۰
تاریخ انتشار
جمعه ۸ تير ۱۳۹۷ ساعت ۱۰:۴۷

خداسالاری؛ راهبرد "مدیریت خانواده" در فرهنگ رضوی

خداسالاری؛ راهبرد "مدیریت خانواده" در فرهنگ رضوی
سرویس فرهنگ/ در دین اسلام مدیریت خانواده با توجه به آیه " الرجال قوامون علی النسا" با مرد است. از نظر اسلام مسئولیت مردان سنگین و مسئولیت زنان ظریف است و در این سنگینی و ظرافت شرایط جسمانی و لطافت روحی زوجین مورد نظر است. در مقام حقوقی مرد رئیس خانواده و ولی همسر و فرزندان است و در این رابطه او مسئول نیک و بد امور و پاسخگویی مراجع قدرت است. مرد در اسلام حق اقتدار دارد و قیم زن و فرزندان است. وظیفه زن اطاعت و فرمانبرداری در اموری است که خداوند اطاعت در آن زمینه را بر زن واجب کرده است. اطاعت از پدر، مادر و شوهر و افرادی که خدواند اطاعت از آنان را واجب کرده است، در طول اطاعت خدا قرار دارد. بر اساس روایاتی از پیامبر اکرم(ص) " زن تا شوهر را ادا نکند حق خدا را ادا نکرده است." مثلا زن می خواهد به نماز جمعه برود و شوهر او اجازه نمی دهد؛ اگر زن به خاطر خدا اطاعت کند، خداوند راه سلوک و کمال او را در نماز جمعه نرفتن قرار می دهد. این نکته بر اساس روایتی است از حضرت علی(ع) که می فرمایند:" وای بر زنی که شوهرش را ناراحت کند و خوشا به حال زنی که شوهرش از او راضی باشد."
ولی این سخن بدان معنی نیست که برای زن حق استقلال نیست. این هردو مسئله در کنار هم وجود دارد و کسی نمی تواند این حقوق را از طرفین سلب کند. در حقیقت محدوده ولایت مرد و اطاعت زن محدود به حوزه مشترک زندگی زوجین و مسائل زناشویی است و حیطه های خصوصی  زندگی زن را در بر نمی گیرد.
یکی از مشکلاتی که در سال های اخیر در خانواده ها ایجاد شده و از عوامل اصلی فروپاشی خانواده ها محسوب می شود، نادیده گرفتن این موضوع و تلاش برای برابری جنسیتی است که از شعارهای اصلی فمنیست ها در جوامع غربی است. در اهمیت و محوریت مدیریت برای خانواده اشارات فراوانی در کلام معصومین(ع) وجود دارد. به طور مثال از امام رضا(ع) نقل می کنند که ایشان فرمودند: " هیچ طایفه و ملتی را نمی بینم که به زندگی ادامه داده و پایدار مانده باشد مگر با وجود رئیس یا سرپرستی که ضروریات مادی و معنوی آنان را تامین کند" تقویت و تعالی خانواده مرهون عوامل بسیاری، از جمله مدیریت ان است. چنانچه مدیریتی آگاهانه، مدبرانه و جامع بر خانواده حاکم باشد، همه اعضا احساس امنیت و آرامش می کنند و امکان رشد و بالندگی به دست می آورند. مدیریت خانواده را با توجه به روایات به دو حوزه مدیریت اخلاقی و عاطفی و اقتصادی تفکیک می کنیم. در حوزه مدیریت اخلاقی یکی از عناصر مهم، نوع برنامه ریزی و تنظیم زمان مناسب برای رسیدگی به کارها و. امور مختلف زندگی است. امام رضا(ع) در توصیف زندگی پیامبر(ص) بهترین مدیریت موفق را در زندگی بیان فرمودند:"... چون به منزل می رفت، وقت خود را سه قسمت می کرد، یک قسمت برای خداوند تبارک و تعالی، یک قسمت برای خانواده و یک قسمت برای خود. سپس قسمت خود را بین خود و مردم تقسیم می کرد."
از وجوه دیگر مدیریت خانواده، مدیریت اقتصادی است. امام رضا(ع) در زمینه ارزش تامین معاش خانواده می فرماید: " کسی که دز پی روزی باشد تا خانواده خود را اداره کند، مزدش از مجاهد در راه خدا بیشتر است." و در جای دیگر تامین معاش را زمینه ساز امنیت و آرامش خانواده می دانند و می فرمایند: " آدمی وقتی خوراک سال خود را ذخیره کند، پشتش از بار زندگی سبک می گردد و آسوده خاطر می شود." همچنین ایشان فرمودند: " شایسته است برای مردی که توانایی مالی دارد، به زندگی همسر و فرزندان خود توسعه دهد تا به علت خساست و سخت گیری او آرزوی مرگ وی را نکند." از طرفی رعایت اعتدال در برنامه های اقتصادی خانواده منجر به سرایطی می شود که حیثیت و عزت افراد در جامعه تامین می شود و انان را از گرفتاری شرایط دشوار حفظ می کند. لذا در کلام گهربار امام رضا(ع) به این مسئله اشاره شده است. ایشان می فرمایند: " هیچ بنده ای به کمال حقیقی ایمان نمی رسد تا این که سه خصلت در او باشد: دین شناسی، اندازه و برنامه ریزی در زندگی و شکیبایی بر سختی و ناملایمات."
اگر مدیری می خواهد مجموعه ی زیر دستش به شایستگی رشد کند، باید از اختیارات مدیریتی خود در کمترین حد استفاده کند و جملات آمرانه اش را به حداقل برساند، اجازه دهد مسائل روال عادی خود را طی کند.منتهی بقیه هم باید بدانند که اگر مدیر دستوری داد موظف به اطاعت هستند. در واقع هر مدیری یک معاون دارد که در زمینه های مختلف به او مشاوره می دهد و زن معاون خانه و وزیر مرد است. تصمیم ها باهم گرفته می شود، اما سنگینی مسئولیت آن به عهده مرد گذاشته شده است. در نهایت باید بیان کرد: " در اسلام و خانواده اسلامی "سالاری" اساسا مفهمومی ندارد؛ نه مرد سالاری و نه زن سالاری، نه پدرسالاری و نه مادرسالاری. فکر می کنم این سخن تازگی اشته باشد. اگر بتوانیم به خود اجازه دهیم که لفظ مردسالاتری را به کار ببریم، خواهیم گفت: خداسالاری؛ یعنی هر دو زن و مرد مطیع امر و مجری اوامر خدای یگانه هستند و هر یک معتقد و عامل به وظیقه مقدر خود."
منبع: سبک زندگی همسران و سلوک آنان در فرهنگ اهل بیت(ع)، نوشته دکتر بهجت یزد خواستی و زینب شعبانی، چاپ شده در " مقالات برگزیده دومین همایش علمی- پژوهشی منزلت خانواده و سبک زندگی در فرهنگ رضوی، تابستان 93،
 
https://www.razavi.news/vdcgxx9w.ak9zz4prra.html
razavi.news/vdcgxx9w.ak9zz4prra.html
کد مطلب ۳۰۲۰۲
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما