1355 اثری به نام مستند میراث که این فیلم درباره هنر معرق سازی و کاشیکاری ایران از دوره تیموریان تا دوره پهلوی است (این فیلم در کارگاه های معرق سازی آستان قدس تهیه شد و همچنین در این فیلم سکانسی از زنده یاد استاد پیشکسوت هنر خوشنویسی آستان قدس استاد رضوان تهیه شده است)منتخب جشنواره  فرهنگ و هنر در سطح کشور شد که مقام اول را کسب کردم همچنین در طی سالهای 1350 تا 1355 فیلمهای دیگری از جمله مستند مزار سادات، مستند هزار نقش جادو، مستند مدرسه میرزا جعفر و مستند نگارگر پیر استاد پیراسته
را در سال 1359 ساخته ام.
در سال 1380 فیلم«تصویر یک روز» را ساخته ام که برگزیده جشنواره رشد شد این کار به کودکان استثنایی نابینا می‌پرداخت و در سال 90 فیلم «تمام زندگی» را نیز درباره زندگی ناشنوایان ساختم که این فیلم منتخب جشنواره فیلم حقیقت و رشد در دو مقطع شد.
همچنین تولید مستند دانه های کشت از سال 61 آغاز شد و در طول 5سال فیلمبرداری آن در قطع 16میلمتری از فعالیتهای عمرانی و کشاورزی آستان قدس در منطقه سرخس و مزرعه نمونه تهیه گردید. چاپ دو اثر از مضجع مطهر حضرت رضا(ع) و مهراب پیش روی مبارک آن امام که در موزه نگهداری میشود بر روی تمبر است که ابن تمبر در سال 1370 چاپ شد. در سال 1370 برای اولین بار افتخار داشتم تا در موزه از آثار استاد محمود فرشچیان اسلاید تهیه کنم.

                               

امروزه استقبال زائران خارجی از هنر عکاسی زیارتی چطور بوده است؟
این مورد یک نیاز است و آنطور که باید و شاید در این زمینه کار نشده یعنی ما در انتظار این هستیم که زائران خارجی  که به ایران می‌آیند از نمایشگاه‌های آثار عکاسی مجموعه اماکن متبرکه بازدید ‌کنند. پیشنهاد من به مسئولان محترم این است که باید این نمایشگاه‌ها به اقصی نقاط جهان ارائه شود و از طریق رایزن‌های فرهنگی و دفاتر فرهنگی ایران در کشورهای مختلف مقدمات آن فراهم شود. به عنوان مثال آثار من را یکبار هم نفرستادند مگر اینکه خودم حضور خارجی داشتم و با دست خود این کار را کردم اما این توفیق از طریق متولیان امر باید شکل بگیرد، یعنی دولت حمایت کند از هنرمندان عکاسی که در ارتباط با معارف اسلامی و اسلام، شیعه و هر آن چه که به هنر اسلامی بر میگردد و آثارشان را در کشورهای دیگر ارائه دهند. و حتی در آنجا کنفرانس‌هایی هم داشته باشند. قطعا اتفاق خوبی خواهد بود.

سخن پایانی ...
باید یاد عکاسانی که در این عرصه از سال‌های دور فعالیت می کردند را گرامی داشت، برای همه کسانی که به دنبال مسائل هنر هستند، آرزوی موفقیت می کنم زیرا بهترین و اصلی‌ترین راه برای رسیدن به خداوند راه هنر است، اگر خدا را شناختیم خداوند اینقدر جمیل و خودش هنرمند ازل است و تمام آفرینشش را در بطن هنر آفریده و ما هر مقداری که با هنر عجین‌تر شویم به آن جایگاه و رسالت اصلی‌مان که دین، شریعت و مسلمانی‌مان است به یقین بیشتر خواهیم رسید و بیشتر به باور خواهیم رسید و  تقوا را پیش رویمان خواهیم داشت.
معتقد هستم تمام آسیب‌های جامعه به خاطر دور بودن از هنر است و منشأ هنر از نظر من فقط ریشه در محبت دارد و هیچ هنری خلق نمی شود مگر با اندیشه و تفکر محبت ..

                                 
https://www.razavi.news/vdcdzj0x.yt0556a22y.html
razavi.news/vdcdzj0x.yt0556a22y.html
کد مطلب ۲۷۸۷۰
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما

نظرات بازدیدکنندگان
امیر
Iran, Islamic Republic of
گفت‌وگوی بسیار عالی و خوبی بود. به ویژه این نگاه متعالی به هنر ستودنی است. الهی استاد صفرلی همیشه سلامت باشن.
امیر
Iran, Islamic Republic of
گفت‌وگوی بسیار عالی و خوبی بود. به ویژه این نگاه متعالی به هنر ستودنی است. الهی استاد صفرلی همیشه سلامت باشن.